ORIGINAL_ARTICLE
اصل حاکمیت اراده در حقوق غرب و اسلام مبانی، آثار و پیشینه تاریخی
اصل حاکمیت اراده بنیادیترین قاعده در حقوق خصوصی و دارای آثار مهمی نظیر آزادی قراردادی و امکان خلق الگوهای جدید معاملاتی است. به همین دلیل اصل مزبور از اهمیت و قدمتی طولانی در دو نظام حقوقی غرب و اسلام برخوردار است. اصل حاکمیت اراده، از سویی ریشه در مبانی نظری و مباحث فلسفه حقوق دارد و از سوی دیگر دارای نتایج و کاربردهای فراوان عملی است؛ خصوصاً در زمان ما که گسترش روابط اقتصادی و نیازهای خاص تجاری چارهای جز تحول و نواندیشی در الگوهای قراردادی در سطح ملی و بینالمللی باقی نگذاشته است. چرایی طرح این اصل در هر نظام حقوقی، و مبانی و آثار گرایش به آن، و نیز نخستین نظریهپردازان و پیشینه تاریخی طرح این اصل و تحولات آن سه محور مهمی است که در این مقاله طی دو گفتار جداگانه، ابتدا در نظام حقوقی غرب و سپس در نظام حقوقی اسلام به صورت تطبیقی مورد مطالعه قرار گرفته است. یکی از دستاوردهای این مطالعه، اثبات پیشگامی و تقدم زمانی گرایش به این اصل و پذیرش آثار آن در حقوق اسلام است. ضمناً نادرستی این گفته برخی استادان نیز پدیدار میگردد که وضع ماده 10 در قانون مدنی را «به پیروی از نظریه حقوقیین اروپا» نسبت دادهاند. چندین قرن پیش از آنکه حقوقدانان و فیلسوفان اروپایی به اصل حاکمیت اراده روی آورده باشند، غالب فقهای نامدار امامیه به صراحت چنین نظریهای را ابراز کرده بودند.
https://csiw.qom.ac.ir/article_1338_f3ca61949a5164413435260fe47030be.pdf
2018-08-23
1
26
10.22091/csiw.2019.1554.1124
اصل حاکمیت اراده
الگوهای جدید قراردادی
انحصار ابواب معاملات
ماده 10 قانون مدنی
محسن
اسماعیلی
esmaeili1344@ut.ac.ir
1
دانشیار گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
- قرآن کریم
1
1) آشوری، داریوش، 1378 ش، تهران، دانشنامه سیاسی، انتشارات مروارید، چ 5.
2
2) آل کاشف الغطاء، محمد حسین ، 1359 ق، تحریر المجله، نجف، المکتبة المرتضویة، چ 1 ،ج2.
3
3) اردبیلى، احمد بن محمد، 1403 ق، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم،چ 1،ج10.
4
4) اریک لیدمان، سون، 1391 ش، تاریخ عقاید سیاسی از افلاطون تا هابرماس، ترجمه سعید مقدم، تهران، نشر دات، چ 4.
5
5) استراترن، پل، 1390 ش، آشنایی با کانت، ترجمه شهرام حمزهای، تهران، علامه حلی، چ 1.
6
6) امامى، دکتر سید حسن، 1370 ش، حقوق مدنى، تهران، کتابفروشى اسلامیه، چ 8 .
7
7) الانصاری، جمال الدین ابن هشام، 1406 ق، مغنی اللبیب، قم، انتشارات سید الشهدا، چ 1،ج1.
8
8) بحرانى، یوسف بن احمد بن ابراهیم، 1405 ق، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چ 1،ج21.
9
9) بیگدلی، عطاءالله، 1393 ش، تفاوت مبانی نظریه تعهدات در دو نظام رومی- ژرمنی و فقه امامیه و آثار آن در حقوق قراردادهای ایران و فرانسه، تهران، دانشگاه امام صادق علیه السلام، چ 1.
10
10) الجبعی العاملی (شهید اول)، محمد بن مکى عاملى، 1410 ق، اللمعة الدمشقیة فی فقه الإمامیة، مصحح: محمد تقى مروارید- على اصغر مروارید، بیروت، دار التراث- الدار الإسلامیة، چ 1.
11
11) الجبعی العاملی (شهید ثانى)، زین الدین بن على بن احمد عاملى، 1413 ق، مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة، چ 1،ج5.
12
12) جعفرى لنگرودى ، محمدجعفر ، 1373 ش، حقوق اموال، تهران، کتابخانه گنج دانش، چ 3.
13
13) ------------ ، 1382 ش، مجموعه محشی قانون مدنی، تهران، کتابخانه گنج دانش، چ 2.
14
14) ------------، 1388 ش، الفارق، تهران، کتابخانه گنج دانش، چ 2، ج 1.
15
15) ----------- ، 1390 ش، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، تهران، کتابخانه گنج دانش، چ 5،ج1.
16
16) جونز، ویلیام تامس، 1383 ش، خداوندان اندیشه سیاسی، ترجمه علی رامین، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چ 4، ج2.
17
17) الحسینی المراغی، سید میرعبدالفتاح، 1418 ق، العناوین، قم، دفتر انتشارات اسلامی، حوزه علمیه قم، چ 1.
18
18) الحکیم، سید محسن، 1391 ق، مستمسک العروة الوثقى، بیروت، دار احیاء التراث العربى، چ 4،ج13.
19
19) حلّى، محقق نجم الدین جعفر بن حسن، 1408 ق، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم، اسماعیلیان ، چ 2،ج2.
20
20) حلى، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى، 1401 ق، أجوبة المسائل المُهَنَّائیة، قم، خیام، چ 1.
21
21) خراسانى، ملا محمد کاظم، 1415 ق، کفایه الاصول، قم، انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چ 3.
22
22) روسو، ژان ژاک، 1390 ش، قرارداد اجتماعی، ترجمه سعید حبیبی، تهران، ابر سفید، چ 1.
23
23) الزرقاء، مصطفی احمد، 1968 م، المدخل الفقهی العام، بیروت، دارالفکر، چ 1،ج1.
24
24) السبزوارى، محقق محمد باقر بن محمد مؤمن، 1423 ق، کفایة الأحکام، قم، انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چ 1،ج1.
25
25) السنهورى، عبدالرزاق احمد، بی تا، الوسیط فى شرح القانون المدنى الجدید، قاهره، دارالنهضه العربیه. چ 1،ج1.
26
26) شهیدی، دکتر مهدی، 1380 ش، تشکیل قراردادها و تعهدات(حقوق مدنی)، تهران، مجد، چ 2، ج 1.
27
27) فروغی، محمدعلی، 1388 ش، سیر حکمت در اروپا، تهران، هرمس، چ 2.
28
28) قاسمی، محسن، 1388 ش، شکلگرائی در حقوق مدنی، تهران، میزان، چ 1.
29
29) قاضی، دکتر ابوالفضل، 1357 ش، حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چ 6.
30
30) قائممقامی، دکتر عبدالمجید، 1356 ش، حقوق تعهدات: نظریه کلی تعهدات قانون مدنی( ضمن مقایسه حقوق تعهدات آلمان و سوئیس و فرانسه) ، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چ 2.
31
31) قمی (گیلانى، میرزا)، ابو القاسم بن محمد حسن، 1413 ق، جامع الشتات فی أجوبة السؤالات، تهران، مؤسسه کیهان، چ 1،ج2.
32
32) کاتوزیان، دکتر ناصر، 1371 ش، دوره مقدماتى حقوق مدنى اعمال، حقوقى، تهران، شرکت انتشار، چ 2.
33
33) ------------ ، 1372 ش، حقوق مدنى، قواعد عمومى قراردادها، تهران، انتشارات بهنشر، چ 2،ج1.
34
34) ------------ ، 1376 ش، حقوق مدنی، دوره عقود معین، مشارکتها و صلح، تهران، کتابخانه گنج دانش، چ 4.
35
35) ------------ ، 1380 ش، فلسفه حقوق ، تهران، شرکت سهامی انتشار، چ 2، ج 1.
36
36) ------------ ، 1380 ش، حقوق مدنی، دوره مقدماتی، درس هایی از عقود معین، تهران، کتابخانه گنج دانش، چ 3، ج1.
37
37) کلی، جان، 1382 ش، تاریخ مختصر تئوری حقوق در غرب، ترجمه محمد راسخ ، تهران، طرح نو، چ 2.
38
38) مظفر، محمد رضا، بی تا، اصول الفقه، قم، اسماعیلیان، چ 5.
39
39) مغنیه، محمد جواد، 1421 ق، فقه الإمام الصادق علیه السلام، قم، مؤسسه انصاریان، چ 2،ج4.
40
40) مکارم شیرازى، 1411 ق، ناصر، القواعد الفقهیه، قم، مدرسه الامام امیرالمؤمنین، چ 3،ج2.
41
41) نجفى، محمد حسن بن باقر، 1374 ش، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، تهران، دار إحیاء الکتب الاسلامیه، چ 3،ج27.
42
42) نراقی، ملا احمد، 1375 ش، عوائدالایام، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چ 1.
43
43) یزدى طباطبایى، سید محمد کاظم، 1409 ق، العروة الوثقى، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چ 2،ج2.
44
44) ---------------، 1415 ق،سؤال و جواب، مصحح: سید مصطفى محقق داماد، سید محمد مدنى بجستانى و سید حسن وحدتى شبیرى، تهران، مرکز نشر العلوم الإسلامی، چ 1.
45
45) Glyn Watkin , Thomas,(1999), An Historical Introduction To Modern Civil Law , Aldershot: Ashgate, 1st Ed.
46
46) Ghestin, Jacques,(1993), Traité de droit civil: La formation du contrat, Volumes 1-2: Les obligations, paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence, 1st Ed.
47
47) Larombière, Léobon,(1862), Théorie et pratique des obligations, ou commentaire des titres III & IV, livre III du Code Napoléon, Art. 1101 à 1386,T: 1, Bruxelles: Durand, 1st Ed.
48
48) Mazeaud(s), (Henri, Jean, Léon), Chabas, François, Leçons,( 1995), de droit civil, tome 2, premier volume: Obligations: theorie generale,Edition7,par Chabas, François, Publisher Montchrestien, paris, 7 th Ed.
49
49) Nicholas ,Barry,( 1992), The French Law of Contract, clarindon press oxford pages, 2 th Ed.
50
50) Weill, Alex. Terré, François,( 1980), Droit civil:les obligations, Dalloz, 1st Ed.
51
51) Yassari , Nadjma,( 1999), The concept of freedom of contract in western and Islamic legal cultures, Thesis of Doctorate, university of Innsbruck, supervisors: fritz reichert facilides and William ballanyne, 1st Ed.
52
ORIGINAL_ARTICLE
اذن عقدساز و اذن امانت ساز (کنکاشی پیرامون کارکردهای مختلف اذن)
در حقوق غرب عقد همواره با تعهد گره خورده است اما بر بنیاد یکی از تقسیمات اساسی در فقه اسلامی، اذن نیز می تواند عنصر سازنده عقد باشد. ترکیب دوگانه عقد اذنی و عهدی از اختصاصات فقه امامیه است. اذن افزون بر اینکه می تواند عنصر سازنده عقد باشد، در باب ایجاد امانت نیز کارکرد دارد. حسب قول مشهور فقه، اذن سبب امانت و ید امانی است. این دو کارکرد نه تنها با یکدیگر متفاوتند بلکه تلازمی نیز بین آنها وجود ندارد. تفکیک بین این دو کارکرد اذن می تواند در توجیه و حل بسیاری از مسائل حقوقی بکار آید. به عنوان مثال توجیه اینکه چگونه ممکن است عقد اذنی فاسد باشد ولی با این حال ید گیرنده امانی باشد یا اینکه چگونه ممکن است پس از انحلال عقد اذنی یا انقضای مدت اذن، عقد اذنی ازمیان رود اما امانت مالکانه که محصول اذن مالک است باقی بماند، همگی در گرو پذیرش این تفکیک و تصدیق به عدم تلازم بین اذن امانتساز و اذن عقد ساز است. امکان وجود عقد اذنی در عین منتفی بودن امانت از دیگر آثار این دوگانگی و عدم تلازم است. سرّ اینکه تعدی و تفریط امین موجب ازبین رفتن امانت می شود اما عقد اذنی همچنان به حیات خود ادامه می دهد نیز در دوگانگی بین اذن امانت ساز و اذن عقد ساز و عدم تلازم آن دونهفته است. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی این دو کارکرد متفاوت اذن مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
https://csiw.qom.ac.ir/article_735_ec2556ac16c09443d3d69ac70d670221.pdf
2018-08-23
27
54
10.22091/csiw.2016.735
اذن
عقد اذنی
عقد موقت
اجل
امانت
محمدمهدی
الشریف
m.alsharif@ase.ui.ac.ir
1
دانشیار گروه حقوق، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان.
LEAD_AUTHOR
فاطمه
سعیدی
fatemeh_saeedi1370@yahoo.com
2
کارشناس ارشد حقوق خصوصی،گروه حقوق، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان.
AUTHOR
) اردبیلی، احمد بن محمد؛ 1403ق ، مجمع الفائده و البرهان فی شرح ارشادالاذهان؛ قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین علمیه قم،چ1،ج2.
1
2) آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین،1406 ق، حاشیه المکاسب، تهران،وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،چ1.
2
3) آصف محسنی، محمد؛ 1382 ش ، الضمانات الفقهیه و اسبابها، قم، پیام مهر،چ1.
3
4) اصفهانی (کمپانی)، شیخ محمد حسن؛ 1409 ق، کتاب الاجاره،قم،انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم،چ2.
4
5) اصفهانی (کمپانی)، شیخ محمد حسن؛ 1418 ق، حاشیه المکاسب،الطبعه الاولی، قم: انوارالهدی ،چ1، ج2.
5
6) امامی، حسن، 1375ش، حقوق مدنی، تهران، کتابفروشی اسلامیه،چ12، ج2.
6
7) انصاری، شیخ مرتضی، 1415 ق، المکاسب، قم، مجمع الفکرالاسلامی ، چ1، ج3.
7
8) بجنوردی، سید حسن، 1419 ق، القواعد الفقهیه،قم، نشر الهادی،چ1، ج2.
8
9) بهجت، شیخ محمدتقی، 1428 ق، وسیله النجاه، قم، نشر دفتر آیت الله بهجت، ج1.
9
10) تبریزی، جواد بن علی،1416 ق، إرشاد الطالب إلى التعلیق على المکاسب، قم، موسسه اسماعیلیان ،چ3، ج2.
10
11) تجلیل تبریزی، ابوطالب، 1421ق، التعلیقه الاستدلالیه علی تحریرالوسیله، تهران،نشر عروج،چ1.
11
12) جعفری لنگرودی، محمدجعفر،1380ش، فلسفه حقوق مدنی،تهران، کتابخانه گنج دانش ،چ1، ج2.
12
13) رشتی گیلانی، میرزا حبیب الله، بی تا، کتاب الاجاره، چاپ سنگی، بدون نوبت چاپ، بیجا.
13
14) حلّی، علامه حسن بن یوسف، 1414ق، تذکره الفقها، قم،موسسه آل البیت علیهم السلام،چ1، ج15و16.
14
15) حلّی، علامه حسن بن یوسف، 1413ق، قواعدالاحکام، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به حوزه علمیه قم ،چ1، ج2.
15
16) حلّی، علامه حسن بن یوسف، 1420ق، تحریرالاحکام،قم، موسسه امام صادق علیه السلام ،چ1، ج3.
16
17) حلّی، جعفربن حسن؛ 1408 ق، شرایع الاسلام، قم، موسسه اسماعیلیان،چ2، ج2.
17
18) خلخالی، سید محمد مهدی موسوی؛ 1427 ق، فقه الشیعه (کتاب الاجاره)،الطبعه الاولی، تهران، مرکز فرهنگی انتشارات منیر،چ1.
18
19) خمینی، سید روح الله،1414 ق، تحریرالوسیله، تهران، موسسه دارالعلم،ج1و2.
19
20) خوانساری، سیداحمد، 1405 ق، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، قم، موسسه اسماعیلیان ،چ2، ج3.
20
21) سبزواری، محمد باقر بن محمد،بی تا، کفایه الاحکام، الطبعه الاولی، اصفهان، انتشارات مهدوی،چ1، ج1.
21
22) سیستانی، سیدعلی، 1420ق، منهاج الصالحین، قم، دفتر آیت الله سیستانی،چ1، ج2.
22
23) شهیدی، مهدی،1379ش، اصول قراردادهاوتعهدات ، تهران، انتشارات مجد ،چ1، ج2.
23
24) طباطبایی، سیدعلی بن محمد، 1418ق، ریاض المسائل، قم،موسسه آل البیت علیه السلام، چ1، ج9و10و14.
24
25) طوسی، محمد بن حسن، 1387، المبسوط فی فقه الامامیه،تهران، المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفری،چ3، ج4.
25
26) عاملی، سید جواد بن محمد، 1419ق، مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین علمیه ق ، چ1، ج17و20و21.
26
27) عاملی (شهیدثانی)، زین الدین بن علی، 1413ق، مسالک الافهام، الطبعه الاولی، قم، موسسه المعارف الاسلامیه ، چ1، ج4و5.
27
28) عاملی (شهیدثانی)، زین الدین بن علی،1410، الروضه البهیه،قم، کتابفروشی داوری ، چ1، ج4.
28
29) فاضل لنکرانی، محمد،1423ق، الاجاره، قم، مرکز فقه الائمه الاطهار،چ1.
29
30) فشارکی، سید محمد، 1421ق، الرسائل الفشارکیه، قم، موسسه النشر الاسلامی،چ2.
30
31) کاتوزیان، ناصر، 1392ش، حقوق مدنی (عقود اذنی و وثیقه های دین)، تهران، شرکت سهامی انتشار ،چ7، ج4.
31
32)کرکی (محقق ثانی)، علی بن حسین، 1414ق، جامع المقاصد،قم،موسسه آل البیت علیهم السلام،چ2، ج6و7.
32
33) گلپایگانی، سید محمدرضا موسوی، 1413ق، هدایه العباد، قم، دارالقرآن الکریم، چ1، ج2.
33
34) میرزای نایینی، محمد حسین غروی،1413ق، المکاسب و البیع، قم،دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ،چ1، ج1.
34
35) نجفی (صاحب جواهر)، محمدحسن، 1418ق، جواهرالکلام،الطبعه السابعه، بیروت، دارالإحیاء التراث العربی، چ7، ج26و27.
35
36) نجفی (کاشف الغطاء)، محمد حسین بن علی، 1359ق، تحریر المجله، انجف اشرف، المکتبه المرتضویه ،چ1، ج2.
36
37) نجفی (کاشف الغطاء)، حسن بن جعفر، 1422ق، انوارالفقاهه، نجف اشرف،موسسه کاشف الغطا،چ1.
37
38) یزدی، سید محمدکاظم طباطبایی،1410ق، حاشیه المکاسب، قم، موسسه اسماعیلیان،چ1، ج1.
38
39) جمعی از پژوهشگران زیر نظر هاشمی شاهرودی، سید محمود، 1423ق، موسوعه الفقه الاسلامی طبقا لمذهب اهل البیت علیهم السلام، قم، موسسه دایره المعارف فقه اسلامی ،چ1، ج2.
39
40) Beatson, Jack, Burrows, Andrew S, Cartwright, John(2016) , Anson's Law of Contract, New York, Oxford University Press, 29th edt,
40
41)Bederman, David. J (2010), Custom as a Source of Law, New York, Cambridge University Press, 1st edt,
41
42)Bénabent , Alain, “Droit civil, “Les obligations” ”, Montchrestien, 10 éd, Paris,
42
43) Chen-Wishart, Mindy (2013), “In Defence of Consideration”, Oxford University, Commonwealth Law Journal, Vol. 13, No. 1,209- 239.
43
44) Ibbetson, David. J, A Historical Introduction to the Law of Obligations, New York, Oxford University Press, 2nd edt, 2001.
44
45) Terré (François),Simler(Philippe),Lequette(Yves)(1996), “Les obligations” , Dalloz, Paris
45
ORIGINAL_ARTICLE
مطالعه تطبیقی ماهیت جعاله در فقه امامیه، حقوق ایران و غرب
ماهیت جعاله از جمله موضوعاتی است که در فقه و حقوق مورد اختلاف است. شناسایی ماهیت حقوقی جعاله به لحاظ شرایط تحقق و آثار و احکامی که بر آن مترتب می گردد، دارای اهمیت است. هدف از این مقاله این است که، ماهیت جعاله به لحاظ فقهی، حقوق ایران و حقوق غرب مورد شناسایی قرار گیرد. فقها و حقوقدانان دیدگاه های مختلفی راجع به این امر مطرح کردهاند؛ در متون فقهی تفکیکی بین ماهیت جعاله عام و خاص صورت نگرفته است و فقها به طور کلی در این باره اظهار نظر نمودهاند. در قانون مدنی ماهیت جعاله به روشنی تبیین نگردیده است و اصطلاح التزام به طور مطلق برای اشاره به ماهیت آن به کار رفته است. با توجه به تحلیل های فقهی و حقوقی به نظر می رسد جعاله میتواند مصادیق خارجی متنوعی داشته باشد؛ به این صورت که در هر مورد با توجه به اقتضائات آن میتواند در قالب عقد یا ایقاع یا تسبیب تعیّن پیدا کند. در حقوق غرب، در مورد جعاله ی خاص (ایجاب به شخص معین) اختلافی وجود ندارد و ماهیت قراردادی برای آن قائل هستند و آنچه مورد اختلاف است پیشنهاد پاداش به عموم است که برخی سیستم ها، رویکرد قراردادی را پذیرفتهاند و برخی قائل به رویکرد تعهد یکجانبه هستند؛ به این صورت که نیاز به قبول ندارد و علم و آگاهی عامل نیز لازم نیست مگر در قرارداد تصریح شود.
https://csiw.qom.ac.ir/article_1339_9efa70f7dd4fbddc4195cd413e88aa64.pdf
2018-08-23
55
80
10.22091/csiw.2019.1991.1194
جعاله
عقد
ایقاع
تسبیب عرفی
وعده پاداش
قرارداد یکجانبه
تعهد یکجانبه
سید مهدی
دادمرزی
dadmarzism@yahoo.com
1
استادیار گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه قم
LEAD_AUTHOR
اعظم
حیدری
aheidari2425@yahoo.com
2
دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه قم.
AUTHOR
. ابن علامه، 1388ق، ایضاح الفوائد، قم، بی نا، چ1، ج 2.
1
2. ابن منظور، 1405ق، لسان العرب، قم، نشر ادب الحوزه، بی چا، ج11.
2
3- احمدی، فرزانه، امینی علیرضا، آیتی، سید محمد رضا، 1396ش، « ماهیت جعاله»، فصلنامه پژوهش های حقوق اسلامی، ش49 .
3
4. امامی، حسن، 1372ش، حقوق مدنی، تهران، انتشارات اسلامیه، بی چا، ج 2.
4
5. بجنوردی، محمد حسن، 1419ق، القواعد الفقهیه، قم، نشر الهادی، چ1، ج 5.
5
6. جعفری لنگرودی، محمد جعفر، 1386ش، الفارق، تهران، کتابخانه گنج دانش، چ1، ج2.
6
7. _________________ ، 1380ش، فلسفه حقوق مدنی، تهران، کتابخانه گنج دانش، چ1، ج 2.
7
8- __________________ ، 1387ش، اندیشه و ارتقا، تهران، گنج دانش
8
9. _________________ ، 1378ش، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، تهران، کتابخانه گنج دانش، چ1، ج2.
9
10. الجوهری، اسماعیل بن حماد، 1407ق، الصحاح، بیروت، دار العلم للملایین، چ4، ج 4.
10
11. الحسنی، هاشم معروف، بی تا، نظریه العقد فی الفقه الجعفری، بی جا، بی نا، بی چا.
11
12. حکیم، محسن، 1410ق، منهاج الصالحین، بی جا، دار التعارف للمطبوعات، بی چا، ج2.
12
13. حلی، حسن بن یوسف (علامه حلی)، بی تا، تذکره الفقهاء (ط.ق)، بی جا، منشورات المکتبه المرتضویه لاحیاء الآثار الجعفریه، بی چا، ج2.
13
14. _____ ، 1421ق، تحریر الاحکام، قم، موسسه الامام صادق، چ1، ج4.
14
15. _____ ، 1418ق، قواعد الاحکام، قم، موسسه النشر الاسلامیه، چ1، ج2.
15
16. حلّی، مقداد بن عبدالله سیوری، 1385ق، کنز العرفان فی فقه القرآن، تهران، مکتبه الرضویه، بی چا، ج2.
16
17. دادمرزی، سید مهدی،1393، « تعارض تعریف قانونی عقد با بیع با روی کردی به فقه و حقوق غرب»، فصلنامه پژوهشی حقوق اسلام و غرب، ش اول.
17
18. الراغب الاصفهانی، 1427ق، مفردات الفاظ القرآن، قم، طلیعه النور، چ2.
18
19. سبزواری، عبد الاعلی، 1416ق، مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، قم، مکتب آیت الله العظمی سید سبزواری، چ4، ج 18.
19
20. سبزواری، محمد باقر، 1423، کفایه الاحکام، قم، موسسه النشر الاسلامیه، چ1، ج2.
20
21. شهیدی، مهدی، 1390ش، حقوق مدنی تشکیل قراردادها و تعهدات، تهران، مجد، چ8.
21
22. صدوق، محمد بن علی، 1415ق، المقنع، بی جا، موسسه الامام الهادی، بی چا.
22
23. صفایی، حسین، رحیمی، حبیب الله، 1393ش، مسئولیت مدنی (الزامات خارج از قرارداد)، تهران، سمت، چ6.
23
24. طاهری، حبیب الله، 1418ق، حقوق مدنی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چ2، ج4.
24
25. الطریحی، فخر الدین، 1362ش، مجمع البحرین، تهران، مرتضوی، چ3، ج5.
25
26. طوسی، محمد بن حسن، بی تا، المبسوط، بی جا، المکتبه المرتضویه لاحیاء آثار الجعفریه، بی چا، ج6.
26
27. طوسی، محمد بن علی (ابن حمزه)، 1408ق، الوسیله، بی جا، منشورات مکتبه آیه الله العظمی المرعشی النجفی، چ1.
27
28. العاملی، زین الدین بن علی (شهید ثانی)، 1415ق، مسالک الافهام، قم، موسسه المعارف الاسلامیه، چ1، ج6.
28
29. _____________________ ، 1414ق، _________ ، قم، موسسه المعارف الاسلامیه، چ1، ج4.
29
30. العاملی، شمس الدین محمد (شهید اول)، بی تا، الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه، قم، موسسه النشر الاسلامی، چ1، ج3.
30
31. العاملی، محمد جواد، 1427ق، مفتاح الکرامه، قم، موسسه النشر الاسلامی، چ1، ج17.
31
32. عدل، مصطفی، 1378ش، حقوق مدنی، تهران، طه.
32
33. غروی اصفهانی، محمد حسین، 1419ق، حاشیه المکاسب(قدیمه)، بی جا، ذوی القربی، چ1.
33
34. الفراهیدی، الخلیل، 1409ق، العین، قم، موسسه دارالهجره، چ2، ج1.
34
35. قدامه، عبدالله، بی تا، المغنی، بیروت، دارالکتاب العربی للنشر و التوزیع، بی چا، ج6.
35
36. کاتوزیان، ناصر، 1391ش، عقود معین (مشارکتها-صلح)، تهران، گنج دانش، چ9، ج2.
36
37. _________ ، 1390ش، عقود معین (عطایا)، تهران، گنج دانش، چ7، ج3.
37
38. کرکی، علی بن الحسین،1410ق، جامع المقاصد، قم، موسسه آل البیت(ع) لاحیاء التراث، چ1، ج6.
38
39. محقق حلی، 1409ق، شرائع الاسلام، تهران، انتشارات استقلال، چ2، ج3.
39
40. مفید، محمد بن محمد، 1410ق، المقنعه، قم، موسسه النشر الاسلامیه، چ2.
40
41. موسوی خمینی، روح الله، 1390ق، تحریر الوسیله، قم، دار الکتب العلمیه، چ2، ج1.
41
42. نجفی، محمد حسن، 1404ق، جواهر الکلام، بیروت، دار الاحیاءالتراث العربی، چ7، ج28و35.
42
43. Cheshire, Fifoot and Furmston, (2013), Law of Contract, Oxford University Press, 16th edn.
43
44. Eisenberg, Melvin Aron, (1998), Probability and Chance in Contract Law, 45 UCLA Law. Review. Available at: http: //scholarship.law. berkeley.edu/facpubs/2020
44
45. Elliott, Catherine & Quinn, Frances, (2009) , Contract Law, Seventh edition, Pearson Education Limited.
45
46. Lerner, Pablo (2004) "Promises of Rewards in a Comparative Perspective," Annual Survey of International & Comparative Law: Vol. 10:Iss. 1, Article 4. Available at: Error! Hyperlink reference not valid.
46
47. Markesinis, Basil, Unberath, Hannes & Johnston, Angus, , (2006), The German Law of Contract, A Comparative Treatise, Second edition, Oxford and Portland Oregon.
47
48. McKendrick, Ewan,(2012), CONTRACT LAW Text, Cases, and Materials, FIFTH EDITION, Oxford University Press.
48
49. McKendrick, Ewan, (1997), Contract Law, by MACMILLAN PRESS LTD, 3 ed.
49
50. Stone, Richard, (2009), The Modern Law of Contract, 8 th edition, Routledge Cavendish.
50
51. Treitel, Sir Guenter, (2003), The Law of Contract, 11 ed, Sweet & Maxwell, London NW3 3PF.
51
52. Zhang, Mo, (2005), Chinese Contract Law Theory and Practice, Martinus Nijhoff Publishers Leiden / Boston.
52
ORIGINAL_ARTICLE
خسارات قراردادی قابل مطالبه در حقوق افغانستان، فقه و اسناد بینالمللی حقوق قرادادها
در حقوق افغانستان، فقه و اسنادبینالمللی حقوق قراردادها ناقض قرارداد ملزم است خسارات وارده را بگونهای جبران کند که زیاندیده در وضعیتی قرار بگیرد که چنانچه قرارداد اجرا میشد در آن وضعیت قرارمیگرفت. ازاینرو، علیرغم مخالفت مشهور فقها، به نظر میرسد زیاندیده میتواند خسارت عدمالنفع را مطالبه نماید مشروط بر آنکه نفع از دست رفته اصولاً قابل وصول باشد. همچنین، خسارت معنوی با وجود بعضی اختلاف نظرها در فقه و اسنادبینالمللی حقوق قراردادها از مصادیق ضرر تلقی و قابل جبران و انتقال به غیر میباشد. خسارت تأخیر تأدیه نیز علیرغم برخی تردیدها در فقه چنانچه ناشی از کاهش ارزش پول باشد، قابل مطالبه بوده و در حقوق افغانستان محدود به میزان سه درصد کل دین در سال میباشد. البته، الزام عاملزیان به جبران خسارت زمانی میسّر است که خسارت ناشی از نقض قرارداد، قطعی و مستند به تخلف قراردادی بوده و هنگام انعقاد قرارداد، قابل پیشبینی و در حقوق افغانستان اجرای تعهد(توسط متعهدله) مطالبه شده باشد.
https://csiw.qom.ac.ir/article_1340_21b2e51fa830feb555e4f98e4a09420b.pdf
2018-08-23
81
110
10.22091/csiw.2018.2748.1300
نقض قرارداد
مطالبه خسارت
حقوق افغانستان
فقه
اصول اروپایی
کنوانسیون بیع
اصول قراردادهای بازرگانی بینالمللی
سید حسن
شبیری زنجانی
shshobeiri@yahoo.com
1
دانشیارگروه حقوق مالکیت فکری، دانشکده حقوق، دانشگاه قم
LEAD_AUTHOR
عبدالخالق
قاسمی
qasemi2006@yahoo.com
2
دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، جامعه المصطفی العالمیه.
AUTHOR
قرآن کریم
1
1) ابن أبی الحدید، عبد الحمید بن هبة الله،1404ق، شرح نهج البلاغة لابن أبی الحدید، قم، مکتبة آیت الله المرعشی النجفی، چ1، ج9.
2
2) ابوعلی الفضل بن الحسن الطبری، تفسیر مجمع البیان، 1380ش، ترجمه: علی کرمی، تهران، وزارت فرهنگ، چ1، ج2.
3
3) اردبیلی، محقق، 1412ق، مجمع الفایدة و البرهان، قم، جامعه مدرسین، چ1، ج10.
4
4) اصغری آقمشهدی، فخرالدین، 1381ش، خسارت عدمالنفع در حقوق ایران وکنوانسیون بیع بینالمللی کالا ، نامه مفید، ش29.
5
5) اصول اروپایی حقوق قراردادها(PECL)، نسخه 2003م.
6
6) اصول قراردادهای بازرگانی بینالمللی(UNIDROIT)، نسخه 2004م.
7
7) امام خمینی، روح الله، 1420ق، تحریر الوسیله، قم، جامعه مدرسین، چ1، ج2.
8
8) امامی، حسن، 1340ش، حقوق مدنی، تهران، کتاب فروشی اسلامی، چ3، ج1.
9
9) امیری قائم مقامی، عبدالمجید، 1378ش، حقوق تعهدات، تهران، نشر میزان، چ1، ج1.
10
10)باریکلو، علی رضا، 1385ش، مسئولیت مدنی، تهران، نشر میزان، چ1.
11
11) بخاری، 1401ق، صحیح البخاری، بیجا، دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع، بیچا، ج3.
12
12)جعفری لنگرودی، محمد جعفر،1382ش، ترمینولوژی حقوق، سیزدهم، تهران، گنج دانش، چ13.
13
13)حسینی مراغی، میر عبدالفتاح،1417ق، العناوین الفقهیة، قم، جامعه مدرسین، چ1، ج1وج2.
14
14)حسینی نژاد، حسین قلی، 1377ش، مسئولیت مدنی، تهران، مجمع علمی فرهنگی مجد، چ1.
15
15)حلی، محقق، 1409ق، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تهران، انتشارات استقلال، چ2، ج4.
16
16) خویی، ابوالقاسم، بیتا، مصباح الفقاهة، قم، مکتبة الداوری، چ1، ج2.
17
17)سرخسی، شمس الدین،1406ق، المبسوط، بیروت، دار المعرفة، بیچا، ج11.
18
18)سمرقندی، علاءالدین، بیتا، تحفة الفقهاء، بیروت، دارالکتب العلمیة،چ2، ج3.
19
19)سنهوری، عبدالرزاق احمد، 1384ش، الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید، ترجمه مهدی دادمرزی ومحمد حسین دانشکیا، قم، دانشگاه قم،چ1.
20
20)شعاریان، ابراهیم و ترابی، ابراهیم،1389ش، اصول حقوق قراردادهای اروپا و حقوق ایران، تبریز، فروزش،چ1.
21
21)شعبانی، قاسم،1385ش، تعیین خسارت در قراردادها و تعهدات، تهران، انتشارات اطلاعات، چ1.
22
22)شوشتری، سید محمد حسن مرعشی، 1427ق، دیدگاههای نو درحقوق، تهران، میزان، چ2، ج2.
23
23) شهید ثانی، زین الدین الحعبی العاملی، 1410ق، روضة البهیة(شرح لمعه)، قم، مؤسسه معارف اسلامی، چ1، ج7.
24
24)شهید صدر، محمد باقر، 1378ش، الاسلام یقود الحیاة، حلقة ششم، به نقل از سید کاظم حایری، مجله فقه اهلبیت(ع)، قم، دایرة المعارف فقه اسلامی، ش19 و 20.
25
25)شهیدی، مهدی، 1386ش، حقوق مدنی- آثار قراردادها و تعهدات، تهران، مجد، چ3، ج3.
26
26)شیخ صدوق، ابی جعفر محمد بن علی، 1362ش، الخصال، قم، جامعه مدرسین، چ1، ج2.
27
27)صفایی، حسین و دیگران، 1384ش، حقوق بیع بینالمللی، تهران، دانشگاه تهران،چ1.
28
28)صفایی، حسین، 1383ش، دورة مقدماتی حقوق مدنی، تهران، نشر میزان،چ2، ج2.
29
29)عابدینی، احمد،1388ش، ربا در حالت تورم و ضمانت سقوط پول، اصفهان، اقیانوس معرفت، چ1.
30
30)قاسمی، عبدالخاق، 1392ش، مسئولیت مدنی ناشی از نقض قرارداد، کابل، دانشگاه کاتب، چ1.
31
31)قاسمی، محسن،1384ش، جبران خسارت نقض قرارداد در کنوانسیون بیع، حقوق ایران، فرانسه، مصر و لبنان، مجله حقوقی، ش32.
32
32)قانون اصول محاکمات مدنی(آئین دادرسی مدنی) افغانستان، مصوب 1369ش.
33
33)قانون تجارت افغانستان، مصوب 1343ش.
34
34)قانون کوپی رایت(حمایت از حقوق مؤلف، مصنف، هنرمند و محقق) افغانستان، مصوب 1387ش.
35
35)قانون مدنی افغانستان، مصوب 1355ش.
36
36)قانون مدنی فرانسه، اصلاح شده 1991م.
37
37)قانون مدنی مصر، مصوب 1949م.
38
38)کاتوزیان، ناصر، 1380ش، قواعد عمومی قراردادها، تهران، شرکت انتشار، چ3، ج4.
39
39)کاتوزیان، ناصر، 1386ش، الزامهای خارج از قرارداد: ضمان قهری، تهران، شرکت انتشار، چ7، ج1.
40
40)کاشف الغطاء، محمد حسین، 1422ق، تحریر المجلة، قم، المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الاسلامیة، چ1، ج1.
41
41)کنوانسیون بیع بینالمللی کالاCISG))، مصوب 1980م.
42
42)گروهی از نویسندگان، 1374ش، تفسیری برحقوق بیع بینالمللی، ترجمه مهراب داراب پور، تهران، گنج دانش،چ1، ج3.
43
43)لور راسا، میشل، 1375ش، مسئولیت مدنی، ترجمه محمد اشتری، تهران، نشر حقوقدان، چ1.
44
44)مجلسی، محمد باقر، بیتا، بحارالانوار، تهران، اسلامیه، بیچا، ج23و ج74.
45
45)محقق داماد، مصطفی،1382ش، قواعد فقه بخش مدنی، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی، چ13، ج1.
46
46)معاونت آموزشی قوه قضائیه، 1388ش، سلسله پژوهشهای فقهی حقوقی(بررسی فقهی جبران کاهش ارزش پول)، تهران، جنگل، چ1، ش10.
47
47)معرفت، محمد هادی، 1375ش، احکام فقهی پول، مجله فقه اهلبیت(ع)، قم، دایرة المعارف فقه اسلامی، ش7.
48
48)مکارم شیرازی، ناصر، 1380ش، ربا و بانکداری اسلامی، قم، مدرسه امام علی بن ابی طالب(ع)، چ2.
49
49)مکارم شیرازی، ناصر، 1411ق، القواعد الفقهیة، قم، مدرسه امیرالمؤمنین(ع)، چ3، ج2.
50
50)نائینی، میرزا محمد حسین، 1421ق، منیة الطالب، قم، مؤسسه نشر اسلامی، چ1، ج3.
51
51)نجفی، محمد حسن،1367ش، جواهر الکلام، بیجا، دارالکتب الاسلامیه، چ3، ج26و37.
52
52)نوری، میرزاحسین، 1408ق، مستدرک الوسایل، بیروت، لبنان، چ2، ج13.
53
53)وحدتی شبیری، سیدحسن، 1382ش، خسارت تأخیر تأدیه وجهی نقد، فصلنامه تخصصی اقتصاد اسلامی، ش12.
54
54)وحدتی شبیری، سیدحسن، 1385ش، مبانی مسؤلیت مدنی قراردادی، قم، پژوهشگاۀ علوم و فرهنگ اسلامی، چ1.
55
55) وحید بهبهانی، محمد باقر، 1417ق، حاشیه بر مجمع الفایدة و البرهان، قم، مؤسسه علامه وحیدبهبهانی،چ1.
56
56)هاشمی شاهرودی، سیدمحمود، 1374ش، ضمان کاهش ارزش پول، مجله فقه اهلبیت(ع)، قم، دایرةالمعارف فقه اسلامی، ش2.
57
57)هیثمی، نورالدین علی، 1408ق، مجمع الزواید ومنبع الفواید، بیروت، دارالکتب العلمیة، بیچا، ج3.
58
58)یزدانیان، علیرضا، 1386ش، حقوق مدنی ـ قواعد عمومی مسئولیت مدنی، تهران، نشر میزان، چ1، ج1.
59
59)یوسفی، احمدعلی، 1381ش، بررسی فقهی نظریههای جبران کاهش ارزش پول، مجله فقه اهلبیت، قم، دایرةالمعارف فقه اسلامی، ش31.
60
60) Schlechtriem, Peter,(1998) Commentary on the UN Convention on the International Sale of Goods(CISG), Translated by Geoffray Thomas, Oxford University Press,2nd Ed (in translation).
61
61) John O. Honnold,(1999) Uniform Law for International Sales under the 1980 United Nations Convention, Kluwer Law International, The Hague 3rd Ed,.
62
62) Fritz Enderlein; Dietrich Maskow,(1992), International Sales Law, United nations on Contracts for the International Sale of Goods Convention on the Limitation period in the International Sale of Goods, Oceana Biblography.
63
63) Jacob s. Ziegel,(1984) International Sales: The United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods, Matthew Bender,. https:؛؛www.cisg.law.pace.edu؛cisg؛biblio ؛ziegel6.html.
64
64) Joseph, Lookofsly,(2000) United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods, University of Copenhagen, http:؛؛www.cisg.law.pace.edu؛cisg؛biblio؛lookofsky.html.
65
65) Chengwei, Liu,(2003) Remedies for Non- performance: perspevtives from CISG, UNIDROIT Principles & PECL, Law School of Renmin, China, http:؛؛www.cisg.law.pace.edu؛ cisg؛biblio؛chengwei-74.html
66
66) Peter Schlechtriem,(1986) Uniform Sales Law - The UN-Convention on Contracts for the International Sale of Good, Manz, Vienna: https:؛؛www.cisg.law.pace.edu؛cisg؛biblio؛schlechtriem. html#a74.
67
67) Friedrich Blase & Philipp Höttler,(2004), Remarks on the Damages Provisions in the CISG, Principles of European Contract Law (PECL) and UNIDROIT Principles of International Commercial Contracts (UPICC), Error! Hyperlink reference not valid.
68
68) Ole Lando & Hugh Beale eds.,(2000) Principles of European Contract Law: Parts I and II, Kluwer Law International. http: //cisgw3. law. pace.edu/cisg/text/peclcomp74.html#cnpc
69
ORIGINAL_ARTICLE
ظرفیت های جوامع مسلمان در ارتقای آموزش حقوق بشر
امروزه،آموزش حقوق بشر، به عنوان ابزاری مهم در راستای ارتقای احترام به حقوق بشر، مورد اهتمام وافر جامعه بینالمللی است. اما عدم توجه به چالشها و موانعی که میتواند فرآیند آموزش را با ناکارآمدی مواجه سازد، سبب ناکامی در نیل به اهداف آموزش خواهد شد. شناسایی و بهکارگیری شیوههای مؤثر و متناسب با ظرفیتهای بومی در هر منطقه، موجبات غلبه بر چالشها و موانع موجود و محتمل را فراهم میسازد. در جوامع مسلمان، چالش مضاعفِ تقابل گفتمان دین و حقوق بشر نیز از موانع توسعه آموزش حقوق بشر تلقی میشود که توجه به آن، در شناسایی شیوههای متناسب برای آموزش حقوق بشر مبتنی بر ظرفیتهای بومی جوامع مسلمان، ضروری مینماید. ظرفیتهای مورد نظر در دو دسته قابل بررسی است. دسته نخست، ظرفیتهای عام و غیرمختص به جوامع مسلمان برای ارتقای حقوق بشر هستند؛ همچون ظرفیت سازمانهای غیردولتی، کلینیکهای حقوقی دانشگاهی و شیوه آموزش کلینیکی حقوق بشر، که شیوهای کارآمد، متناسب با عناصر اصلی آموزش حقوق بشر و مطابق با اسناد بینالمللی، در همه جوامع شناخته میشود. دسته دوم، ظرفیتهای اختصاصی جوامع مسلمان هستند که میتوانند از طریق بومیسازی شیوه آموزش کلینیکی حقوق بشر، رفع چالشهای پیش روی کلینیکهای حقوقی دانشگاهی و افزایش کارآمدی آنها در زمینه آموزش حقوق بشر، به ارتقای حقوق بشر در این جوامع کمک شایانی بکنند. واکاوی چگونگی کارکرد ظرفیتهای عام و تلاش در جهت شناسایی و ارائهی ظرفیتهای خاص از قبیل نهاد وقف، مساجد و نقش آموزشی روحانیون مسلمان، وجهة همت این نوشتار است، که با توصیف و تحلیل دادههای عمدتاً کتابخانهای به انجام رسیده است.
https://csiw.qom.ac.ir/article_1341_6c3376e7e76de9233725fe55ed5fae47.pdf
2018-08-23
111
138
10.22091/csiw.2019.3329.1411
آموزش حقوق بشر
حقوق بشر
جوامع مسلمان
کلینیکهای حقوقی دانشگاهی
مصطفی
فضائلی
fazaeli2007@gmail.com
1
دانشیار گروه حقوق بینالملل، دانشکده حقوق، دانشگاه قم
LEAD_AUTHOR
فاطمه السادات
حق شناس
ftmhaghshenas@gmail.com
2
دانشآموخته کارشناسی ارشد حقوق بینالملل، دانشکده حقوق، دانشگاه قم.
AUTHOR
1) قرآن کریم
1
2) نهج البلاغه، ترجمه: محمد دشتی، خطبه 89.
2
3) انصاری، باقر؛ 1388ش، آموزش حقوق بشر، تهران، مجد،چ1.
3
4) حرّ عاملی، محمد بن حسن؛ 1420ق، وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه؛ بیروت،مؤسسه آل البیت لإحیاء التراث، ج 11.
4
5) خمینی، سید روح الله (امام خمینی)؛ 1361ش، صحیفة نور، تهران،وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ج 17.
5
6) الزحیلی، محمد؛ 1418 ق ، حقوق الإنسان فی الإسلام، بیروت ، دار ابن کثیر،چ2.
6
7) شاه ولی، منصور و کاوری، باسم؛ 1378ش، «گفتمان پایداری محیط زیست بین پراگماتیسم و دین» در مجموعه مقالات همایش اسلام و محیط زیست، تهران، سازمان حفاظت محیط زیست.
7
8) قمی، محمد بن علی بن حسین ابن بابویه (شیخ صدوق)؛ 1380ش، علل الشرایع و الأحکام، ترجمه و تحقیق: سید محمد جواد ذهنی تهرانی، قم، مؤمنین، ج1.
8
9) کلینی، محمد بن یعقوب؛ 1407ق، الکافی، تهران، دارالکتب الإسلامیّه، ج 8.
9
10) لواسانی، محمود؛ 1384ش، فلسفه حقوق بشر و نقد مبانی آن،تهران، انتشارات دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
10
11) محقق داماد، سید مصطفی؛ 1393ش، الهیات محیط زیست، تهران، مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
11
12) ـــــــــــــــــــــــــــــــــ؛ 1373ش، «طبیعت و محیط زیست از نظر اسلام». مجله نامه فرهنگ، 13، 87 ـ 88.
12
13) مطهری، مرتضی، 1368ش، فلسفه اخلاق،تهران، صدرا.
13
14) ــــــــــــــــــــ ، 1369ش، بنای اقتصاد اسلامی،تهران ، انتشارات حکمت.
14
15) ــــــــــــــــــــ ، 1390ش، مجموعه آثار استاد شهید مطهرى،تهران، صدرا، ج3.
15
16) موسوی، سید فضل الله، 1392ش، نگاهی به دیدگاههای حقوقی اسلامی، تهران، خرسندی،چ1.
16
17. Amnesty International. http://www.amnestyusa.org/education /about. html, 2 November 2016.
17
18. Andreopoulos, G. J; Claud, R. P. (1997), Human Rights Education for the Twenty-first Century. Pennsylvania: University of Pennsylvania Press.
18
19. Choules, Kathryn. (2011),"Human Rights Education: A Tool for Social Change in the Pacific". Human Rights Education in Asia- Pacific, Volume 2, 14.
19
20. Conde, H. Victor. A, (2004), Handbook of International Human Rights Terminology. United States of America: University of Nebraska Press, second edition.
20
21. Erfani Nasab, Ahmad; Meghdadi, Mohammad M. (2012), "Muslim Clerics and Leadership in Human Rights Education in Muslim Societies", Procedia Social and Behavioural Sciences Journal, 31, 277.
21
22. Farley H.; Jaszi P.; Philips, V.; Sarnoff, J. & Shalleck, A. (2008), " Clinical Legal Education and the Public Interest in Intellectual Property Law, New York Law School, Clinical Research Institute, Research Paper Series No 08/09 #2, 747.
22
23. Fifth Session of the UNESCO Advisory Committee on Education for peace, human rights, democracy, international understanding and tolerance from 20-22 March 2000, Available at: Error! Hyperlink reference not valid., 2 November 2016.
23
24. Flowers, Nancy. (2000), The Human Rights Education Handbook: Effective Practices for Learning, Action and Change. Human Rights Resource Center.
24
25. General Report of the Human Right Education Forum 7-12 November 2000, European Youth Centre, Budapest, pp.5-6.
25
26. International Center for Not – For – Profit Law (ICNL). Error! Hyperlink reference not valid., 2 November 2016.
26
27. Johnson, N. (1998), "Sandwich Placements in Law: Academic Tourism or a Form of Clinical Legal Education?", Web Jornal of Current Legal Issues, 2, 13.
27
28. Maisel, P. (2007), " Expanding and Sustaining Clinical Legal Education in Developing Countries: What We Can Learn from South Africa". Fordham International Law Journal, 2, 378.
28
29. McQuoid Mason, (2006), David. Street Law Education for South African School Children. Lansdowne: Juta & Co. Ltd.
29
30. OHCHR & UNESCO. (2006), Plane of Action; World Programme for human Rights Education- First Phas .New York and Geneva: UNESCO in Paris.
30
31. Recommendation concerning education for international understanding, co-operation and peace and education relating to human rights and fundamental freedoms adopted on 9 November 1979 by the UNESCO General Conference in Paris, available at: http://portal.unesco.org/en/ev.php-URL_ID=13088&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html, 2 November 2016.
31
32. Rivers-James, F., "Engaging Law Students in Leadership", Elon University School of Law Legal studies Research Paper, No. 2010-06.
32
33. Rubenstein, H. (2008), Leadership for Lawyer. Chicago: ABA Publishing.
33
34. Steenhuisen E, (2006), "Goals of Clinical Legal Education", In W. De Klerk (Eds.). Clinical Law in South Africa. South Africa: LexisNexis Butterworths.
34
35. Tibbitts, Felisa. "Human Rights Education for Social Change: Evaluation Approaches and Metodologies", EQUTTAS, Montreal, Canada, May 3-5, (2007): 2.
35
36. UN/GA/RES/49/184, 23 December 1994 , United Nations Decade for Human Rights Education, Available at: http://www.un- documents. net/a49r184.htm, 3 November 2016.
36
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تطبیقی «خسارت اقتصادی» و «عدمالنفع»
«خسارت اقتصادی» اصطلاحی در کامنلا است که در موارد تحمیل مخارج به مدعی یا از دست رفتن سود موردانتظار وی بکار میرود و در برابر صدمات جسمانی یا خسارات وارده به اموال ملموس مدعی قرارمیگیرد. در کامنلا، برای بیان این نوع خسارت در موارد نقض قرارداد، بیشتر اصطلاحات «خسارت اتکاء» و «خسارت انتظار» متداول است. در حقوق مسؤولیت مدنی کامنلا، «خسارت اقتصادی» ناشی از اعمال عمدی علیالقاعده مشروط به احراز شرایطی قابل جبران است، ولی در موارد «بیاحتیاطی»، جبران «خسارت اقتصادی» مشروط به این است که به تبع صدمات جسمانی یا خسارات مادی وارده به اموال ملموس مدعی پدید آمده باشد که آن را «خسارت اقتصادی تبعی» مینامند. در غیر این صورت، چنین خسارتی را «خسارت اقتصادی محض» مینامند و علیالقاعده آن را قابل جبران نمیدانند. مفهوم مشابه «خسارت اقتصادی» در حقوق ایران که میتواند مبنای بررسی تطبیقی قرار گیرد، اصطلاح فقهی «عدمالنفع» است. در این مقاله با روشی توصیفی-تحلیلی، مفهوم کامنلایی «خسارت اقتصادی» معرفی و محدودیتها و شرایط جبران این گونه خسارت بیان شده است و ضمن مقایسه این مفهوم با «عدمالنفع»، موضع قوانین ایران و نظریات فقهی مختلف در این زمینه تحلیل میگردد.
https://csiw.qom.ac.ir/article_1342_9d9b51244186615d98e1998dcf531d40.pdf
2018-08-23
139
170
10.22091/csiw.2019.3413.1424
خسارت اقتصادی
خسارت اقتصادی تبعی
خسارت اقتصادی محض
عدمالنفع
مسؤولیت مدنی
سیدمحمدصادق
موسوی
mousavi4535@gmail.com
1
دانشیار گروه فقه و حقوق خصوصی، دانشگاه شهید مطهری.
AUTHOR
سید علی
خزایی
sakhazaei@gmail.com
2
استادیار گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه خوارزمی.
AUTHOR
سید هادی
دهقان
shd.dehghan@gmail.com
3
دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه خوارزمی
LEAD_AUTHOR
1) احسنی فروز، محمد، 1391 ش، ملاکها و ضوابط ارزیابی خسارات ناشی از نقض حقوق مالکیت فکری در حقوق داخلی و برخی معاهدات و قوانین خارجی، فصلنامه پزشکی، ویژهنامه حقوق مالکیت فکری.
1
2) بابایی، ایرج، 1396 ش، حقوق مسئولیت مدنی مبتنی بر نقد و بررسی آراء و رویه قضایی، تهران، مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه،ج1.
2
3) بروجردی، حسین، 1386 ق، منابع فقه شیعه (ترجمه جامع احادیث الشیعه)، تهران، انتشارات فرهنگ سبز،ج24.
3
4) پژوهشکده شورای نگهبان، 1393 ش، قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 در پرتو نظرات شورای نگهبان، تهران، پژوهشکده شورای نگهبان.
4
5) پژوهشگاه قوه قضائیه، 1395 ش، آرای قضائی شعب دیوان عالی کشور (حقوقی) سال 1392، تهران، مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه.
5
6) دیلمی، احمد، 1389 ش، حسن نیت در مسؤولیت مدنی، تهران، بنیاد حقوقی میزان.
6
7) زراعت، عباس و حاجیزاده، حمیدرضا و متولی جعفرآبادی، یاسر، 1389 ش، قانون آیین دادرسی کیفری در نظم حقوقی کنونی، تهران، انتشارات خط سوم،چ5.
7
8) خمینی، سیدروح الله، 1421 ق، کتاب البیع، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی،ج1.
8
9) -------------، 1425 ق، تحریرالوسیله، مترجم: اسلامی، علی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ج 3، چ 21.
9
10) خوانساری، موسی بن محمد نجفی، 1373 ق، رسالة فی قاعدة نفی الضرر (ضمیمه منیة الطالب فی حاشیة المکاسب للنائینی)، تهران، المکتبة المحمدیه.
10
11) خوئی، سید ابوالقاسم، 1418 ق، موسوعة الامام الخوئی، قم، مؤسسة احیاء آثار الامام الخوئی، ج 31.
11
12) رستمی چلکاسری، عباداله، سرگزی، محمدرضا و فرهانی روحانی، نوشین، 1393 ش، ماهیت و گستره غرامت قابل مطالبه از بایع در مبیع مستحقللغیر (نقد و بررسی رأی وحدت رویه شماره 733-15/07/1393 هیأت عمومی دیوان عالی کشور)، فصلنامه رأی: مطالعات آرای قضایی، دوره 3، ش 7.
12
13) زندی، محمدرضا، 1394 ش، رویه قضائی دادگاههای عمومی حقوقی تهران در امور تجارت (2)، تهران،انتشارات جنگل جاودانه.
13
14) ------------، 1392 ش، رویه قضائی دادگاههای بدوی و تجدیدنظر استان تهران در امور مدنی (اجرتالمثل-خسارت) ، تهران، انتشارات جنگل- جاودانه، ج 10، چ1.
14
15) السهنوری، عبدالرزاق، بیتا، مصادرالحق فی الفقه الاسلامی- دراسة مقارنة بالفقه الغربی، الجزء السادس، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
15
16) شکاری، روشنعلی، 1382 ش، نقد و بررسی تبصره 2 ماده 515 قانون آیین دادرسی مدنی (عدمالنفع)، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، ش 52.
16
17) شهیدی، مهدی، 1383 ش، حقوق مدنی - آثار قراردادها و تعهدات، ج 3، چ 2، تهران، مجد
17
18) صادقی، محمود و شیخی، مریم، 1388 ش، اقدامات تأمینی و ضمانت اجرای مدنی حقوق مالکیت صنعتی؛ مطالعه تطبیقی، فصلنامه حقوق دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره 39، ش 3.
18
19) صفائی، سیدحسین و رحیمی، حبیبالله، 1391 ش، مسؤولیت مدنی (الزامات خارج از قرارداد)، تهران، سمت،چ 3.
19
20) کاتوزیان، ناصر، 1382 ش، الزامهای خارج از قرارداد: ضمان قهری جلد اول مسؤولیت مدنی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران،چ3.
20
21) طباطبائی حائری، سیدعلی بن محمد، 1418 ق، ریاض المسائل فی تحقیق الاحکام بالدلائل، محقق/ مصحح: بهره مند، محمد و قدیری، محسن، قم، مؤسسه آل البیت، ج 14.
21
22) عابدی، محسن و امام جزائری، سیدمحمدرضا، 1383 ش، تأثیر مفهوم غصب بر حکم عدمالنفع از منظر فقهی، مقالات و بررسیها، دفتر 76 (3).
22
23) عاملی (شهید ثانی)، زین الدین بن علی، 1410 ق، الروضة البهیة فی شرح اللمعه الدمشقیه، قم، کتابفروشی داوری، ج 7.
23
24) عیسائی تفرشی، محمد، صادقی، محمود و شاه محمدی محمد، 1390 ش، تفویت منفعت مالک» ضابطه ای برای جبران خسارت ناشی از نقض حق اختراع در حقوق ایران و آمریکا، مجله پژوهش های حقوق تطبیقی، دوره 15، ش 3.
24
25) ----------، 1391 الف، بررسی اجرتالمثل به عنوان ضابطه جبران خسارت ناشی از نقض حق اختراع و مطالعه تطبیقی با حقالامتیاز متعارف در حقوق آمریکا، مجله حقوقی دادگستری، ش 78
25
26) ----------، 1391 ب، استرداد سود تحصیلشده توسط ناقض در اثر نقض، ضابطهای برای جبران خسارت ناشی از نقض حقوق مالکیت فکری (مطالعه تطبیقی)، پژوهشهای حقوق تطبیقی، دوره 16، ش 1.
26
27) مبیّن، حجت و لؤلؤ، سیده مهناز، 1396 ش، مبانی و چگونگی جبران خسارات وارده به خریدار در معامله فضولی با مطالعه تطبیقی در حقوق انگلستان، مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دوره 9، شماره 4.
27
28) متین دفتری، احمد، 1381 ش، آیین دادرسی مدنی وبازرگانی، تهران، مجد، چ 2، ج 1 و 2.
28
29) مراغی، سیدمیرعبدالفتاح بن علی حسینی، 1417 ق، العناوین الفقهیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چ 1، ج 1.
29
30) مرکز تحقیقات شورای نگهبان، 1385 ش، مجموعه نظرات شورای نگهبان در مورد مصوبات مجلس شورای اسلامی دوره پنجم (خرداد 1375 تا خرداد 1379)، تهران، نشر دادگستر.
30
31) محقق اردبیلی، احمد بن محمد، 1403 ق، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان، محقق/مصحح: عراقی، آقا مجتبی و اشتهاردی، علیپناه و یزدی اصفهانی، آقا حسین، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چ 1، ج 14.
31
32) محقق داماد، سیدمصطفی، 1390 ش، نظریه عمومی شروط و التزامات در حقوق اسلامی، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی، چ 2.
32
33) محقق حلی، 1374 ش، ترجمه فارسی شرایع الاسلام، ترجمه: یزدی، ابوالقاسم بن احمد، بکوشش: دانشپژوه، محمدتقی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چ 6، ج 3 .
33
34) مکارم شیرازی، ناصر، 1427 ق، استفتائات جدید، قم، انتشارات مدرسه امام علی بن ابیطالب، چ 2، ج 3.
34
35) مکارم شیرازی، ناصر، 1411 ق، القواعد الفقهیة، قم، مدرسه امام امیرالمؤمنین، چ 3، ج 1 و 2.
35
36) میرزای قمی، ابوالقاسم، 1413 ق، جامع الشتات فی أجوبة السؤالات، محقق/مصحح: رضوی، مرتضی، تهران، مؤسسه کیهان، ج 3.
36
37) نجفی (صاحب الجواهر)، محمدحسن، 1404 ق، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، مصحح: قوچانی، عباس و آخوندی، علی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چ 7، ج 37.
37
38) وحدتی شبیری، سیدحسن، 1395 ش، ضمان ناشی از خسارت عدمالنفع در نظریه فقهی وحید بهبهانی، فقه و مبانی حقوق اسلامی، سال 49، ش 2.
38
39) یزدی، سیدمحمدکاظم طباطبایی، 1409 ق، العروة الوثقی فیما تعم به البلوی، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چ 2، ج 2.
39
40) -----------------------، 1415 ق، سؤال و جواب، مصحح: محقق داماد، سیدمصطفی و مدنی بجستانی، سید محمد و وحدتی شبیری، سیدحسن، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی.
40
41) Ameli, K.H, (2015) , Iranian Law of Loss of Profits in International Arbitration, obtained from: http://ameliarbitration.com/wp-content/uploads/2015/05/Ameli-Loss-of-profits-tv12-2-article19.pdf
41
42) Bussani, Mauro and Palmer, Vernon Valentine, (2003), Pure Economic Loss in Europe, UK, Cambridge University Press
42
43) Cooke, John, (1999), Law of Tort, 4th edition, Financial Times
43
44) DeWolf, David k., (2009), The Law of Torts- Casese and Materials, obtained from: http://guweb2.gonzaga.edu/~dewolf/torts/fall09/text/DeWolf_TortsCasebook_2009.pdf
44
45) Elliott, Catherine & Quinn, Frances, (2009), Contract law, 7th edition, Pearson Education Limited
45
46) Glick, Mark A. & Reymann, Lara A. & Hoffman, Richard, (2003), Intellectual Property Damages- Guidelines and Analysis, USA, John Wiley & Sons, Inc.
46
47) Hodgson, John and Lewthwaite, John, (2004), Tort Law textbook, UK, Oxford University Press
47
48) Oliphant, Ken, (2015), Basic Questions of Tort Law from a Comparative Perspective, Koziol, Helmut (ed), Jan Sramek Verley
48
49) Parisi, Francesco & Palmer, Vernon Valentine & Bussani, Mauro, (2007), The comparative law and economics of pure economic loss, International Review of Law and Economics, 27
49
50) Farnsworth, Ward, (2016), The Economic Loss Rule, Valparaiso University Law Review, Vol 50, Number 2
50
51) Weir, Tony, (2006), An Introduction to Tort Law,2th edition, UK, Oxford University Press
51
ORIGINAL_ARTICLE
قلمرو تعهدات و مسئولیّت مدنی موکل و وکیل ناشی از فعل شخصی و فعل غیر در مقابل یکدیگر و اشخاص ثالث در فقه و حقوق فرانسه
در فقه، به ید امانی و ضمان ناشی از تعدی و تفریط و تعهد وکیل در رعایت امانت و مصلحت موکل و وضعیت قراردادهای خارج از حدود اختیارات وکیل، پرداخته شده است. اما درباره دیگر تعهدات طرفین و مسئولیت قراردادی ناشی از نقض تعهدات و یا تاخیر در انجام تعهدات مطالب چندانی نیست. در حالی که در قرارداد وکالت، گاه ثالثی حضور داشته و علیرغم اصل نسبی بودن قراردادها، گاه دامنه تعهدات به ثالث تسری می یابد و نقض هر یک از این تعهدات، مسئولیت ناشی از فعل شخصی و مسئولیت ناشی از فعل غیر را در مقابل وکیل و موکل و در مقابل ثالث محقق می سازد. بنابرین، موکل مسئولیت قراردادی ناشی از فعل شخصی در مقابل وکیل یا طرف دیگر قرارداد داشته و گاه مسئولیت قراردادی یا قهری ناشی از عمل غیر نیز دارد. به همین ترتیب وکیل در مقابل موکل مسئولیت قراردادی ناشی از عمل شخصی و گاه در مقابل موکل و یا دیگر اشخاص، مسئولیت ناشی از عمل غیر دارد که با تطبیق با حقوق فرانسه بررسی خواهد شد.
https://csiw.qom.ac.ir/article_1343_bf6f23aa6816b632f6f91437fd82451c.pdf
2018-08-23
171
200
10.22091/csiw.2019.1524.1119
وکیل
موکل
مسئولیت
تعهد
علیرضا
یزدانیان
a.yazdanian@ase.ui.ac.ir
1
دانشیار گروه حقوق خصوصی دانشکده علوم اداری و اقتصاد.، دانشگاه اصفهان.
LEAD_AUTHOR
- ابن ادریس، محمد بن منصور بن احمد ،1410ق، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم،دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم،چ2، ج2.
1
2- ابن زهره، حمزة بن على حسینى،1417ق،غنیة النزوع إلى علمی الأصول و الفروع، مؤسسه امام صادق علیه السلام،چ1.
2
3- ایزانلو، محسن،1386ش، شروط محدودکننده وساقط کننده مسئولیت درقراردادها،شرکت سهامی انتشار،چ2.
3
4 – بادینی، حسن،1384ش،فلسفه مسئولیت مدنی،تهران،شرکت سهامی انتشار،چ1.
4
5-بحرانی، یوسف بن احمد بن ابراهیم، 1405ق، الحدائق الناظره فی احکام اعتره الطاهره،قم،دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ،چ1، ج22.
5
6-بدر،بلال عدنان ، 2007م، المسئولیه المدنیه للمحامی،منشورات الحلبی الحقوقیه،چ1.
6
7- تبریزى، جواد بن على،1426ق، منهاج الصالحین،قم،مجمع الإمام المهدی،چ1، ج2.
7
8- جعفری تبار، حسن ،1394ش،کاتوزیان و حقوق زیان، تحلیل نظریه مسئولیت مدنی و نگاه کاتوزیان به آن،مندرج در کتاب بر منهج عدل، به سعی دکتر حسن جعفری تبار، انتشارات دانشگاه تهران،چ2.
8
9- جبعی عاملی، شهید ثانی،زین الدین بن علی ،1413ق، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام،قم،موسسه المعارف الاسلامیه ،چ1، ج5.
9
10- حلی،مقداد بن عبدالله سیوری ،1404ق، التنقیح الرائع لمختصر الشرایع،قم ،انتشارات کتابخانه آیه الله مرعشی نجفی، چ1، ج2.
10
11-حلی، جمال الدین احمد بن محمد اسدی ،1407ق، المهذب البارع فی شرح مختصر النافع،قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ،چ1، ج3.
11
12- حلّى، علامه، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى،1410ق،إرشاد الأذهان إلى أحکام الإیمان،قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ،چ1، ج1.
12
13- سبزواری،محمد باقر بن محمد مومن،1423ق، کفایه الاحکام،قم،دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم،چ1، ج1.
13
14- سنهوری، عبدالرزاق احمد، 1998م،الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید، منشورات الحلبیه الحقوقیه ،چ3، ج1.
14
15 – صفایی، سیدحسین، رحیمی، حبیب الله ،1389ش، مسئولیت مدنی( الزامات خارج ازقرارداد)، سازمان مطالعه وتدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها،چ1.
15
16-صیمری، مفلح بن حسین،1420ق، غایه المرام فی شرح شرائع الاسلام،بیروت،دارالهادی ،چ2، ج1.
16
17- طبرسی، امین الاسلام فضل بن حسن،1410ق، الموئتلف من المختلف بین ائمه السلف،مشهد،مجمع البحوث الاسلامیه ،چ1، ج1.
17
18-طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن،1387ش، المبسوط فی فقه الامامیه،تهران،المکتبه المرتضویه لاحیاء الاثار الجعفریه، چ3، ج2.
18
19- طوسى، محمد بن على بن حمزه،1408ق، الوسیلة إلى نیل الفضیلة،قم،انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى،چ1.
19
20- عاملی، محمد بن مکی،1410ق، اللمعه الدمشقیه فی فقه الامامیه، بیروت ، دارالتراث الاسلامیه،چ1.
20
21- عبدالله، هدی،2008م،الاعمال غیر المباحه، منشورات الحلبی الحقوقیه،چ1، ج3.
21
22- عوجی، مصطفی، 2009م، القانون المدنی، المسئولیة المدنیه، منشورات الحلبی الحقوقیه، چ4، ج2.
22
23 – غمامی، مجید، 1376ش، مسئولیت مدنی دولت نسبت به اعمال کارکنان خود،تهران،نشر دادگستر،چ1.
23
24- قاسم زاده، سیدمرتضی ،1378ش، مبانی مسئولیت مدنی،تهران، نشردادگستر،چ1.
24
25- قاسم زاده، سیدمرتضی،1388ش،الزامهاومسئولیت مدنی بدون قرارداد، تهران،نشرمیزان،چ7.
25
26-کاتوزیان. ناصر ،1376ش،حقوق مدنی.عقود معین،شرکت انتشار با همکاری شرکت بهمن برنا ، چ2، ج4.
26
27-کاتوزیان. ناصر ،1369ش،حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها، انتشارات بهنشر، چ 2،ج2.
27
28- کاتوزیان. ناصر ،1386ش،حقوق مدنی الزام های خارج از قرارداد، انتشارات دانشگاه تهران،چ 8،ج1.
28
29 –کیدری،قطب الدین محمد بن حسین، 1416ق،اصباح الشیعه بمصباح الشریعه،قم،موسسه امام صادق علیه السلام،چ1.
29
30- محمود سوادی، عبدالباقی، 2010م،مسئولیه المحامی المدنیه عن اخطائه المهنیه،دارالثقافه للنشر و التوزیع،چ2.
30
31- مکارم شیرازى، ناصر،1425ق، أنوار الفقاهة- کتاب النکاح،قم،انتشارات مدرسة الإمام علی بن أبی طالب علیه السلام،چ1.
31
32- موسوی خمینی،روح الله،1373ش، تحریر الوسیلهد،قم،فتر انتشارات اسلامی،چ1، ج3.
32
33- میرزاى قمّى، ابو القاسم بن محمد حسن،1371ش، جامع الشتات فی أجوبة السؤالات، تهران،مؤسسه کیهان، چ1 ،ج3.
33
34-نجفی، محمد حسن،بی تا،جواهر الکلام، دارالاحیاء التراث العربی،چ7، ج27.
34
35- Antonmettel,Paul-Henn,Raynard,Jacques,Seube,Jean-Baptiste,(2002) Travaux dirigé de Droit des obligations. 4é.éd. Litec.
35
36- Bacache-Gibeili ,Mireille,( 2007)Droit civil.Les obligations.La responsabilité civile extracontractuelle. T.5 . 1é.éd. Economica.
36
37- Benabant .Alain.( 2005) Droit civil .Les obligations. 10.é.éd.Librairie général de droit et de jurisprudence. Montchrestien.
37
38. Bertolaso.Sabine. (1999)"Mandataire" JurisClasseur Responsabilité civile et Assurances. Fasc. 415.
38
39-Borghetti .Jean-Sébastien(2010) "La responsabilité du fait des choses, un régime qui a fait son temps". RTD Civ.
39
40-Buffelan Lanore. Yvaine. Larribau-Terneyre. Virginie(2008) Droit civil. Les obligations. 11é.éd. Siry.
40
41- Carbillac .Remy(2008) Droit des obligations. 8é.éd.Dalloz.
41
42- Carbonnier. Jean(1998) Droit civil. Les obligations. T4. 21é. éd. presses universitaires de France.
42
43- Colin .Ambroise. Capitant .H.( 1935) Cours élémentaire de Droit Civil Français. T.2. 8é. éd. Dalloz.
43
44- Delebecque .Philippe. Jérome pansier .Frédéric(2014) Droit des obligations. 6é.éd. LexisNexis.
44
45-Fabre-Magnan .Muriel.( 2008) Droit des obligations.T.1 contrat et engagement unilateral. 1é.éd. Presses universitaires de France.
45
46- Fabre-Magnan .Muriel(2007) Droit des obligations.T.2.Responsabilité civile et quasi-contrats. 1é.éd. Presses universitaires de France.
46
47-Flour.Jaques. Aubert. Jean-Luc. Savaux. Eric (2008) Droit Civil. Les Obligations.T.1. L’acte juridique. 13é.éd. sirey.
47
48-Jourdain .Patrice (2007) Les principe de la responsabilité civile.7é.ed. Dalloz.
48
49- Le Tourneau .Philippe. Cadiet.Loic.( 1998) Droit de la responsabilité. 1é.éd.Dalloz.
49
50- Malaurie. Philippe. Aynes. Laurent. Stoffel-Munck. Philippe (2007) Droit civil. Les obligations. 1 é.éd. Editions juridiques associées. Défrenois.
50
51- Malaurie .Philippe. Aynes .Laurent(1998 ) Droit Civil. Contrats speciaux. 12é.éd. Cujas.
51
52-Marty.Gabriel.Raynaud.Pierre.Jestaz.Philippe.(1989) Droit civil.Les obligations. T.2.2e.ed.Sirey.
52
53-Mazeaud .Henri. Léon. Jean(1978) Leçons de droit civil. T.2. volume premier. Obligations. 6éd.éd. par françois chabas. Paris. Montchrestien.
53
54- Mazeaud .Denis.( 2007 ("Perte de chance ". Revue des contrats. N°2.
54
55-Outin-Qdam,Anne. (2011)"Responsabilité des employeures et salarié" .in Pour une réforme de droit de la responsabilité civile .1é.éd .Dalloz.
55
56-Radé .Christophe.( 2007)"DROIT À RÉPARATION. Responsabilité du fait d'autrui. Domaine: responsabilité des commettants". JurisClasseur Responsabilité civile et Assurances. Fasc. 143.
56
57- Saint-Pau, Jean-Christophe(2013) "DROIT à REPARATION Conditions de la responsabilité contractuelle Fait générateur Inexécution imputable au débiteur", JurisClasseur Responsabilité civile et Assurances. Fasc. 171-20.
57
58-Starck .Boris(1972)Droit civil. Obligations. 1é.éd. Librairies technniques.
58
59-Terré .François. Simler.Philippe. Lequette.Yves(2005) Droit Civil. Les Obligations.9 é.éd .Dalloz.
59
60- Vaillier.Pascale.( 2014) " Avocat". JurisClasseur Responsabilité civile et Assurances. Fasc. 330.
60
61- Viney. Genevieve. Jourdain. Patrice.( 1998)Traité de Droit civil. Les conditions de la responsabilité civile. 2é. éd. Librairie générale de Droit et de Jurisprudence.
61
62- Viney.Geneviève(1995) Traité de droit civil. Introduction à la responsabilité. 2é.éd. librairie générale de droit et de jurisprudence.
62
63- Viney. Genevieve(1988)Traité de Droit Civil. Les obligations. La responsabilité. 1 é.éd.librairie générale de droit et de jurisprudence.
63
64- Weill .Alex. Terré.François(1975) Droit civil. Les obligations. 2é.éd. Dalloz.
64