مطالعه تطبیقی شرط کاربرد صنعتی در حقوق اختراعات

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار 'گروه حقوق خصوصی دانشکده حقوق دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

موضوعاتی به عنوان اختراع قابل ثبت می‌باشند که حاوی کاربرد صنعتی مشخص هستند. کاربرد صنعتی یعنی این که اختراع در حوزه‌‌ی مشخصی از فعالیت‌های اقتصادی قابل استفاده باشد . وجود شرط مذکور به دلایل اقتصادی، فقهی و اخلاقی ضرورت دارد. مطالعه‌ی رویه موجود در ادارات ثبت اختراع و علایم تجاری آمریکا، اروپا و ژاپن نشان می‌دهد که این شرط زمانی احراز می‌شود که متقاضی بتواند کاربرد مشخصی  را برای اختراع اثبات نماید. در حقوق ایران راجع‌به مفهوم یا نحوه‌ی ارزیابی این شرط مستندات خاصی وجود ندارد؛ اما به لحاظ دشواری احراز این شرط بر اساس معیار‌های فنی توصیه می‌گردد که برای ارزیابی شرط کاربرد صنعتی از معیار‌های ثانوی استفاده شود. در مقاله حاضر ابتدا مفهوم و مبانی اقتصادی، اخلاقی و فقهی این شرط تببین شده، و سپس شیوه‌ی ارزیابی آن در ادارات ثبت اختراع مطرح جهانی یعنی ادارات ثبت اختراع و علامت تجاری آمریکا، اروپا و ژاپن مورد بررسی قرار گرفته و در پایان، پس ازمطالعه‌ی موضع حقوق ایران پیشنهادات مقتضی ارایه می‌شود.

تازه های تحقیق

قابلیت ثبت موضوع به عنوان اختراع منوط به اجتماع شرایطی مانند داشتن کاربرد صنعتیِ مشخص است. منظور از کاربرد صنعتی این است که اختراع در حوزه‌‌ی مشخصی از فعالیت‌های اقتصادی قابل استفاده باشد. جلوگیری از بروز پیامد‌های خارجی و افزایش هزینه‌های معامله را می‌توان به عنوان مبانی اقتصادی این شرط عنوان نمود.

از نقطه نظر فقه اسلام نیز قاعده دارا شدن ناعادلانه و نیز قاعده لاضرر با دو تقریر شمول این قاعده نسبت به احکام عدمی و استخراج احکام عقلایی از آن، به عنوان مبانی اخلاقی و فقهی، در این خصوص قابل طرح است، چرا‌که محروم نمودن عموم مردم از دسترسی به بخشی از دانش برای مدت معین در ازای هیچ، امری ضرری بوده و اخلاقاً مذموم است که شرع نیز آن را بر نمی‌تابد.

در ادارات ثبت اختراع مورد مطالعه در پژوهش حاضر، زمانی موضوع مورد ادعا را اختراع تلقی می‌کنند که علاوه بر تازگی و گام ابتکاری، حاوی کاربرد صنعتی نیز باشد. اختراع زمانی حاوی کاربرد صنعتی است که در زمان تقدیم اظهار‌نامه دارای کاربردی مشخص، معقول، متعارف و بالفعل در حوزه‌ای خاص باشد. معیار به‌کار گرفته ‌شده در سه اداره‌ی مورد مطالعه شده معیاری فنی بوده که عبارت‌ است از آن که اختراع مورد ادعا در زمان تقدیم اظهار‌نامه، کاربردی مشخص در حوزه‌ای خاص را نشان دهد. با ‌وجود این در اداره ثبت اختراع ایران، به موجب قانون مصوب 1386 و آیین‌نامه اجرایی آن، رویه‌ی مشابه با ادارات ثبت اختراع مورد مطالعه جریان دارد. اگر ‌چه نه در قانون و نه در آیین‌نامه ‌‌اجرایی راجع به آن، شیوه‌ی خاصی برای ارزیابی و احراز این شرط پیش‌بینی نشده است.

در حال حاضر که اداره ثبت اختراع ایران، فاقد زیر‌ساخت‌های مناسب برای ارزیابی و احراز فنی شرایط ماهوی اختراع و از جمله کاربرد صنعتی است، این اداره می‌تواند بر‌خلاف ادارات مورد مطالعه و بنا به مقتضیات خود، از ملاحظات و معیار‌های ثانوی مانند موفقیت تجاری اختراع در ارزیابی اختراعات بهره‌مند گردد و بر همین مبنا سطح شدت و آسانی معیار را در حوزه‌های مختلف فناوری طراحی و تنظیم کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Industrial application requirement in patent law (comparative study)

نویسندگان [English]

  • Mahmoud sadeghi 1
  • Hamed najafi 2
چکیده [English]

The Subjects that have special industrial application, are capable for registering as invention. Industrial application means that the invention is applicable in specific field of economic activities. This requirement is necessary for the economic, ethnic and jurisprudential grounds. Study on the existing procedure in Patent and trademark office in the United States, Europe and Japan, indicates that this requirement would be established when applicant can show a specific usage for the inv171ention. In Iranian law there is no special document as to the concept or form of assessment of this requirement. But because of the difficulty of obtaining this requirement on the basis of technical criteria, it could be recommended that secondary criteria be used for assessment of industrial application requirement. This article, at first tried to make clear the concept and economic and moral and jurisprudential foundations of the requirement, and then would study the   method of assessment of it in the famous patent offices, ie. USPTO and EPO and JPO and finally after studying of the position of Iranian law, Proper suggestions are offered.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Industrial Application
  • Patent
  • USPTO
  • EPO
  • JPO

مراجع

  1. باقری، محمود و جواد شیخ سیاه،1389ش،در جستجوی مطلوبیت :تحلیلی از قضیه کاوز در تعامل حقوق و اقتصاد، ش 101.
  2. جعفرزاده، میرقاسم و اصغر محمودی،1384ش، شرایط ماهوی حمایت از اختراع از نگاه رویه قضایی و اداره‌ی ثبت اختراعات، تحقیقات حقوقی،ش42.
  3. حکمت‌نیا،محمود،1386ش، مبانی مالکیت فکری،تهران، تهران، سازمان انتشارات و پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چ1.
  4. حیدری،سید کمال،1420ق، قاعده لا ضرر و لا ضرار،قم،دار الصادقین،بی‌چا،ج1.
  5. شبیری زنجانی،سید‌حسن،1394ش، حق اختراع و مبانی آن در آینه تاریخ، فصلنامه دین و قانون، ش7.
  6. ــــــــــــــــــــ، و حامد نجفی،1390ش، مطالعه تطبیقی ارزیابی و احراز گام ابتکاری در اختراعات، پژوهش‌های حقوق تطبیقی،ش4.
  7. کاتوزیان، ناصر،1386ش، الزام‌های‌ خارج ‌از قرارداد، تهران، مؤسسه ‌انتشارات‌ و چاپ ‌دانشگاه‌ تهران،چ7،ج1.
  8. میرحسینی، حسن، 1387ش،حقوق اختراعات، تهران، نشر بنیاد حقوقی میزان، چ1.
  9. بجنوردی،سید محمد‌حسن،1426ق، القواعد الفقهیه، قم، دلیل ما، بی‌چا،ج5.
  10. خویی، سید ابوالقاسم،1377ش، مصباح‌الفقاهه،قم، مکتب داوری، چ1،ج1.
    1. Aoki, Reiko and Spiegel, yossi,) 1999(, Public disclosure of patent applications R and D, and welfare, The Berglas School of Economics.
    2. Atrip Essay Competition Sa Yu,(2011 (,Political Privilege, Legal Right, Or Public Policy Tool? A History Of The Patent System,www.atrip.org.
    3. Bennett,bill,(2008), A Reference Guide to the Australian Patent System, Prepared by Pizzeys Patent & Trade Mark Attorneys Australia & New Z.
    4. E.I. du Pont de Nemours & Co., 1986 O.J. E.P.O. at 304.
    5. Examination Guidelines for Patent and Utility Model in Japan, ( 2009) ,Chapter 1 Industrially Applicable Invention.
    6. Jay A. Erstling, Amy M. Salmela, And Justin N. Woo,(2012), Usefulness Varies By Country: The Utility Requirement Of Patent Law In The United States, Europe And Canada.
    7. Leslie Grestaino Stevene, Halpern And Drevictong،(2003), Patenting DNA – Related Invention In European Union, United States And Jupan, UCAL Journal Of Law And Technology,Vol. 7.
    8. McChesney, Fred .S (2006),"Coase, Demsetz, and the Unending Externality Debate", Cato Journal, Vol. 26, No 1.
    9. Mandel N. Gregory, (2005), Promoting Environmental Innovation with Intellectual Property Innovation: A New Basis for Patent Rewards”, in: Journal of Science, Temple University.
    10. saito, Catsuya & sweency,(2004), rosemary, assessment of inventive step or obviousness in the United States, Europe, and Japan.
    11. Sivaramjani Thambisetty,(2008), Legal Transplants in Patent Law: Why Utility is the New Industrial Applicability, Jurimetrics: The Journal of Law, Science and Technology,  London School of Economics and Political Science, Law Department.
    12. Swaney, James .A,(1981), Externality and Community, Journal of Economic Issues, Vol. 15, No. 3.
    13. U.S. Congress Joint Economic Committee Representative Carolyn B. Maloney, Chair Senator Charles E. Schumer, Vice Chair,(2010), The Pivotal Role of Government Investment in Basic Research.
    14. Wipo,(1979), wipo model law for developing countries on inventions, Geneva, vol.1.
    15. Wipo,(2003), Standing Committee on the Law of Patents, '“Industrial Applicability” and “Utility” Requirements: commonalities and differences, , Geneva, May 12 to 16.
    16. Wipo,(2001), Standing Committee on the Law of Patents, The Practical Application of Industrial Applicability/Utility Requirements Under National and Regional Laws, Informal paper prepared by the International Bureau.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار