مسئله اعطای شخصیت حقوقی به هوش مصنوعی

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی مقطع دکتری حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

2 دانشیار گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، استاد مدعو دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران .

3 استادیار گروه حقوق خصوصی، دانشکده .حقوق، الهیات و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

چکیده

مسئله اعطای شخصیت به هوش مصنوعی ازجمله نظریاتی است که در جهت مدیریت چالش‌های عملکردی این فناوری مطرح می‌شود. دلایل اصلی لزوم اعطای شخصیت با موضوع مسئولیت و مالکیت نوآوری‌های ناشی از این سیستم‌ها در ارتباط است. پرسش مهم آن است که آیا شخصیت حقوقی قابل‌اعطا به سیستم‌های هوش مصنوعی است؟ چه میزانی از شخصیت در این میان قابل اعطا است و موضع نظام حقوقی اسلام و غرب نسبت به این مسئله چیست؟ نوشتار حاضر با روش تحلیلی‌توصیفی امکان‌سنجی تعلق شخصیت به هوش مصنوعی را ارزیابی کرده و در ادامه به موضع نظام‌های حقوقی اسلام، اتحادیه اروپا، فرانسه و آلمان می‌پردازد. این نوشتار سرانجام نتیجه می‌گیرد که اگرچه نظر به سطوح متفاوت عملکردی انواع هوش مصنوعی، نمی‌توان حکم واحدی برای حدود شخصیت این سیستم‌ها ارائه داد، در میان نظریات مطروحه مانند هوش به‌مثابه ابزار، محجور، برده و شخصیت کامل، ایده شخصیت طیفی مناسب‌ترین ایده برای تعدیل چالش‌های مطرح به نظر می‌آید.

تازه های تحقیق

اعطای شخصیت به سیستم‌های هوش مصنوعی ازجمله نظریاتی است که اخیراً با توجه به عملکردهای خلاقانهٔ این سیستم‌ها مورد توجه متخصصان این حوزه قرار گرفته است. در پژوهش حاضر، دکترین‌های مختلف امکان‌سنجی اعطای شخصیت به هوش مصنوعی و همچنین دیدگاه نظام‌های حقوقی اسلام و اروپایی در این خصوص مورد بررسی قرار گرفته است. این دکترین‌ها ابعاد متفاوتی از اعطای شخصیت را پیشنهاد می‌کنند و هر یک با چالش‌هایی در قانون‌گذاری و اجرا مواجه هستند. ازجمله نظریات منطقی که در این خصوص مطرح می‌شود، قیاس وضعیت سیستم‌های هوش مصنوعی با شخصیت بردگان در مکتب حقوقی اسلام است. اعمال شخصیت جزئی و ناقص در خصوص این سیستم‌های هوشمند سطحی از برخورداری از حقوق را در خصوص آن‌ها عملی می‌کند و در عین حال بر اساس این نظریه، مسئولیت مطلق برای آن‌ها متصور نیست. به نظر می‌رسد قیاس آفرینش‌های ناشی از هوش مصنوعی بیشتر با اعمالی که برده در فقه اسلامی انجام می‌داده، منطقی و امکان‌پذیر است، چراکه اراده انجام فعل در هر دو مخدوش است.

اگرچه به دلیل سطوح متفاوت عملکردی انواع سیستم‌های هوش مصنوعی، نمی‌توان حکم واحدی برای حدود شخصیت این سیستم‌ها ارائه داد، از میان دیدگاه‌های مطرح ‌شده، دیدگاه شخصیت حقوقی طیفی بالاترین شانس را برای اجرایی شدن در جوامع کنونی خواهد داشت. مُثبت این ادعا، موضع‌گیری صریح و یا ضمنی اغلب نظام‌های حقوقی مطرح دنیا نسبت به این مسئله است. درنهایت، اعطای شخصیت حقوقی به ماشین و سیستم‌های هوش مصنوعی در چارچوب‌های حقوقی کنونی همچنان غیرقابل اعمال است و بررسی دکترین‌های مطرح شده در خصوص امکان‌سنجی اعطای شخصیت به هوش مصنوعی ناظر بر اهمیت این موضوع و نوعی آینده‌پژوهی محسوب می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Issue of Granting Legal Personality to Artificial Intelligence

نویسندگان [English]

  • Zohreh Gheisari atrabi 1
  • Zahra shakeri 2
  • Ahmad Yousefi Sadeghloo 3
1 Phd student in Private law, Faculty of Law, Theology & Political Science, Science & Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Associate Professor of Private law, Faculty of Law & Political Science, University of Tehran, Visiting Professor in Science & Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran .
3 Assistant Professor of Private Law, Faculty of Law, Theology & Political Science, Science & Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Granting personality to Artificial Intelligence is one of the controversial issues that has been arisen for management of operational challenges of this technology. The main reasons for the necessity of granting personality are related to the area of responsibility and ownership of innovations due to these systems. The important question is whether the legal personality is grantable to these systems?In the Meantime, To what extent can personality be granted to these systems? What is the position of Islamic legal systems and western legal systems in this issue? The current article evaluates different types of personality for Artificial Intelligence with the analytical-descriptive method, and investigate the Islamic legal systems, European Union, France and Germany about this issue. This study, in the end, concludes that although a particular sentence cannot be provided for amount of legal personality due to different functional levels of AI types, the idea of gradient personality appears to be the most appropriate approach.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Lehal Personality
  • Intellectual Property
  • Technology
  • Innovation
  • Artificial Intelligence
  • Gradient Personality

مراجع

ابوذری، مهرنوش (۱۴۰۱ ش). حقوق و هوش مصنوعی، چاپ ۲، تهران: نشر میزان.
ارزانیان، نسترن و ایزدی، زهرا (۱۳۹۸ش). «بررسی حقوقی اعطای شخصیت حقوقی به ربات‌ها از منظر قوانین جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه وکیل مدافع، شماره ۱۹.
رجبی، عبدالله (۱۳۹۸). «ضمان در هوش مصنوعی». مطالعات حقوق تطبیقی، دوره ۱۰، شماره ۲.
حبیب‌زاده، طاهر (۱۳۹۰). حقوق فناوری اطلاعات حقوق قراردادها در گستره قراردادهای الکترونیک (مطالعه تطبیقی)، جلد ۲، دفتر مطالعات حقوقی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
حکمت نیا، محمود؛ محمدی، مرتضی و واثقی، محسن (۱۳۹۸). «مسئولیت مدنی ناشی از تولید ربات‌های مبتنی بر هوش مصنوعی خودمختار». حقوق اسلامی، سال پانزدهم، شماره ۶۰.
رزانیان، نسترن و ایزدی، زهرا (۱۳۹۸). «بررسی حقوقی اعطای شخصیت حقوقی به ربات‌ها از منظر قوانین جمهوری اسلامی ایران». فصلنامه وکیل مدافع، شماره ۱۹.
گندم‌کار، رضاحسین؛ صالحی مازندرانی، محمد و حمیدی، محمدمهدی (۱۳۹۹). «بررسی تطبیقی امکان وجود شخصیت حقوقی برای سامانه‌های هوشمند در فقه امامیه، حقوق ایران و حقوق غرب». فصلنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، سال هشتم، شماره ۴.
لطیف‌زاده، مهدیه (۱۴۰۳). «پیامدهای حقوقی نقش‌آفرینی خلاقیت هوش مصنوعی مولد در خلق آثار ادبی و هنری». فصلنامه حقوق خصوصی، دوره ۲۱، شماره ۱.
واثقی، محسن (۱۳۹۹). «امکان‌سنجی اعطای شخصیت حقوقی به ربات‌های هوشمند با تکیه‌بر مصوبه اتحادیه اروپا». فصلنامه مجلس و راهبرد، سال بیست‌وهفتم، شماره ۱۰۳.
ولی‌پور، علی و اسماعیلی، محسن (۱۴۰۰). «امکان‌سنجی مسئولیت مدنی هوش مصنوعی عمومی ناشی از ایجاد ضرر در حقوق مدنی». فصلنامه اندیشه حقوقی، سال دوم، شماره ۶.
یزدانیان، علیرضا و نیازی، عباس (۱۳۹۶). «بررسی تطبیقی مسئولیت مدنی ناشی از حیوان در حقوق اسلام و غرب». فصلنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، سال چهارم، شماره ۴.
References
Brown, R.D (2021). Property ownership and the Legal personhood of artificial intelligence. Information & Communication Technology Law, 30: 2.
Bryson, J. J, Diamantis, M. E, & Grant, Th. D (2017). Of, For, and By the People: The Legal Lacuna of Synthetic Persons. Artificial Intelligence and Law, 25.
Bukhari, S. A. & Mehmood F (2017). Legal capacity of Muslim woman regarding marriage in Islamic Law. Peshawar Islamicus, 8(1).
Calo, R (2015). Robotics and the Lessons of Cyber law.103 Calif. Law Review.
Chesterman, S (2020). Artificial Intelligence and the Problem of Autonomy.Notre Dame Journal of Emerging Technologies, Vol 1.
Dyschkant, A (2015). Legal Personhood: How We Are Getting It Wrong.U Illinois Law Review.2075.
Filipova, I, A. & Koroteev, V, D (2023). Future of the Artificial Intelligence: Object of Law or Legal Personality?. Journal of Digital Technologies and Law, vol.1(2).
Frosio, G (2022). Four Theories in Search of an A(I)thor. In Ryan Abbott(ed), Handbook of Artificial Intelligence and intellectual Property (Edward Elgar 2022).
Hew, P.C (2014). Artificial moral agents are infeasible with foreseeable technologies. Ethics and Information Technology, 16(3).
Hussein, S.& Fayyad, M (2023). Towards Granting of Legal Personality to Autonomous Robots in the UAE.
Jafaritabar, H (2023). Soul-like Law on the joint essence of rights between human beings, animals, and robots, Society, Development and commercial Law Review (SDCLR), 1(1).
Kahn, P.H, Reichert, A. L, Gary, H. E, Kanda, T, Ishiguro, H, Shen, S, Ruckert, J. H, & Gill,
B (2011). The new ontological category hypothesis in human‐robot interaction. HRI 2011‐ Proceedings of the 6th ACM/IEEE International Conference on Human‐Robot Interaction.
Kelley, Richard, Enrique Schaerer & Micaela Gomez (2016). Liability in Robotics: An International Perspective on Robots as Animals; Nevada: University of Nevada.
Kurki, V (2023). Legal Personhood. Cambridge University Press, Helsinki Legal Studies Research Paper No. 82.
Lantyer, V.H (2024). Granting Legal Personality To Artificial Intelligences In Brazils
Legal Context:A Possible Solution To The Copyright Limbo. University of Miami International & Comparative Law Review, 2024.
Lovell, J.J (2023). Legal Aspects of Artificial Intelligence Personhood: Exploring the Possibility of Granting Legal Personhood to Advanced AI Systems and the Implications for Liability, Rights and Responsibilities.Available at: https://ssrn.com/abstract=4749785.
May, B.; Roche, D.; Kahlal, A & Goy, C (2024). France Artificial Intelligence, The Legal
500 country Comparative Guides. Available at: legal500.com/guides/chapter/france-artificial-intelligence/?export-pdf. Last seen on: 19/June/2024.
Meenagh, B.; Koroleva, K. & Tucker, L (2024), Artificial Intelligence Law, Saudi Arabia, Lexology, p. 4.
Mocanu, D.M (2021). Gradient Legal Personhood for AI Systems – Painting Continental Legal Shapes Made toFit Analytical Molds. Frontiers in Robotics and AI, 8, Art. 788179.
Morkhat, P. M (2018). Legal personality of artificial intelligence unit: some civil-legal approaches. Bulletin of Kostroma State University, 3 (In Russ.).
Mulgan, T (2019). Corporate Agency and Possible Futures. Journal of Business Ethics, 154, 901–916.
Novelli, C (2022). Legal personhood for the integration of AI systems in the social context: a study hypothesis. AI and Society, vol 38.
Pagallo, U (2013). The Laws of Robots; Springer Dordrecht Heidelberg, New York.
Popova, A.V (2018). New Subjects of the Information Society and the Knowledge Society: To the question of Legal Regulation, Journal of Russian Law, 6(11).
Rahmatian, A (2013). Originality in UK Copyright Law: The Old ‘‘Skill and Labour’’ Doctrine Under Pressure. Max Plank Institute for Innovation & competition Research, 44.
Schrijver, S. de (2018). The Future Is Now: Legal Consequences of Electronic Personality for Autonomous Robots. Who’s Who Legal.
Sitiris, M & Busari, S.A (2024), "The Legal Capacity of Artificial Intelligence From An Islamic Jurisprudental Perspective", Malaysian Journal of Syariah and Law, Vol.12, No.1.
Solum, L (1992). Legal Personhood for Artificial Intelligence.North California Law Review,70.
Thoms, A.; Ehrle, A.; Fischer, K (2023). New AI Regulation Agreement by Germany, France & Italy. Available at: https://www.bakermckenzie.com/en/insight/publications/2023/11/ai-regulation-agreement-germany-france-italy/.Last seen on:18/June/2024.
Wilzig, S, Lehman (1981). Frankenstein Unbound:Towards A Legal Definition of Artificial Intelligence, Futures; Vol 73.
Persian Sources
Abouzari, M (2022). Law and Artificial Intelligence. Tehran. Mizan Legal foundation. 2nd pub.
Arzanian, N. & Izadi, Z (2019). Legal review about Granting legal personality to Robots from Islamic republic of Iran point of view, Lawyer quarterly. No. 19.
Gandomkar, R.H.; Salehi Mazandarani, M. & Hamidi, M (2020). A Comparative Study of the Possibility of the Legal Personality for Intelligent Systems in Islamic Jurisprudence, Iranian law and Law of the West. Comparative study on Islamic & western Law, No.8(4).
Habibzadeh, T (2011).Information Technology Law, Law of Contracts in scope of Electronic contracts (Comparative study). Legal studies center, Islamic Parliament Research Center of the Islamic Republic of Iran.Vol. 2.
Hekmatnia, M.; Mohammadi, M. & Vaseghi, M (2019). Liability due of product of robots based on Artificial Intelligence. Islamic Laws, No. 15(60).
Latifzadeh, M (2024). Legal consequences of benefiting from the creativity of Generative artificial intelligence in the creation of literary and artistic works. Private Law quarterly. No. 21(1)
Rajabi, A (2019). Guarantee for Artificial Intelligence, Comparative law researches. No. 10(2).
Valipour, A. & Esmaeli, M (2021). Feasibility of Liability for Artificial Intelligence due of damage in civil law. Legal thought quarterly. No. 2(6).
Vaseghi, M (2020). Feasibility study on Granting legal personality to Intelligent Robots adopted by European Union. Parliament & Strategy quarterly. No. 27(103).
Yazdanian, A. & Niazi, A (2017). Comparative study about Liability due of Animals in Islam & western Law.Comparative study on Islamic & western Law, No. 4(4).
Ziab, s, z (2011) Insolvent companies in Islamic Jurispudence & law.dar -al- nafais publication.
 
 
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار