Document Type : Academicm and Research

Authors

1 Associate Professor, Department of Jurisprudence and Private Law, Shahid Motahari University

2 Assistant Professor, Department of Private Law, Faculty of Law and Political Sciences, Kharazmi University.

3 Ph. D Candidate in Private Law, Faculty of Law and Political Sciences, Kharazmi University

Abstract

Economic Loss is a term in common law that is used in cases of imposition of expenses on the claimant or loss of his/her expected profit and is placed against physical injury or damage to his/her tangible property. In common law, to express this kind of damage in breach of contract, the terms "reliance loss" and "expectation loss" are prevalent. In the tort law of common law, "economic loss" arising from intentional acts principally is compensable providing the establishment of some conditions, but in cases of "negligence", compensation for "economic loss" is conditional upon the claimant having suffered physical injury or physical damage to his/her tangible property of the claimant which is called Consequential Economic Loss. Otherwise, such damage is called "pure economic loss" and it is not compensated in principal. The analogous notion of "economic loss" in Iranian law which could be the basis for a comparative study is the jurisprudential term of "loss of profit". In this article, through a descriptive-analytic method, the common law notion of "economic loss" is introduced and the limitations and conditions for compensation for such damage are expressed. In addition to comparing this concept with "loss of profit", the position of Iranian laws and various jurisprudential opinions in this regard would be analyzed.

Keywords

1)     احسنی فروز، محمد، 1391 ش، ملاک‌ها و ضوابط ارزیابی خسارات ناشی از نقض حقوق مالکیت فکری در حقوق داخلی و برخی معاهدات و قوانین خارجی، فصلنامه پزشکی، ویژه‌نامه حقوق مالکیت فکری.
2)     بابایی، ایرج، 1396 ش، حقوق مسئولیت مدنی مبتنی بر نقد و بررسی آراء و رویه قضایی، تهران، مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه،ج1.
3)     بروجردی، حسین، 1386 ق، منابع فقه شیعه (ترجمه جامع احادیث الشیعه)، تهران، انتشارات فرهنگ سبز،ج24.
4)     پژوهشکده شورای نگهبان، 1393 ش، قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 در پرتو نظرات شورای نگهبان، تهران، پژوهشکده شورای نگهبان.
5)     پژوهشگاه قوه قضائیه، 1395 ش، آرای قضائی شعب دیوان عالی کشور (حقوقی) سال 1392، تهران، مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه.
6)     دیلمی، احمد، 1389 ش، حسن نیت در مسؤولیت مدنی، تهران، بنیاد حقوقی میزان.
7)     زراعت، عباس و حاجی‌زاده، حمیدرضا و متولی جعفرآبادی، یاسر، 1389 ش، قانون آیین دادرسی کیفری در نظم حقوقی کنونی، تهران، انتشارات خط سوم،چ5.
8)     خمینی، سیدروح الله، 1421 ق، کتاب البیع، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی،ج1.
9)     -------------، 1425 ق، تحریرالوسیله،  مترجم: اسلامی، علی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ج 3، چ 21.
10)  خوانساری، موسی بن محمد نجفی، 1373 ق، رسالة فی قاعدة نفی الضرر (ضمیمه منیة الطالب فی حاشیة المکاسب للنائینی)، تهران، المکتبة المحمدیه.
11)  خوئی، سید ابوالقاسم، 1418 ق، موسوعة الامام الخوئی، قم، مؤسسة احیاء آثار الامام الخوئی، ج 31.
12)  رستمی چلکاسری، عباداله، سرگزی، محمدرضا و فرهانی روحانی، نوشین، 1393 ش، ماهیت و گستره غرامت قابل مطالبه از بایع در مبیع مستحق‌للغیر (نقد و بررسی رأی وحدت رویه شماره 733-15/07/1393 هیأت عمومی دیوان عالی کشور)، فصلنامه رأی: مطالعات آرای قضایی، دوره 3، ش 7.
13)  زندی، محمدرضا، 1394 ش، رویه قضائی دادگاه‌های عمومی حقوقی تهران در امور تجارت (2)، تهران،انتشارات جنگل جاودانه.
14)  ------------، 1392 ش، رویه قضائی دادگاههای بدوی و تجدیدنظر استان تهران در امور مدنی (اجرت‌المثل-خسارت) ، تهران، انتشارات جنگل- جاودانه، ج 10، چ1.
15)  السهنوری، عبدالرزاق، بی‌تا، مصادرالحق فی الفقه الاسلامی- دراسة مقارنة بالفقه الغربی، الجزء السادس، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
16)  شکاری، روشنعلی، 1382 ش، نقد و بررسی تبصره 2 ماده 515 قانون آیین دادرسی مدنی (عدم‌النفع)، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، ش 52.
17)  شهیدی، مهدی، 1383 ش، حقوق مدنی - آثار قراردادها و تعهدات، ج 3، چ 2، تهران، مجد
18)  صادقی، محمود و شیخی، مریم، 1388 ش، اقدامات تأمینی و ضمانت اجرای مدنی حقوق مالکیت صنعتی؛ مطالعه تطبیقی، فصلنامه حقوق دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره 39، ش 3.
19)  صفائی، سیدحسین و رحیمی، حبیب‌الله، 1391 ش، مسؤولیت مدنی (الزامات خارج از قرارداد)، تهران، سمت،چ 3.
20)   کاتوزیان، ناصر، 1382 ش، الزام‌های خارج از قرارداد: ضمان قهری جلد اول مسؤولیت مدنی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران،چ3.
21)  طباطبائی حائری، سیدعلی بن محمد، 1418 ق، ریاض المسائل فی تحقیق الاحکام بالدلائل، محقق/ مصحح: بهره مند، محمد و قدیری، محسن، قم، مؤسسه آل البیت، ج 14.
22)  عابدی، محسن و امام جزائری، سیدمحمدرضا، 1383 ش، تأثیر مفهوم غصب بر حکم عدم‌النفع از منظر فقهی، مقالات و بررسیها، دفتر 76 (3).
23)  عاملی (شهید ثانی)، زین الدین بن علی، 1410 ق، الروضة البهیة فی شرح اللمعه الدمشقیه، قم، کتابفروشی داوری، ج 7.
24)  عیسائی تفرشی، محمد، صادقی، محمود و شاه محمدی محمد، 1390 ش، تفویت منفعت مالک» ضابطه ای برای جبران خسارت ناشی از نقض حق اختراع در حقوق ایران و آمریکا، مجله پژوهش های حقوق تطبیقی، دوره 15، ش 3.
25)  ----------، 1391 الف، بررسی اجرت‌المثل به عنوان ضابطه جبران خسارت ناشی از نقض حق اختراع و مطالعه تطبیقی با حق‌الامتیاز متعارف در حقوق آمریکا، مجله حقوقی دادگستری، ش 78
26)  ----------، 1391 ب، استرداد سود تحصیل‌شده توسط ناقض در اثر نقض، ضابطه‌ای برای جبران خسارت ناشی از نقض حقوق مالکیت فکری (مطالعه تطبیقی)، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دوره 16، ش 1.
27)  مبیّن، حجت و لؤلؤ، سیده مهناز، 1396 ش، مبانی و چگونگی جبران خسارات وارده به خریدار در معامله فضولی با مطالعه تطبیقی در حقوق انگلستان، مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دوره 9، شماره 4.
28)  متین دفتری، احمد، 1381 ش، آیین دادرسی مدنی وبازرگانی، تهران، مجد، چ 2، ج 1 و 2.
29)  مراغی، سیدمیرعبدالفتاح بن علی حسینی، 1417 ق، العناوین الفقهیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چ 1، ج 1.
30)  مرکز تحقیقات شورای نگهبان، 1385 ش، مجموعه نظرات شورای نگهبان در مورد مصوبات مجلس شورای اسلامی دوره پنجم (خرداد 1375 تا خرداد 1379)، تهران، نشر دادگستر.
31)  محقق اردبیلی، احمد بن محمد، 1403 ق، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان، محقق/مصحح: عراقی، آقا مجتبی و اشتهاردی، علی‌پناه و یزدی اصفهانی، آقا حسین، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چ 1، ج 14.
32)  محقق داماد، سیدمصطفی، 1390 ش، نظریه عمومی شروط و التزامات در حقوق اسلامی، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی، چ 2.
33)  محقق حلی، 1374 ش، ترجمه فارسی شرایع الاسلام، ترجمه: یزدی، ابوالقاسم بن احمد، بکوشش: دانش‌پژوه، محمدتقی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چ 6، ج 3 .
34)  مکارم شیرازی، ناصر، 1427 ق، استفتائات جدید، قم، انتشارات مدرسه امام علی بن ابیطالب، چ 2، ج 3.
35)  مکارم شیرازی، ناصر، 1411 ق، القواعد الفقهیة، قم، مدرسه امام امیرالمؤمنین، چ 3، ج 1 و 2.
36)  میرزای قمی، ابوالقاسم، 1413 ق، جامع الشتات فی أجوبة السؤالات، محقق/مصحح: رضوی، مرتضی، تهران، مؤسسه کیهان، ج 3.
37)  نجفی (صاحب الجواهر)، محمدحسن، 1404 ق، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، مصحح: قوچانی، عباس و آخوندی، علی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چ 7، ج 37.
38)  وحدتی شبیری، سیدحسن، 1395 ش، ضمان ناشی از خسارت عدم‌النفع در نظریه فقهی وحید بهبهانی، فقه و مبانی حقوق اسلامی، سال 49، ش 2.
39)  یزدی، سیدمحمدکاظم طباطبایی، 1409 ق،  العروة الوثقی فیما تعم به البلوی، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چ 2، ج 2.
40)  -----------------------، 1415 ق، سؤال و جواب، مصحح: محقق داماد، سیدمصطفی و مدنی بجستانی، سید محمد و وحدتی شبیری، سیدحسن، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی.
41)  Ameli, K.H, (2015) , Iranian Law of Loss of Profits in International Arbitration, obtained from: http://ameliarbitration.com/wp-content/uploads/2015/05/Ameli-Loss-of-profits-tv12-2-article19.pdf
42)  Bussani, Mauro and Palmer, Vernon Valentine, (2003), Pure Economic Loss in Europe, UK, Cambridge University Press
43)  Cooke, John, (1999), Law of Tort, 4th edition, Financial Times
44)  DeWolf, David k., (2009), The Law of Torts- Casese and Materials, obtained  from: http://guweb2.gonzaga.edu/~dewolf/torts/fall09/text/DeWolf_TortsCasebook_2009.pdf
45)  Elliott, Catherine & Quinn, Frances, (2009), Contract law, 7th edition, Pearson Education Limited
46)   Glick, Mark A. & Reymann, Lara A. & Hoffman, Richard, (2003), Intellectual Property Damages- Guidelines and Analysis, USA, John Wiley & Sons, Inc.
47)  Hodgson, John and Lewthwaite, John, (2004), Tort Law textbook, UK, Oxford University Press
48)  Oliphant, Ken, (2015), Basic Questions of Tort Law from a Comparative Perspective, Koziol, Helmut (ed), Jan Sramek Verley
49)  Parisi, Francesco & Palmer, Vernon Valentine & Bussani, Mauro, (2007),  The comparative law and economics of pure economic loss, International Review of Law and Economics, 27
50)  Farnsworth, Ward, (2016), The Economic Loss Rule, Valparaiso University Law Review, Vol 50, Number 2
51)  Weir, Tony, (2006),  An Introduction to Tort Law,2th edition, UK, Oxford University Press
 
 
CAPTCHA Image