مطالعه تطبیقی پیرامون پیشگیری از وقوع خشونت علیه زنان با اتکا به تدابیر پیشگیرانه وضعی و محیطی در حقوق ایران و اسناد بین‌المللی

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران.

2 استادیار، گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران .

3 استادیار، گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران.

10.22091/csiw.2023.9595.2431

چکیده

پیشگیری وضعی را می‌توان شناسایی علت وقوع جرم در خارج از شخصیت مجرم دانست. به‌بیان‌دیگر در پیشگیری وضعی، غرض، بیان این مطلب است که در خارج از کالبد بزهکاران، در محیط‌های مجرمانه، چه موقعیت‌ها و وضعیت‌هایی در ذهن آن‌ها، وسوسه ارتکاب جرم را ایجاد می‌نماید تا با شناسایی آن‌ها، به پیشگیری از وقوع جرم پرداخته شود.نظریه پیشگیری محیطی نیز بر این امر استوار است که می‌توان با طراحی مناسب محل سکونت، کار وزندگی افراد، از جرائم ارتکابی در محیط پیرامونی پیشگیری نمود. خشونت علیه زنان نیز به‌عنوان یکی از عرصه‌های موردتوجه، می‌تواند از این تدابیر بهره‌مند گردد. در این تحقیق نگارندگان تلاش دارند تا بررسی نمایند اولاً آیا تدابیر پیشگیرانه وضعی و محیطی در خصوص موضوع خشونت علیه زنان در اسناد بین‌المللی و در حقوق ایران و یا در نزد دکترین حقوقی وجود دارد یا خیر؟ ثانیاً با استخراج و بررسی آن‌ها، موارد کاربردی و قابل‌اجرای پیشنهادشده در آن اسناد یا نظریات، در این مقاله پیشنهاد و مورد بررسی اجمالی قرار گیرد. مقاله حاضر به شیوه تحقیق کتابخانه‌ای و به شکل توصیفی تحلیلی گردآوری و مورد بررسی و پیشنهاد قرارگرفته است. نتیجه حاصل از تحقیق گویای این مطلب است که در حقوق ایران و اسناد معتبر بین‌المللی و در نزد دکترین حقوقی، اهتمام ویژه‌ای به رعایت حقوق زنان، منع انواع خشونت علیه آنان و الزام به دفع آن وجود دارد؛ لذا به‌کرات در مجامع ویژه، با تدوین مقررات یا پیشنهاد اقدامات اجرایی و کاربردی در جهت رفع این معضل جهانی گام‌هایی برداشته‌شده است.

تازه های تحقیق

آرمان برنامه‌‌های پیشگیری از جرم، حذف یا کاهش احتمال وقوع جرم در آینده است که این مهم از طریق دستیازی به مجموعه تدابیر کیفری وغیر کیفری قابل تصور است. در پیشگیری کیفری (قهرآمیز، واکنشی) از مجموعه کیفرهای قانونی، بعد از وقوع بزه استفاده میگردد و هدف آن پیشگیری از تکرار جرم توسط بزه کار است. نوع دیگر آن غیر کیفری (غیر قهرآمیز، کنشی) است، و متضمن بکارگیری تدابیری است که قبل از ارتکاب بزه توسط بزهکار وبا هدف پیش‌گیری از وقوع جرم و بزه‌دیدگی انجام می‌‌گردد، یا بعد از وقوع بزه، به منظور حمایت و پیشگیری از بزه‌دیدگی ثانویه معمول می‌‌گردد. راهکارهای غیر کیفری برای پیشگیری از بزه، خود در سه دسته اصلی شامل پیشگیری اجتماعی، پیشگیری وضعی و پیشگیری محیطی تقسیم می‌‌گردند که سیاستگذار جنایی می‌‌تواند با بهره‌گیری از ترکیبی از تدابیر هر دسته، گام بلندی در رفع خشونت علیه زنان و حمایت از زنان بزه‌دیده یا در معرض آسیب از طریق اقداماتی نظیر سخت‌‌تر کردن هدف، کنترل دسترسی و نظارت و همچنین کاهش منافع حاصل از جرم، (به وسیله از دسترس خارج نمودن آماج جرم و از بین بردن انگیزه‌ها) بردارد. در این مقاله به تبیین اجمالی مقررات و اسناد وارده داخلی و بین‌المللی در خصوص پیشگیری از وقوع جرم به طور اعم و پیشگیری از وقوع خشونت علیه زنان به طور اخص پرداخته شده و در ادامه با عنایت به تقسیم‌بندی و تدابیر اتخاذی دکترین حقوقی به نام‌های سی ری جفری و کلارک نسبت به استخراج و دسته‌بندی و پیشنهاد برخی از این اقدامات عملی و قابل اجرا در چارچوب طبقه‌بندی‌های مزبور اقدام گردیده است. با ملاحظه اسناد داخلی و بین‌المللی ارائه شده در مقاله پر واضح است که نظام‌های حقوقی بین‌المللی و به تبع آن نظام حقوقی ایران به موضوع پیشگیری از وقوع بزه دارای عنایت ویژه هستند و با حساسیت این موضوع را پیگیری می‌نماید اگرچه در حقوق داخلی این مهم در قوانین مختلف و پراکنده از جمله: منشور حقوق شهروندی، قانون پیشگیری از وقوع جرم، برنامه ششم توسعه و قانون ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی بیان گردیده‌‌اند. همچنین فرضیه تحقیق نیز قابل اثبات است چرا که مقررات موجود که منبعث از شرع انور و علوم روز است اگرچه هنوزکافی به مقصود نیست و با ایده آل فاصله دارد، لیکن پویا و دائما در حال توسعه و ترقی در زمینه‌‌های پیشگیری اجتماعی، وضعی و محیطی، توسعه مفهوم رفاه و... میباشد. نگارندگان در این مقاله پیشنهادهای خود را در قالب تدابیر و تکنیک‌هایی ارائه نموده‌‌اند که از آن میان، توسعه آموزش و آگاهی عمومی از طریق توسل به رسانه‌ها، با هدف آموزش وآگاه‌سازی عمومی در مراجع علمی متناسب با سن آموزش گیرنده و نیاز او، برقراری نظام نظارت طبیعی و رسمی در اماکن عمومی و محیط‌‌های شهری، توسعه نظارت پلیس در اماکن و صدور قرار‌‌های تأمینی و ترمیمی برای بزه‌‌دیده خشونت، برقراری خطوط موسوم به 7/24 برای دسترسی به اورژانس اجتماعی اشاره نمود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Comparative Analysis of Preventive Measures Against Violence against Women through Situational and Environmental Approaches in Iranian Law and International Instruments

نویسندگان [English]

  • hamzeh rahimi 1
  • abbas barzegarzadeh 2
  • esmaeel abdollahi 3
1 PhD student, Department of Criminal Law and Criminology, Islamic Azad University, Bushehr Branch,
2 Assistant Professor, Department of Criminal Law and Criminology, Islamic Azad University, Bushehr Branch, Bushehr, Iran .
3 Assistant Professor, Department of Criminal Law and Criminology, Islamic Azad University, Bushehr Branch, Bushehr, Iran.
چکیده [English]

Situational prevention seeks to identify the external factors contributing to criminal behavior, separate from the characteristics of the perpetrator. Similarly, environmental prevention focuses on designing suitable living, working, and social environments to deter criminal acts. Violence against women is an area of significant concern that can benefit from these preventive measures. This study aims to investigate the presence of situational and environmental preventive measures addressing violence against women in international instruments, Iranian law, and legal doctrine. By examining and analyzing these measures, the article proposes practical and implementable recommendations derived from the aforementioned instruments and theories. The research methodology employed is a descriptive-analytical approach, utilizing library research. The findings highlight that Iranian law, reputable international instruments, and legal doctrine exhibit a strong commitment to protecting women's rights, preventing various forms of violence against women, and mandating actions to address such violence. As a result, specialized forums have taken steps to address this global issue through the formulation of regulations and the proposal of practical and implementable measures.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Violence
  • Women
  • Situational Prevention
  • Environmental Prevention

مراجع

افراسیابی، علی، 1389ش، پارادایم‌‌های حاکم بر پیشگیری وضعی از جرم، مجله مطالعات پیشگیری از جرم، ش ۱۷.
پیکا، ژرژ، 1376ش، پیشگیری از جرائم شهرنشینی، ترجمه عزیز طوسی، ماهنامه دادرسی سازمان قضایی نیروهای مسلح، ش2.
جعفریان، محمدحسن، مدبر، لیلا، چوپانی رستمی، محسن، 1387ش، تبیین جایگاه پیشگیری وضعی در کاهش ارتکاب جرم، مجله پلیس زن، ش ۵.
رزنبام، دنیس پ، 1380ش، پیشگیری از جرم، ترجمه حمیدرضا حبیبی، تهران، انتشارات معاونت آموزش ناجا.
ـــــــــــــــــ، 1381ش، پیشگیری از جرم، ترجمه مصطفی شوشتری، تهران، مرکز فناوری آموزشی ناجا.
فلاحت، محمد صادق، 1385ش، مفهوم حس مکان و عوامل شکل‌دهنده آن، نشریه هنرهای زیبای دانشگاه تهران،
ش 26.
قماشی، سعید، 1390ش، کرامت انسانی، راهبرد نوین سیاست جنایی، نشریه آموزه‌های حقوق کیفری، ش 1.
کلدی، علیرضا، 1381ش، انحراف جرم و پیشگیری، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال ۲، ش ۳.
محمد نسل، غلامرضا، اشراقی، مهرداد، 1388ش، نقش موقعیت در بزهکاری، فصلنامه علمی پژوهشی انتظام اجتماعی، سال اول، ش3.
محمد نسل، غلامرضا، 1400ش، کلیات پیشگیری از جرم، تهران، نشر میزان، چ3.
معین، محمد، 1381ش، فرهنگ معین، تهران، انتشارات کتاب راه نو، ج1.
میرخلیلی، محمود، 1388ش، پیشگیری وضعی از بزهکاری با نگاهی به سیاست جنایی اسلام، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چ1.
نجفی ابرند آبادی، علی حسین، هاشم بیگی، حمید، 1377ش، دانشنامه جرم‌شناسی، تهران، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، چ1.
نجفی ابرندآبادی، علی حسین، 1384ش، تقریرات جامعه‌شناسی جنایی، دانشگاه تربیت مدرس.
ـــــــــــــــــــــــــــــــ، 1383ش، مباحثی در علوم جنایی، تقریرات درس جامعه‌شناسی، مقطع دکتری و کارشناسی ارشد، مجموعه دو جلدی، به کوشش شهرام ابراهیمی.
Bennett, T. (1986). Situational Crime Prevention from the Offenders' Perspective. Heal and Laycock.
Bennett, T. (1986). Situational Crime Prevention From The Offender Perspective. In Heal & Laycoke.
Brown, B. B., & Bentley, D. L. (1993). "Residential burglars judge risk: the role of territoriality." Journal of Environmental Psychology, 13(1).
Clark, R. V., & Eck, J. (2005). Crime analyses for problem solvers in 60 small steps. U.S. Department of Justice, Office of Community Oriented Policing Services.
Clark, R. V. (Ed.). (1997). Situational Crime Prevention: Successful Case Studies (2nd ed.). Albany, NY: Harrow & Heston.
Crowe, T. D. (2000). Crime Prevention through Environmental Design. Stoneham, MA: Butterworth-Heinemann.
Crowe, T. (2000). Crime Prevention Through Environmental Design: Applications of Architectural Design and Space Management Concepts. Butterworth-Heinemann.
Ekblom, P. (2000). Future Crime Prevention - A Mindset Kit for the Seriously Foresighted. Policing and Reducing Crime, Unit: Home Office, London, U.K. Retrieved from: www.crimereduction.gov.uk
Felson, M., & Clark, R. V. (1998). Opportunity Makes the Thief. Police Research Series, Paper 98. Policing and Reducing Crime, Unit: Home Office, London U.K. Retrieved from: www.crimereduction.gov.uk
Ferri, E. (2009). Criminal Sociology. Biblio Bazaur.
Geason, S., & Wilson, P. R. (1989). Designing Out Crime: Crime Prevention Through Environmental Design. Australian Institute of Criminology, Canberra.
Grohe, B. R. (2006). Perceptions of Crime, Fear of Crime and Defensible Space in Fort Worth Neighborhoods (Doctoral dissertation). University of Texas At Arlington.
Hirschi, T., & Gottfredson, M. (1993). Commentary: Testing the General Theory of Crime. Journal of Research in Crime and Delinquency, 30(1).
Jacobs, J. (1961). The Life and Death of Great American Cities. New York, NY: Random House.
Kaplan, R., & Kaplan, S. (1989). The Experience of Nature: A Psychological Perspective. Cambridge University Press.
Schneider, R. H., & Kitchen, T. (2007). Crime Prevention and the Built Environment. New York, NY: Routledge.
Kinya, M. (2014). Criminology Foundations. University of Tehran Press.
Lenski, G. (1954). Status Crystallization: A Non-vertical Dimension of Social Status. American Sociological Review, 19.
Sotoudeh, H. (2010). Social Pathology (Sociology of Deviations). Avaye Noor Publication, Tehran.
Beavon, D. V., Brantingham, P. L., & Brantingham, P. J. (1994). "The influence of street networks on the patterning of property offenses." In R. V. Clarke (Ed.), Crime Prevention Studies (Vol. 2). Criminal Justice Press.
Wilson, J. Q., & Kelling, G. (1982). Broken Windows. Atlantic Monthly.
Wortley, R. (2001). A Classification of Techniques for Controlling Situational Precipitators of Crime. Security Journal, 14(4).
 
Persian Sources
Afrasiabi, A. (2010). Paradigms Governing Situational Crime Prevention. Journal of Crime Prevention Studies, (17).
Fallahat, M. S. (2006). The Concept of Sense of Place and Its Shaping Factors. Journal of Fine Arts, University of Tehran, (26).
Ghamashi, S. (2011). Human Dignity: A New Strategy in Criminal Policy. Journal of Criminal Law Principles, (1).
Jafarian, M. H., Modber, L., & Chupani Rostami, M. (2008). Explaining the Role of Situational Prevention in Crime Reduction. Women Police Journal, (5).
Kaladi, A. (2002). Deviance and Prevention. Social Welfare Quarterly, 2(3).
Mirkhalili, M. (2009). Situational Prevention of Crime with a Focus on Islamic Criminal Policy. Tehran: Institute for Cultural and Islamic Thought Publication, 1.
Moein, M. (2002). Moein Dictionary. Tehran: Rah No Publishing, 1.
Mohammadnasl, G. (2021). General Principles of Crime Prevention. Tehran: Mizan Publishing, 3.
Mohammadnasl, G., & Eshraghi, M. (2009). The Role of Situational Factors in Crime. Journal of Social Order Research, 1(3).
Najafi Abrandabadi, A. H. (2004). Topics in Criminal Sciences. (S. Ebrahimi, Ed.) (Doctorate and Master's Degree, 2-volume set).
Najafi Abrandabadi, A. H. (2005). Comprehensive Lectures on Criminal Sociology. Tehran: Tarbiat Modares University.
Najafi Abrandabadi, A. H., & Hashem Beigi, H. (1998). Encyclopedia of Criminology. Tehran: Shahid Beheshti University Publication, 1.
Piquet, G. (1997). Crime Prevention in Urban Areas. (A. Tousi, Trans.). Monthly Judicial Magazine of the Armed Force, (2).
Rosenbaum, D. P. (2001). Crime Prevention. (H. R. Habibi, Trans.). Tehran: Law Enforcement Training Deputy Publication.
Rosenbaum, D. P. (2002). Crime Prevention. (M. Shushtari, Trans.). Tehran: NAJA Educational Technology Center.
 
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار