نوع مقاله: علمی و پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه اصفهان
2 دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان
چکیده
در صورت ارتکاب جرم توسط یکی از اتباع خارجی، کشور محل وقوع جرم مطابق اصل صلاحیت سرزمینی قوانین کیفری، حق رسیدگی و صدور حکم دارد. اما امروزه انتقال دادرسی کیفری به عنوان یکی از نهادهای نوین حقوق جزای بینالملل، با توجه به فوایدی که در جهت پیشبرد اهداف عدالت کیفری دارد، مورد استفاده بسیاری از کشورها قرار گرفته است. در مقررات اتحادیه اروپا، شرایط شکلی و ماهوی و موارد و استثنائات انتقال دادرسی کیفری بیان شده است. از سوی دیگر، با استناد به برخی آیات قرآن کریم و دیگر مبانی فقهی میتوان ادعا کرد که در اسلام منعی برای پذیرش این نهاد وجود ندارد و با توجه به اختیاریبودنِ آن و این که انتقال دادرسی کیفری همانا یک موافقتنامه است، میتوان در موقع تدوین آن، موازین شرعی را هم رعایت نمود و میتوان این نهاد را در اکثر جرایم حتی با کشورهای غیر اسلامی پذیرفت. این مقاله، به بررسی مقررات اتحادیه اروپا در موضوع انتقال دادرسی کیفری و امکانسنجی پذیرش آن در حقوق کیفری ایران با توجه به مبانی فقهی میپردازد.
تازه های تحقیق
انتقال دادرسی در امور کیفری در سطح بینالمللی، نتایج و فواید و آثار مثبت فراوانی دارد و گامی در راستای تضمین اهداف دادرسی عادلانه محسوب میشود؛ از جمله این که موجب تسهیل انجام دادرسی و تسریع در رسیدگی میشود و در راستای حمایتِ هرچه بیشتر از حقوق متهمان میباشد و باعث ایجاد دادرسی کیفری واحد و اجرای دقیق مقررات مربوط به تعدد و تکرار جرم می شود؛ همچنان که از صدور محکومیتهای متعدد علیه متهم نیز پیشگیری میکند و علاوه بر صرفه اقتصادی، موجب تضمین بیشتر اجرای عدالت نسبت به مجرمان میگردد.
بنابراین پیشنهاد می-شود همانطور که در حقوق داخلی موضوع احاله پرونده کیفری از یک حوزه قضایی به حوزه قضایی دیگر پیشبینی شده است، در سطح بینالمللی نیز انتقال دادرسی کیفری را پذیرفت و از این نهاد کارآمد استفاده صحیح و مطلوب نمود؛ همانطور که در اتحادیه اروپا مورد استفاده قرار میگیرد. جمهوری اسلامی ایران نیز میتواند با تعیین شرایط و جزئیات و حصول توافق و با رعایت مصلحت و توجه به موازین شرعی، انتقال دادرسی کیفری به سایر کشورها را در تمامی جرایم و یا حداقل در قلمرو جرایم تعزیری و اقدامات تأمینی و تربیتی مورد پذیرش قرار دهد. همچنین میتوان در لایحه همکاریهای قضایی بینالمللی در امور کیفری، موضوع انتقال دادرسی کیفری را مشروط به عمل متقابل به صورت قانون تصویب نمود و از این نهاد نوین حقوق کیفری جهت نائل شدن به عدالت کیفری و دادرسی منصفانه و پیشرفته نهایت استفاده را برد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Transfer of Criminal Trials in European Union Law and Possibility of Its Adoption in Iranian Criminal Law; With a Look at Islamic Jurisprudence
نویسندگان [English]
- Hassan Poorbafrani 1
- Hassan Badri 2
1 Associate Professor In Isfahan Univercity
2 Islamic Azad Univercity Isfahan (Khorasgan) Branch
چکیده [English]
In the case of crimes committed by foreign nationals, the country where the crime is committed, according to the principle of territorial jurisdiction of criminal law, have the right to a hearing and judgment. But today the transfer of criminal proceedings as one of the new institutions of international criminal law, with regard to its benefits, has been used by many countries. The provisions of the European Union, expressed the formal and substantial conditions and cases and exceptions of transfer of criminal proceedings. According to some verses of the Quran and other sources of Islamic jurisprudence can be argued that in Islam there is no prohibition to accept this institution. Given its optional nature and the fact that the transfer of criminal proceedings is an agreement, at the time of its compilation it is possible to adhere to the religious standards and can be accepted in most crimes even with non-Islamic countries. In this paper, the European Union regulations on the issue of transfer of criminal proceedings and feasibility of accepting it in Iranian criminal law According to the Islamic jurisprudence will be discussed.
کلیدواژه‌ها [English]
- Transfer of criminal trial
- European Union law
- Iranian law
- Islamic Jurisprudence
قرآن کریم
1- آخوندی، محمود، 1381ش، آیین دادرسی کیفری (اندیشهها)، ج4، چ2، قم، اشراق (دانشگاه قم).
2- ارفعنیا، بهشید، 1388ش، حقوق بین لملل خصوصی، ج1، چ2، تهران، بهتاب.
3- اسکندری، محمدحسین، 1379ش،قاعده مقابله به مثل در حقوق بینالملل از دید اسلام، چ1، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
4- آشوری، محمد، 1380ش، آیین دادرسی کیفری، ج1، چ5، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
5- اصغری، سید شکراله، 1372ش، سیستم کیفری اسلام و پاسخ به شبهات، چ3، تهران، کیهان.
6- امیرارجمند، اردشیر و همکاران،، 1388ش، مجموعه اسناد بینالمللی حقوق بشر، ج2، چ3، تهران، جنگل.
7- پرادل، ژان؛ کورستنز، گرت، 1386ش، حقوق کیفری اروپایی، ترجمه محمد آشوری، ج1، چ1، تهران، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی(سمت).
8- پوربافرانی، حسن، 1396ش، حقوق جزای بینالملل، چ10، تهران، جنگل.
9- پوربافرانی، حسن و همکاران، 1393ش، انتقال محکومان به حبس در موافقت نامههای بینالمللی با نگاهی به مبانی فقهی، فصلنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، ش1.
10- جعفری لنگرودی، محمدجعفر، 1382ش، ترمینولوژی حقوق،چ1، تهران، گنج دانش.
11- حر عاملی، محمدبن الحسن، 1403ق، وسایل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، چ5، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
12- حسینی، غیاثالدین، بیتا، تاریخ حبیب السیر فی اخبار افراد البشر، ج1، بیچا، تهران، خیام.
13- حسینینژاد، حسینقلی، 1383ش، حقوق کیفری بینالملل اسلامی، چ3، تهران، میزان.
14- خالقی، علی، 1383ش، انتقال محکومان، تحولی بزرگ در شناسایی اعتبار احکام کیفری خارجی در ایران، فصلنامه حقوق، ش64.
15- خمینی، روح الله، 1392ش، تحریرالوسیله، چ4، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
16- خویی، ابوالقاسم، بیتا، البیان فی تفسیر القرآن، بیچا، قم، موسسه احیاء آثار الامام الخوئی.
17- خویی، ابوالقاسم، 1386ش، مبانی تکملةالمنهاج، ج41، چ، قم، موسسه احیاء آثار الامام الخوئی.
18- دانش، تاجزمان، 1376ش، حقوق زندانیان و علم زندانها، چ3، تهران، دانشگاه تهران.
19- دهخدا، علیاکبر، 1337ش، لغتنامه 50 جلدی، بیچا، تهران، سیروس.
20- رمضانی نوری، محمود، 1376ش، فرهنگ حقوقی مدین،چ3، قم، مدین.
21- شریعتباقری، محمدجواد، 1393ش، تصویب موافقتنامههای همکاریهای قضایی بینالمللی مشکلات و راهحلها، فصلنامه دیدگاههای حقوق قضایی، ش66.
22- شهری، غلامرضا؛ ستوده جهرمی، سروش، 1377ش، نظریههای اداره حقوقی قوه قضائیه در زمینه مسائل کیفری، ج1، چ2، تهران، روزنامه رسمی کشور.
23- طباطبایی، سیدمحمدحسین، 1376ش، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی همدانی، چ9، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
24- طوسی، ابیجعفر محمدبن الحسن، بیتا، التبیان فی تفسیر القرآن، ج3، بیچا، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
25- عمید، حسن، 1378ش، فرهنگ فارسی عمید، 2 جلدی، چ15، تهران، امیرکبیر.
26- قانون آیین دادرسی کیفری، مصوب 4/12/1392
27- قانون اساسی جموری اسلامی ایران، مصوب 6/5/1368
28- قانون مجازات اسلامی ایران، مصوب 1/2/1392
29- محقق داماد، سیدمصطفی، 1393ش، حقوق بینالملل؛ رهیافتی اسلامی، چ1، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی.
30- معین، محمد، 1364ش، فرهنگ فارسی، چ7، تهران، امیرکبیر.
31- مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، 1382ش، تفسیر نمونه، ج4، چ27، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
32- میرمحمدصادقی، حسین، 1380ش، حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی)، چ1، تهران، میزان.
33- نجفی، محمدحسن، 1385، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، ج40، چ4، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
34- نصیری، مرتضی، 1370ش، حقوق چندملیتی،چ1، تهران، دانش امروز.
35- Additional Protocol to the Convention on the Transfer of Sentenced Persons. Strasbourg, (18 December 1997)
36- Convention implementing the Schengen Agreement (CISA). (19 June 1990)
37- Convention On The Transfer Of Sentenced Persons. Strasbourg, (21.III.1983)
38- European Convention on the Transfer of Proceedings in Criminal Matters. Strasbourg, (15.V.1972)
39- Library of the European Parliament (28/01/2013) EU rules on transfer of sentenced persons. Author: Francesca Ferraro.
40- Model Agreement on the Transfer of Foreign Prisoners and Recommendations on the Treatment of Foreign Prisoners. Adopted by the Seventh Crime Congress, Milan, (26 August-6 September 1985) and endorsed by the General Assembly in resolution 40/32
ارسال نظر در مورد این مقاله