بررسی فقهی و حقوقی اعمال محدودیت بر سرگرمی های بیانی

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 استاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

2 دانش‌آموخته دکتری حقوق خصوصی، مرکز تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیام نور تهران.

10.22091/csiw.2020.3492.1436

چکیده

سرگرمی های بیانی به عنوان نوع معینی از بیان که دربردارنده ی پیام و محتوای سرگرم کننده و با قالب های متفاوت در نظر گرفته می شوند می‌توانند با تحلیلی حقوقی و فقهی و باتوجه به مبانی مشروعیت آنها تحت شمول قاعده حاکم بر بیان یعنی آزادی قرار گیرند. از این منظر، سرگرمی بیانی خود، صرف نظر از محتوا و قالب آن، به عنوان یک ارزش تلقی می شود. اما با توجه به  ماهیت اجتماعی بیان و تاثیر محتوای آن بر مخاطب، آزادی بیان بر اساس مبانی مشروعیت آن و مبانی محدودیت مورد تحدید قرار می گیرد. منع  اضرار وتزاحم با حقوق دیگران و نظم عمومی از مهم‌ترین مبانی فقهی و حقوقی اعمال محدودیت بر محتوای سرگرم کننده به شمار می آیند که گاهی اوقات به لحاظ موضوعی محتوا را از محدوده بیان خارج نموده و گاهی به صورت حکمی و با اعمال قوانین خاص مبتنی بر مبانی، محتوا را با محدودیت مواجه می سازند. از سوی دیگر عوارض بیان شامل زمان، مکان و شیوه متناسب با مخاطب در ارائه محتوا می‌تواند بر اساس مبانی، مورد تحدید قرار گیرند. قانونگذار ایرانی با دیدگاهی پیشگیرانه و به صورت کلی و ابهام برانگیز نسبت به تحدید محتوا اقدام نموده است که می توان با لحاظ نمودن عناوین مذکور به صورت صریح در لایحه حمایت از مالکیت فکری، از تحدید بی  حد و حصر محتوا جلوگیری نمود. پژوهش حاضر با روشی توصیفی – تحلیلی نیل به هدف مذکور را دنبال نموده است.

تازه های تحقیق

مسئله آغاز حیات انسانی از قدیم‌الایام مورد بحث و مناقشه بوده است. به‌طورکلی می‌توان دو دیدگاه در این خصوص بیان نمود: 1-آغاز حیات انسانی از لحظه انعقاد نطفه 2- آغاز حیات انسانی پس از مدت‌زمانی از انعقاد نطفه که می‌تواند تا زمان تولد جنین ادامه داشته باشد. در آیین یهودیت و مسیحیت زمان دقیقی برای آغاز حیاتی انسانی و ولوج روح تعیین نشده و این موضوع به عدم شناخت روح و بعد غیر جسمانی روح مرتبط است؛ بنابراین برای تعیین این موضوع می‌بایست به قرآن کریم و روایات معصومین مراجعه نمود. قرآن کریم مراحل رشد جنین را 6 مرحله‌ی نطفه، علقه، مضغه، عظام، لحم و جنینی که روح در آن دمیده شده، بیان می‌کند، اما در خصوص مدت هر یک از این مراحل، زمانی را تعیین ننموده است. مستنبط از روایات موجود، زمان ولوج روح پس از اتمام چهارماهگی است. در خصوص هر یک از مراحل رشد جنین در روایات و اقوال فقهاء مدت‌زمان 40 روز، 30 روز و 20 روز بیان شده است. اقوالی که هر مرحله از رشد جنین را 40 روز یا 30 روز بیان می‌کنند علاوه بر اینکه دارای اجمال و نواقصی هستند، بیانگر این موضوع می‌باشند که زمان ولوج روح 8 ماهگی یا 6 ماهگی است. این موضوع برخلاف قدر متیقّن روایاتی است که زمان ولوج روح را 4 ماهگی بیان می‌کنند؛ بنابراین دیدگاهی که زمان هر یک از مراحل رشد جنین را 20 روز بیان می‌کند صحیح به نظر می‌رسد. این دیدگاه با ولوج روح در 4 ماهگی و با یافته‌های علمی و عرف مردم نیز هم‌خوانی دارد.

 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Jurisprudential and Legal Review of Restricting Expressional Entertainment

نویسندگان [English]

  • mahmood hekmatnia 1
  • Davood Khoshnevis 2
1 Professor of the Institute of Islamic Culture and Thought
2 Ph.D. in Private Law, Graduated Center of Payam-e-Noor University, Tehran.
چکیده [English]

Expressional entertainment as a specific type of expression, which include message and content are entertaining and in different formats, can be subject to legal and jurisprudential analysis, and according to their legitimacy, they are subject to the rule governing the expression e.g. freedom. From this perspective, your expressive entertainment, regardless of content and format, is considered as a value. But due to the social nature of the statement and the impact of its content on the audience, the freedom of expression is limited by the grounds of its legitimacy and the basis of restriction. Non-harm, interference with the rights of others, public order are among the most important legal and jurisprudential grounds of restricting the content of entertainment, which sometimes excludes content from the scope of the expression and sometimes by way of a ruling and by applying certain rules based on the foundations limits the content. On the other hand, the effects of expression, including the time, place, and manner appropriate to the audience in delivering the content, can be restricted on the basis of the foundation. The Iranian legislator has taken a preventive and generally ambiguous view of content restriction, which can be prevented by limiting the scope of content with these titles in the Intellectual Property Protection Bill. The present study is aimed at achievement of the said goal through a descriptive-analytic method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Expressive Entertainment
  • Freedom of Expression
  • Harm to Other
  • Public Order

مراجع

1)      قرآن کریم.
2)      ابو الحسین، احمد بن فارس بن زکریا، 1404 ق، معجم مقائیس اللغة، قم، ایران انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم،چ1،ج2.
3)      اصفهانى، مجلسى دوم، محمد باقر بن محمد تقى، 1404 ق، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، تهران ، دار الکتب الإسلامیة،چ2،ج16.
4)      امامی، مسعود، 1385 ش، زمان دمیدن روح در جنین، مجله کاوشی نو در فقه اسلامی، ش 49.
5)      بی‌آزار شیرازی، عبدالکریم، 1383 ش، پزشکی قانونی در فقه و حقوق ایران، فصل نامه مدرس علوم انسانی،ش37.
6)      حائرى، سید على بن محمد طباطبایى، 1409 ق. الشرح الصغیر فی شرح مختصر النافع ، قم ، انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى قدس سره،چ1،ج2.
7)      حلّى، ابن ادریس، محمد بن منصور بن احمد، 1410 ق، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى، ج 3، چ 2، قم – ایران، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم،چ2،ج3.
8)      حلّى، محقق، نجم الدین، جعفر بن حسن، 1408 ‍ ق، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم ، مؤسسه اسماعیلیان،چ2،ج4.
9)      حلّى، یحیى بن سعید، 1405 ق، الجامع للشرائع ، قم، مؤسسة سید الشهداء العلمیة،چ1.
10)  حمیرى، عبد الله بن جعفر، 1413ق، ‍ ق قرب الإسناد (ط - الحدیثة)، قم ، مؤسسه آل البیت علیهم السلام،چ1.
11)  رضوی، شهناز، امین ناجی، محمد هادی، کامکار، زهره،1390 ش، جایگاه و مدت استقرار جنین در رحم از دیدگاه قرآن، حدیث و علم جنین شناسی، پژوهش ها علم و دین، ش2.
12)  شاکر، محمدکاظم، 1378 ش، تفسیری از روح، پژوهش‌های فلسفی کلامی، ش 1.
13)  عباسی، محمود، احمدی، احمد، فکور، حسن، 1391 ش، مبانی سقط درمانی و بررسی آن از منظر حقوق جزای پزشکی، فصل نامه حقوق پزشکی، ش20.
14)  عاملى، حرّ، محمد بن حسن، 1409 ق، وسائل الشیعة، قم ، مؤسسه آل البیت علیهم السلام،چ1،ج29.
15)  عاملى، شهید اول، محمد بن مکى، 1410 ق، اللمعة الدمشقیة فی فقه الإمامیة، بیروت ، دار التراث - الدار الإسلامیة،چ1.
16)  طوسى، ابو جعفر، محمد بن حسن، 1407 ق، الخلاف، قم ، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم،چ1،ج4.
17)  -----------------------، 1407 ق، تهذیب الأحکام، تهران ، دار الکتب الإسلامیة،چ4،ج10.
18)  فاضل لنکرانى، محمد، بیتا، جامع المسائل‌، قم، امیر قلم‌،چ11،ج1.
19)  . فقهی زاده، عبدالهادی، پهلوان، منصور، روحی دهکردی، مجید، 1391ش، ویژگی‌های روح از دیدگاه قرآن و روایات، مجله پژوهش‌های قرآن و حدیث، ش2.
20)  قمّى، سید تقى طباطبایى، 1426 ق، مبانی منهاج الصالحین، قم ، منشورات قلم الشرق،چ1،ج10.
21)  قیاسی، جلال الدین، حبیبی، سیده زهرا، 1394 ش، قاعده تزاحم در سقط درمانی، فصلنامه پژوهش های فقه و حقوق اسلامی، ش41.
22)  کلینى، ابو جعفر، محمد بن یعقوب، 1407 ‍ ق، الکافی ، تهران ، دار الکتب الإسلامیة،چ4،ج6.
23)  مصطفوى، حسن، 1402 ق، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم ، تهران ، مرکز الکتاب للترجمة و النشر،چ1،ج4.
24)  مظاهری، حسین درس خارج  فقه الدیات، 23/07/87، جلسه: 84.
25)  نجفى، محمد حسن، 1404 ق، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت ، دار إحیاء التراث العربی،چ7.
26) Badawy A, B, Khitamy, (2013), Divergent Views on Abortion and the Period of Ensoulment. SQU Medical Journal.
27) Disney Lindsey and Poston Larry,(2010),The Breath of Life: Christian Perspectives on Conception and Ensoulment,Anglican Theological Review.
28) Gowri, Vaidyanathan,(2013), Abortion and Ensoulment, SQU Medical Journal.

29) Hasgul Olgun, (2005), Ensoulment: When Does Human Life Begin, the Fountainmagazine.

30) Horrocks Alyssa,(2014),The Soul and Abortion in Ancient Greek Culture and Jewish Law, Undergraduate Research Asheville, North Carolina.
31) Islam.Hossaini. Rafiqul, (2017), Legal Right of Fetus: A Myth or Fact. International Journal of Law, Humanities & Social Science.
32) Schenker, Joseph G, (2008),The beginning of human life, J Assist Reprod Genet.
33) William, Neaves, (2017), The status of the human embryo in various religions, SPOTLIGHT.
34) Kurjak, Asim, (2017),controversite on the beginning of human life, science and religions closer and closer,Psychiatria Danubina.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار