نوع مقاله: علمی و پژوهشی

نویسنده

• روح الله اکرمی

دانشیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه قم.

چکیده

یکی از مسایل مهم پیرامون خطای کیفری به عنوان رکن روانی جرایم غیر عمدی به معیار تشخیص آن عائد است. نظام حقوقی کشورهای مختلف به یکی از دو معیار شخصی و نوعی در این زمینه رو آورده‌اند. مسأله اصلی مورد بررسی در این نوشتار تعیین معیار مناسب‌تر و چرایی آن می‌باشد. قائلین به معیار نوعی که تقصیر را در جایی صادق می‌دانند که مرتکب بر خلاف سلوک ذهنی افراد متعارف اندیشیده است، سهولت اثبات رکن روانی و وحدت عناصر خطای مدنی و کیفری را مبنایی برای توجیه موضع خود بیان داشته‌اند. در نقطه‌ی مقابل معتقدین به معیار شخصی ضابطه‌ی تشخیص تقصیر را در فعل و انفعالات ذهنیِ خود مرتکب جستجو می‌کنند و استدلال می‌کنند مجازات فرد بر اساس کنش‌های ذهنیِ نه خود، بلکه دیگران، غیر منطقی است؛ علاوه بر این‌که اثبات خطا نیز بر اساس قراین عینی امکان‌پذیر است. در نوشتار حاضر با روشی تحلیلی – توصیفی معیار حاکم بر رکن روانی جرم غیر عمدی را با لحاظ مواضع نظام حقوقی کشورهای اسلامی و غربی مطالعه گردیده و در کنار آن رویکرد فقه اسلامی به این مسأله نیز بررسی شده است که ماحصل بررسی‌ها تقویت نظریه معیار شخصی است که با ماهیت خطا و هم سرزنش‌پذیری مورد نظر در حقوق کیفری نیز سازگار است و لازم است قانونگذار با صراحت در مقررات موضوعه بر تعیین آن همت گمارد.

کلیدواژه‌ها

• جرم غیر عمدی
• خطای کیفری
• معیار شخصی
• معیار نوعی
• اثبات جرم

عنوان مقاله [English]

Standard of Mental Element of Unintentional crime In the legal system of Islamic and Western countries with with a Reference to the approach of Islamic jurisprudence

نویسنده [English]

• Ruhollah akrami

Associate Professor, Department of Criminal Law and Criminology, Faculty of Law, University of Qom

چکیده [English]

One of the important issues regarding criminal fault as a mental element of unintentional crimes is the criterion of determination the fault. The legal system of different countries has chosen one of two Subjective and Objective criteria. The main issue examined in this paper is to determine a more appropriate criterion and its reason. Advocates of the objective Criteria, who accept the existence of fault where the perpetrator thinks contrary to the mentality of ordinary persons, have argued that easiness of proof of the mental element and unity of the elements of civil and criminal fault as a basis for justifying their opinion. Adherents of the Subjective Criteria, on the other hand, argue that the criterion for determining fault is the mental state of the perpetrator himself, and argue that it is unreasonable to punish a person based on the mental actions of not himself but others, In addition, proof of fault is possible based on external evidence. In the present article, the criterion governing the mental element of unintentional crime has been explained by analytical-descriptive method, taking into account the Approaches of the legal system of Islamic and Western countries. In addition, the approach of Islamic jurisprudence to this issue has been studied. The result of the study is the strengthening of the theory of Subjective criteria, which is also consistent with the nature of fault and the culpability stated in the criminal law, and it is necessary for the legislator to to explicitly determine it in the regulations.

کلیدواژه‌ها [English]

• Unintentional crime
• criminal fault
• Subjective Criteria
• Objective Criteria
• Proof of crime