قرارداد بین‌المللی نفتی بیع متقابل و موقعیت آن در رویارویی با عقود اسلامی

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حــقوق تجارت بین‌الملل دانشکده حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحـــد تــهران شمال

2 استادیار گروه حقوق تجارت بین‌الملل دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی.

چکیده

قراردادهای بین‌المللی نفتی بیع متقابل، به عنوان مهم‌ترین ابزار جذب سرمایه‌ی خارجی منطبق با قوانین ایران، قریب به دو دهه، مبنای روابطِ تعاملیِ حقوقی بین ایران و شرکتهای نفتی سرمایه‌گذار بوده است. با وجود انتقادهایی که به قراردادهای مذکور شده، منشاء خدمات زیادی در حوزه صنعت نفت شده‌اند. این ساختار حقوقی به تدریج تکامل یافته، به گونه‌ای که امروزه نسل پیشرفته‌ی آن تحت عنوان قرارداد نفتی ایران (IPC) در حال ظهور است. در این مسیر، قانونگذار ایران با هوشمندی لازم، استفاده از این قرارداد را از مرحله‌ی اکتشاف و توسعه به مرحله‌ی بهره‌برداری و تولید نیز تعمیم داده است؛ تا با تغییرات محتوایی بتوان در شرایطی که کشور نیازمند سرمایه گذاری است، زمینه‌ی استفاده بیشتر از منابع خارجی در جهت بهره‌برداری از منابع نفتی به خصوص در میادین مشترک، را فراهم نمود. مقاله حاضر به روش تحلیلی به بررسی موضوع پرداخته، و با ایضاح نقاط قوت و ضعف این قراردادهای نفتی در هر نسل آن، یک پژوهش کاربردی در خصوص ماهیت آنها در مواجهه‌ی با تأسیسات حقوقی موجود به ویژه عقود اسلامی در حقوق ایران ارائه داده است. در این راستا عوامل مؤثر در تکامل تدریجی این قراردادها در بستر قانونگذاری و نیز علل رجوع به این شیوه از قراردادها در حقوق ایران تبیین شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study on the Nature of International Oil Buybacks and the Islamic Contracts

نویسندگان [English]

  • Fathollah Rahimi 1
  • Mir Shahbiz ' Shafe 2
چکیده [English]

As the primary means of attracting foreign investment, international oil buybacks are consistent with the Iranian Law. Despite the criticisms available, they have been the financing source of the oil industry in Iran. It has been the legal basis of the interactive relationship between Iran and the oil company investors for almost two decades. The legal structure developed gradually, so today it is being unveiled as its new generation, dubbed as the Iranian petroleum contract. In this way, the Iranian legislature has prescribed both exploration and development meticulously, so that with changes in its content, it can receive benefits at the time when the country needs foreign investment especially in the shared oil fields. It will receive benefit with more use of external resources in order to exploit oil resources, particularly in the field of mutual benefit and the difficulty of financing. This paper is an attempt to examine this subject matter in an analytical way. It is an attempt to show the strengths and weaknesses of the oil buyback contracts in each of their generations and offer an applied research on the rise and appearance of the deformation and development of buyback processes in the context of the Iranian Legislature. Specifically, it wants to explain factors affecting development of the international oil contracts and describe the reasons for the recourses, the application and use of this method of signing contracts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • buyback
  • foreign investment
  • oil exploration
  • oil development
  • oil exploitation

مراجع

  1.      قرآن کریم

    1. ابراهیمی، نصرالله،۱۳۸۴ش، اصلاح یا جایگزینی قراردادهای بیع متقابل: راهکار یا ضرورت، بی‌جا، شانا، بی‌چا.
    2. اصغر زاده، عبداله،۱۳۷۴ش،آشنایی با تجارت متقابل، بی‌جا،موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، چ1.
    3. ایرانپور، فرهاد،1389ش، مالکیت و مفهوم آن در قراردادهای نفتی، فصلنامه حقوق دانشگاه تهران، ش1.4.
    4. حاتمی، علی و کریمیان، اسماعیل،1393ش،حقوق سرمایه‌گذاری خارجی در پرتو قانون و قراردادهای سرمایه‌گذاری،بی‌جا،تیسا، بی‌چا.
    5. حائری، علی،1376ش، شرح حقوق مدنی، تهران، کتابخانه گنج دانش، چ1.
    6. خمینی [امام]، روح‌الله،۱۳۷۹ش،تحریرالوسیله، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، چ1، ج4.
    7. شهید اول، 1414ق، الدروس، بی‌جا،مؤسسه النشر الاسلامی، بی‌چا، ج3..
    8. شهیدی، مهدی،۱۳۸۲ش،حقوق مدنی: عقود معین، تهران، انتشارات مجد، چ1.
    9. صادقی، جوانمرد،1383ش،جنبه‌های حقوقی قراردادهای سرمایه‌گذاری بیع متقابل، پژوهش‌های حقوقی، ش5.
    10. صفایی، سیدحسین،1382ش،دوره مقدماتی حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها، تهران،نشر میزان، چ1.
    11. طوسی، محمدبن حسن،1387ق،المبسوط فی الفقه الامامیه،بی‌جا،المکتبه المرتضویه، ج3.
    12. عزیزاللهی،محمدرضا،۱۳۸۴ش،بیع متقابل از دیدگاه فقه وحقوق، مدرسه عالی شهید مطهری، چ1.
    13. علامه حلی،1414ق،تذکره الفقهاء،بی‌جا،مکتب الرضویه لإحیاء‌الآثار الجعفریه، بی‌چا،ج2.
    14. ــــــــــــــــــــ، قواعد الفقهیه، بی‌تا،بی‌جا، بی‌نا، چ1،ج2.
    15. کلایوام، اشمیتوف،۱۳۹۰ش،حقوق تجارت بین‌الملل،ترجمه زیر نظر بهروز اخلاقی، تهران، سمت، چ4،ج 1.
    16. مقدم، محمدرضا و مزرعتی‌، محمد،1385ش،مدل‌سازی و تحلیل قراردادهای بیع متقابل و ارایه مدل بهینه‌سازی قرارداد در ایران، مجله تحقیقات اقتصادی،ش76.
    17. منتظر، مهدی،1392ش،دلایل استفاده از قراردادهای بیع متقابل در بخش بالادستی صنعت نفت و گاز ایران، مجله حقوقی بین‌المللی، ش 47.
    18. نجفی اصفهانی، محمد حسن،1363ش،جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، بی‌جا،دارالکتب الاسلامیه، چ3،ج41.
      1. Abdolhossein Shiravi and Seyed Nasrollah Ebrahimi, (2006), Exploration and Development of Iran’s Oilfields Through Buy-back, Natural Resources, Forum 30
      2. Blin, Keith W. (1986), Clause Duval, International Petroleum Exploration and Exploitation Agreement, The Barrows Company INC, New York.
      3. Ernest E. Smith and others, (2000), International Petroleum Transitions, second edition, Rocky Mountain Mineral Law Foundation, Denver.
      4. Groenendaal, Willem J.H. van, Mohammad, Mazraati, (2006), A Critical Review of Iran’s Buyback Contracts” , Energy Policy, 34.
      5. Haidar, J.I. (2014), "Sanctions and trade diversion: Exporter-level evidence from Iran," Paris School of Economics, Mimeograph.
      6. Hooman Farnejad, How Competitive Is The Iranian Buy-Back Contracts In Comparison To Contractual Production Sharing Fiscal System?, Hfarnejad@marathonoil.com
      7. J.C Peurify, (1967), Rights of Parties to Service Contracts, Rocky Mt. Min. L. Inst.
      8. Justyna Pawlak. (2013) “Insight: How European courts are dismantling sanctions on Iran”. REUTERS.
      9. M. Sonarajah, (2004), The International Law on Foreign Investment, Cambridge University Press, 2nd Ed .
      10. Mabadi, Amir Hossein, (2008), "Legal Strategies In Upstream oil and Gas Contracts To Attract Foreign Investment: Iran's Case", M.Sc. Thesis, International Trade Law, Shahid Beheshti University.
      11. Mommer, Bernard, (2003), Global Oil and the Nation State, Oxford: Oxford University Press.
      12. Owen L. Anderson and others, (2004), Hemingway Oil and Law and Taxation,Thomason, 4th Ed.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار