نوع مقاله : علمی و پژوهشی
نویسنده
استادیار گروه حقوق خصوصی دانشکده حقوق دانشگاه قم.
چکیده
دیدگاه سلطه‌گری و چیرگی بر طبیعت با وقوع رنسانس جان گرفته و مورد اهتمام بسیاری از روشنفکران غربی قرار گرفت. نگاه تمامیت خواهانه‌ای که محور آن بر حذف خداوند از صحنه‌ی طبیعت و تکیه بر انسان محوری استوار بود. اندیشه‌ی رم که مظهر آن ارسطو بود با رسوخ در مجامع دینی مسیحی و یهودی آن‌ها را تحت تأثیر خود قرار داد تا جایی که دانشمندانی چون «ام وایت» به این نتیجه رسیدند که سرمنشأ تخریب محیط‌زیست اندیشه‌های دینی است. این اندیشه‌ی القائی در حالی مطرح شد که بسیاری از پیروان آیین یهود و مسیح که از مکتب فکری کلیسایی «یونانی - هلنیستی» تبعیت می‌کردند با برداشت انسان‌محورانه و چیره‌جویانه نسبت به طبیعت مخالف بودند. در مقابل اندیشه‌ی ناب اسلامی که از قرآن و وحی سرچشمه می‌گرفت، از ابتدا نسبت به طبیعت نگاه احترام‌آمیز داشته و با اعتقاد به خدا محوری در طبیعت، همواره محیط‌زیست را به عنوان امانت نزد بندگان تلقی نموده و امر به استفاده‌ی صحیح از مواهب طبیعی می‌نماید و تعلق محیط‌زیست به همه‌ی اعصار و نسل‌ها را یادآور و از هر گونه تخریب و ویران‌گری ناشی از سودجویی و انسان‌محوری نسبت به طبیعت منع می‌نماید.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Legal Stance of Environment in the Protection-based Islamic Attitudes and the Totalitarian Attitudes of the West
نویسنده [English]
- Azizollah Fahimi
چکیده [English]
Rooted in the Renaissance, a domination-based look at the nature was an approach taken by many Western intellectuals. Central idea to this approach was the elimination of god from the environment to rely on the fundamentals of humanism. Authors such as Freud and Nietzsche noted this approach. Some others like Linwhait came to the conclusion that the religious ideas are the sources of environmental degradation, while Jews and Christians opposed this anthropocentric approach. Contrary to this approach, there stands an Islamic perspective that is based on the revelation from god as it is reflected in the Holy Qur'an. This attitude has a respectful look at the environment. In Islamic resources there is a god-centered belief that regards the environment as an object of protection in the hands of the believers. The Islamic approach prohibits any damage to the nature.
کلیدواژه‌ها [English]
- environment
- environmental rights
- fundamentals of environmental law
- anthropocentric approach
- god-centering
- totalitarian approach
قرآن کریم
- 1. برونسکی، جه، 1965م، دانش و ارزش‌های انسانی، ترجمه عبدالرحیم گواهی، نیویورک، بی‌نا، بی‌چا.
- 2. ابوبکر، سراج‌الدین، 1952م، کتاب تقنین، لندن،بی‌نا، بی‌چا.
- 3. جوادی آملی، عبدالله، 1386ش، اسلام و محیط‌زیست،بی‌جا، نشر اسراء، چ2.
- 4. ــــــــــــــــــــ ، 1391ش، مفاتیح الحیات، بی‌جا، نشر اسراء، چ15.
- 5. حییم، سلیمان، بی‌تا، فرهنگ انگلیسی فارسی، بی‌چا، ج 1.
- 6. دفتر حقوقی و امور مجلس، 1383ش، مجموعه قوانین و مقررات حفاظت محیط‌زیست ایران، بی‌جا، دفتر حقوقی و امور مجلس، بی‌چا.
- 7. زمخشری، محمود، 1407ق، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت، دارالکتاب العربی، چ3.
- 8. شوئن، فردریک، 1387ش، چشم‌اندازهای معنوی و حقایق انسانی، ترجمه عبدالرحیم گواهی، بی‌جا، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چ4.
- 9. طباطبایی، سیدمحمدحسین، 1393ق، المیزان، بی‌جا، نشر مؤسسه اسماعیلیان، بی‌چا.
- 10. طبرسی، فضل بن حسن، 1408ق، مجمع البیان، بیروت، دارالمعرفه، چ2، ج 6.
- 11. طوسی، محمد بن حسن، بی‌تا، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاءالتراث العربی، بی‌چا، ج1.
- 12. عبدالباقی، محمدجواد، بی‌تا، المعجم المفهرس لالفاظ القرآن کریم، بیروت، دارالاحیاء، بی‌چا.
- 13. عمید، حسن، بی‌تا،فرهنگ فارسی، بی‌جا، بی‌نا، بی‌چا،ج2.
- 14. فخررازی، محمد بن عمر، 1420ق، التفسیر الکبیر: مفاتیح الغیب، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چ3.
- 15. قرطبی، محمد بن احمد، 1364ش، الجامع لاحکام القرآن، تهران، ناصرخسرو، چ1.
- 16. کربن، هنری ، 1961م، ابن‌سینا و ریستال رویایی، ترجمه گراسک، نیویورک،بی‌جا، بی‌نا، بی‌چا.
- 17. مجلسی، محمدباقر، 1403ق، بحارالانوار، بی‌جا، نشر داراحیاء التراث العربی، بی‌چا، ج75.
- 18. مصباح‌یزدی، محمدتقی، 1376ش، معارف قرآن، بی‌جا، مؤسسه امام خمینی ره، بی‌چا.
- 19. معلوف، لوئیس، بی‌تا، المنجد الابجدی، ترجمه قاسم بوستانی، بی‌جا، بی‌نا، بی‌چا، ج2.
- 20. مکارم‌شیرازی، ناصر، 1372ش، تفسیر نمونه، تهران، نشردار الکتب الاسلامیه، بی‌چا.
- 21. نراقی، مولی احمد، 1375ش، عوائدالایام، قم، نشر دفتر تبلیغات اسلامی، بی‌چا.
- 22. نصر، سیدحسین، 1387ش، انسان و طبیعت، ترجمه عبدالرحیم گواهی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، بی‌چا.
- Brien, O., R. and Cahn, M. (1996). Thinking about the environment: what's theory.
- Corban, Henry, (1961), Avicenna and the visonary recital, T. W. Trask, newyork.
- Foster, J., (1997) valming. Natnre? Economics, Ethics and Environment, London, Rouledge.
- Henrry. Corban, (1965), Hermonetique spritivelle compare zourich.
- Kinsley, D. (1996), Christianity as ecologieally harmtals the R. gontieb, the sacred Earthe Religion, Nonure, Envronnetl. London, routedge.
- Marx, K. and Engels, E. the cominurtst manifexro, Harnondsworth, penguin.
- Mill, J. S. (1977), on nature, iin A. Clayer, Nature and Industrialzation, Oxford, University press.
- Milton, K. (1996), Environmentalism and cultural theory, exploring the Role of Anthropology in environmental Discourse, London, routledge.
- Nasr, S. Hossein, (1964), An Introdution to Islamic Cosmological Doctines, cambrige.
- Passmore, J. (1980), Mun's responsibility for nature, London, Duckworth, 2nd Ed.
- Wall, D. (1945) Towards a Green Political Theory, In Defence of the Commions? In J. Stanyer and P. Dunleavy, Contemporary political studies, 1994, Belfast; Political Studies Association.
- Wall, D. (1994), Green History, A Reader in Environmental Literature, Philosophy and Potities, London, Routledge.
- White, D. (2003), Hierarchy, Domination, Nature, Considering Bookchin's Critical Social Thoory; Onganiz,ation and Enviroinmeitr.
- White, L. (1967), the Historieal Roots of Qur Ecologic Crisis, Schcnce.
- Yarnold G. D., (1959), the spiritual crisis of the scientific Age, NewYork.
)
ارسال نظر در مورد این مقاله