بررسی تطبیقی مطالبه‌ی اجرای تعهد در حقوق ایران (اسلام)، فرانسه، انگلیس

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه قم.

چکیده

اجرای تعهدات قراردادی از مباحث مهم حقوق قراردادها می‌باشد. هدف اصلی از انعقاد قرارداد دستیابی طرفین آن به موضوعی است که هر یک از آنان بدین منظور وارد قرارداد شده‌اند. در جهت نیل به این هدف ضرورت دارد که هر یک از متعاقدین آنچه را که به موجب قرارداد برعهده گرفته است ایفا و تسلیم نماید. یکی از موضوعات حقوقی مهمی که در اجرای تعهدات قراردادی مورد بحث و بررسی حقوق‌دانان قرار گرفته است این است که آیا با فرا رسیدن موعد اجرای تعهد، متعهدله باید اجرای تعهد را از متعهد مطالبه کند و پس از این مطالبه و تأخیر متعهد در اجرا، می‌توان علاوه بر الزام متعهد به اجرای تعهد مطالبه خسارت تأخیر تأدیه نمود یا صرف فرا رسیدن موعد اجرا، برای مسئولیت متعهد و پرداخت خسارت کافی است. نظام‌های حقوقی در پاسخ به این سؤال رویکردهای متفاوتی دارند، بعضی از نظام‌های حقوقی مطالبه را شرط تحقق مسئولیت متعهد و انجام تعهد و پرداخت خسارت می‌دانند و برخی از نظام‌ها مطالبه را ضروری ندانسته و صرف حلول زمان اجرای تعهد را کافی برای این منظور می‌دانند. در این پژوهش به بررسی رویکرد نظام‌های حقوقی به این موضوع پرداخته شده و نظام‌ حقوقی ایران با رویکردی به فقه امامیه،  حقوق فرانسه و حقوق انگلیس مورد مطالعه قرار گرفته است.

تازه های تحقیق

نتایجی که از این تحقیق به دست می‌آید را می‌توان به شرح زیر خلاصه کرد:

در حقوق ایران اصل عدم ضرورت مطالبه اجرای تعهد است و در موارد خاص مطالبه ضرورت دارد. در عدم نیاز به  مطالبه حقوق کامن‌لا هم همانند حقوق ایران است و اصولاً نیاز به مطالبه نیست و متعهد باید در مدت زمان معقولی بعد از موعد اجرای تعهد، تعهد خود را اجرا کند در موارد خاص مطالبه انجام تعهد لازم است.

در حقوق فرانسه اصل لزوم مطالبه اجرای تعهد است مگر در موارد خاص، لذا حقوق فرانسه خلاف حقوق ایران و نظام کامن‌لا است. در همه‌ی نظام‌های مورد مطالعه تلاش به محدود کردن ضرورت مطالبه اجرای تعهد و توسعه اجرای تعهدات بدون نیاز به مطالبه است.

بسیاری از آثار مطالبه را اخطار به اجرای تعهد در نظام‌های مورد مطالبه شباهت دارد. در صورت تعیین زمان معین برای اجرای قرارداد همه نظام‌های مورد مطالعه درخواست اجرا را شرط نمی‌دانند و با رسیدن موعد اجرا، متعهد مکلف به انجام تعهد است.

در تعهدات منفی(ترک فعل) مطالبه لازم نیست.

الزام به پرداخت  خسارت تأخیر در فرضی است که امکان اجرای تعهد هم وجود داشته باشد و در صورت عدم امکان اجرای تعهد باید خسارت جبرانی را به جای اصل موضوع قرارداد مطالبه کرد.

در نظام‌های حقوقی که مطالبه ضرورت ندارد اراده طرفین در هنگام انعقاد قرارداد این است که مطالبه اجرای تعهد را خواسته‌اند و نیاز به مطالبه مجدد نیست و درخواست ثانوی  طلبکار به اجرای تعهد با توجه به اراده قبلی  او در زمان تشکیل قرارداد به نظر ضرورت ندارد و این الزام فاقد بنای عقلی و منطقی است .

امکان توافق بر اجرای تعهد قبل از فرا رسیدن موعد وجود دارد و نیز می‌توان به صورت شرط ضمن قرارداد اجرای تعهد را مشروط به مطالبه نمود.

اخطار به اجرای تعهد آثار متعددی دارد که مهم‌ترین اثر آن در نظام‌های مورد مطالعه جبران خسارت است.

دادن مهلت اضافی پس از اخطار مخالف مقررات آمره نیست و مجاز است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study on Notice to Perform in Law of Iran (Islam), French Law and English Law

نویسنده [English]

  • Reza Hossein Gandomkar
Associate Professor, Department of Private Law, Faculty of Law, University of Qom.
چکیده [English]

Performance of contractual obligations is one of important issues in law of contracts. The principal purpose of formation of a contract is reaching of the parties to the subject matter for which they have entered into the contract. In order to achieve this purpose it is necessary that each party fulfill and deliver what he/she has undertaken under the contact .One of the most significant questions in performing contractual obligations is that whether at the time of the  performance of the obligation the obligee can ask the performance and after this demand and delay of the obligor he/she can demand the remedy for delay in payment in addition to enforcing the obligor to carry out the obligation or mere coming of the time to perform is enough to responsibility of the obligor and asking the remedy of delay in payment? Legal systems have different approaches in answering this question. Some of them consider notice as the precondition for the responsibility of the obligor, performance of the obligation and compensation and some do not regard notice as necessary and consider the mere coming of the time of performance enough for this purpose. This research has dealt with the approach of the legal systems as to this subject and the legal system of Iran has been studied through an approach toward Imamiyah jurisprudence, law of France and English law.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Obligation
  • Demand
  • Performance of the Obligation
  • Time of Performance
  • Notice

مراجع

1)      امامی، سیدحسن، 1363ش، حقوق مدنی ، تهران، کتابفروشی اسلامیه،چ4،ج1.
2)      ------------- ، 1394ش، حقوق مدنی، تهران، کتابفروشی اسلامیه،چ24،ج2.
3)      جبعی‌عاملی، زین‌الدین، 1403ق، الروضه البهیه فی شرح اللمعة الدمشقیه، بیروت، داراحیاء التراث العربی،چ2،ج3و4.
4)      جعفری‌لنگرودی، محمدجعفر، 1354ش، حقوق تعهدات، قم،انتشارات مدرسه عالی تربیتی و قضایی و اداری،چ1،ج1.
5)      --------------، 1367ش، ترمینولوژی حقوق، تهران، گنج دانش،چ2.
6)      شهیدی، مهدی، 1393ش، آثار قراردادها و تعهدات، تهران، انتشارات مجد،چ6،ج3.
7)      __________، 1397ش، سقوط تعهدات، تهران، انتشارات مج،چ9.
8)      صفایی، سیدحسین و دیگران، 1384ش، حقوق بیع بین‌المللی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران،چ1.
9)      کاتوزیان، ناصر، 1389ش، نظریه عمومی تعهدات، تهران، بنیاد حقوقی میزان،چ5.
10)  ________________، 1394ش، عقود معین، تهران، شرکت سهامی انتشار،چ8،ج4.
11)  ________________، 1390ش، قواعد عمومی قراردادها ، تهران، شرکت سهامی انتشار،چ6،ج4.
12)  کشاورز، بهمن، 1366ش، فرهنگ حقوقی، تهران، مؤسسه انتشارات امیرکبیر،چ3.
13)  کیایی، عبدالله، 1384ش، قانون مدنی و فتاوای امام خمینی(ره)، تهران، سمت،چ1،ج2.
14)  سنهوری، عبدالرزاق احمد، 1388ش، انتقال و سقوط تعهدات، ترجمه: علیرضا امینی و دیگران، تهران، مرکز نشر کتاب.
15)  _______________، 1388ش، حقوق تعهدات، ترجمه: محمدحسین دانش‌کیا، سیدمهدی دادمرزی ، قم، انتشارات دانشگاه قم،چ1،ج3.
16) Beaston Sir Jack Burrows Andrew Cartwright John, (2010), AnsonS Law of Contracts, New Yourk Oxford University Press, TwentyNine Ed.
17) Bell John, Bayron Sophie, Whittaker Simon, (1998), Principles of French Law New Yourk, Oxford University Press.
18) Black Henry Campbell,(1983), Black’s Law Dictionary, United States, West Publishing Co, Fifth Ed.
19) Chitty Goseph:(1999), Chitty on Contracts, London, Sweet and Maxwell, TwentyEight ed, vol1.
20) Rowwan Solen, (2012), Remedies for breach of Contract, oxford University Press.
21) Treitel G H :1988: Remedies for Breach of Contract. Oxford University Press.
22) Treitel: G. H, (2015), Law of Contracts, London Sweet And Maxwell, Fourtheenth Ed.
 
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار