نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

• محمود حکمت نیا ¹
• داود خوشنویس ²

¹ استاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

² دانش‌آموخته دکتری حقوق خصوصی، مرکز تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیام نور تهران.

چکیده

سرگرمی های بیانی به عنوان نوع معینی از بیان که دربردارنده ی پیام و محتوای سرگرم کننده و با قالب های متفاوت در نظر گرفته می شوند می‌توانند با تحلیلی حقوقی و فقهی و باتوجه به مبانی مشروعیت آنها تحت شمول قاعده حاکم بر بیان یعنی آزادی قرار گیرند. از این منظر، سرگرمی بیانی خود، صرف نظر از محتوا و قالب آن، به عنوان یک ارزش تلقی می شود. اما با توجه به  ماهیت اجتماعی بیان و تاثیر محتوای آن بر مخاطب، آزادی بیان بر اساس مبانی مشروعیت آن و مبانی محدودیت مورد تحدید قرار می گیرد. منع  اضرار وتزاحم با حقوق دیگران و نظم عمومی از مهم‌ترین مبانی فقهی و حقوقی اعمال محدودیت بر محتوای سرگرم کننده به شمار می آیند که گاهی اوقات به لحاظ موضوعی محتوا را از محدوده بیان خارج نموده و گاهی به صورت حکمی و با اعمال قوانین خاص مبتنی بر مبانی، محتوا را با محدودیت مواجه می سازند. از سوی دیگر عوارض بیان شامل زمان، مکان و شیوه متناسب با مخاطب در ارائه محتوا می‌تواند بر اساس مبانی، مورد تحدید قرار گیرند. قانونگذار ایرانی با دیدگاهی پیشگیرانه و به صورت کلی و ابهام برانگیز نسبت به تحدید محتوا اقدام نموده است که می توان با لحاظ نمودن عناوین مذکور به صورت صریح در لایحه حمایت از مالکیت فکری، از تحدید بی  حد و حصر محتوا جلوگیری نمود. پژوهش حاضر با روشی توصیفی – تحلیلی نیل به هدف مذکور را دنبال نموده است.

تازه های تحقیق

مسئله آغاز حیات انسانی از قدیم‌الایام مورد بحث و مناقشه بوده است. به‌طورکلی می‌توان دو دیدگاه در این خصوص بیان نمود: 1-آغاز حیات انسانی از لحظه انعقاد نطفه 2- آغاز حیات انسانی پس از مدت‌زمانی از انعقاد نطفه که می‌تواند تا زمان تولد جنین ادامه داشته باشد. در آیین یهودیت و مسیحیت زمان دقیقی برای آغاز حیاتی انسانی و ولوج روح تعیین نشده و این موضوع به عدم شناخت روح و بعد غیر جسمانی روح مرتبط است؛ بنابراین برای تعیین این موضوع می‌بایست به قرآن کریم و روایات معصومین مراجعه نمود. قرآن کریم مراحل رشد جنین را 6 مرحله‌ی نطفه، علقه، مضغه، عظام، لحم و جنینی که روح در آن دمیده شده، بیان می‌کند، اما در خصوص مدت هر یک از این مراحل، زمانی را تعیین ننموده است. مستنبط از روایات موجود، زمان ولوج روح پس از اتمام چهارماهگی است. در خصوص هر یک از مراحل رشد جنین در روایات و اقوال فقهاء مدت‌زمان 40 روز، 30 روز و 20 روز بیان شده است. اقوالی که هر مرحله از رشد جنین را 40 روز یا 30 روز بیان می‌کنند علاوه بر اینکه دارای اجمال و نواقصی هستند، بیانگر این موضوع می‌باشند که زمان ولوج روح 8 ماهگی یا 6 ماهگی است. این موضوع برخلاف قدر متیقّن روایاتی است که زمان ولوج روح را 4 ماهگی بیان می‌کنند؛ بنابراین دیدگاهی که زمان هر یک از مراحل رشد جنین را 20 روز بیان می‌کند صحیح به نظر می‌رسد. این دیدگاه با ولوج روح در 4 ماهگی و با یافته‌های علمی و عرف مردم نیز هم‌خوانی دارد.

کلیدواژه‌ها

• سرگرمی بیانی
• آزادی بیان
• اضرار به غیر
• نظم عمومی

عنوان مقاله [English]

Jurisprudential and Legal Review of Restricting Expressional Entertainment

نویسندگان [English]

• mahmood hekmatnia ¹
• Davood Khoshnevis ²

¹ Professor of the Institute of Islamic Culture and Thought

² Ph.D. in Private Law, Graduated Center of Payam-e-Noor University, Tehran.

چکیده [English]

Expressional entertainment as a specific type of expression, which include message and content are entertaining and in different formats, can be subject to legal and jurisprudential analysis, and according to their legitimacy, they are subject to the rule governing the expression e.g. freedom. From this perspective, your expressive entertainment, regardless of content and format, is considered as a value. But due to the social nature of the statement and the impact of its content on the audience, the freedom of expression is limited by the grounds of its legitimacy and the basis of restriction. Non-harm, interference with the rights of others, public order are among the most important legal and jurisprudential grounds of restricting the content of entertainment, which sometimes excludes content from the scope of the expression and sometimes by way of a ruling and by applying certain rules based on the foundations limits the content. On the other hand, the effects of expression, including the time, place, and manner appropriate to the audience in delivering the content, can be restricted on the basis of the foundation. The Iranian legislator has taken a preventive and generally ambiguous view of content restriction, which can be prevented by limiting the scope of content with these titles in the Intellectual Property Protection Bill. The present study is aimed at achievement of the said goal through a descriptive-analytic method.

کلیدواژه‌ها [English]

• Expressive Entertainment
• Freedom of Expression
• Harm to Other
• Public Order