امکان سنجی حقوقی توصیف ترور سردار سلیمانی و دیگران به مثابه جنایت علیه بشریت

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه حقوق عمومی و بین‌الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی.

10.22091/csiw.2020.5417.1791

چکیده

در سوم ژانویه 2020 دولت ایالات متحده آمریکا بوسیله پهپاد یک مقام عالی نظامی ایران  را به همراه چند تن دیگر از همکارانشان در فرودگاه بغداد به شهادت رساند. این اقدام ایالات متحده آمریکا به دستور مستقیم رئیس جمهور این کشور صورت گرفت. در این نوشتار به بررسی این سوال پرداخته شده است که آیا می توان ترور سردار سلیمانی و دیگر همکاران ایرانی ایشان را جنایت علیه بشریت توصیف کرد؟ برای پاسخ به این سوال، نویسنده تلاش کرده است تا در پرتو اسناد بین المللی و همچنین رویه قضائی ذیربط به تحلیل و بررسی موضوع بپردازد. بر اساس یافته های این تحقیق در صورتی که بتوانیم اثبات کنیم تحریمهای نامشروع و ممتد ایالات متحده آمریکا علیه مردم ایران به مثابه حمله (یا تعرض) گسترده یا برنامه ریزی شده علیه جمعیت غیرنظامی(از جمله بیماران) می باشد که برطبق سیاست دولت آمریکا یا برای پیشبرد این سیاست اعمال می گردد، و ترور سردار سلیمانی و دیگر اتباع ایرانی به عنوان بخشی از این تعرض، گسترده یا برنامه ریزی شده می تواند جنایت علیه بشریت توصیف شود. بنابر یافته این تحقیق پیشنهاد می شود تا مستندات و ادله محکمه پسند برای اثبات این که دولت آمریکا سلسله رفتاری را در قالب یک تعرض گسترده یا برنامه ریزی شده علیه مردم ایران انجام می دهد، تهیه گردد. همچنین لازم است تا پژوهش های بیشتری بر این موضوع و بویژه بحث تحریم های ایالات متحده آمریکا علیه مردم ایران متمرکز گردند.
 

تازه های تحقیق

در این نوشتار این سوال اصلی مطرح شد که آیا ترور سردار سلیمانی و دیگر همراهان ایرانی ایشان جنایت علیه بشریت قلمداد می شود، یا خیر؟ بدون تردید این ترورها به خودی خود و به تنهایی نمی تواند جنایت علیه بشریت تلقی شود.[1] برای این که بتوان آنها را جنایت علیه بشریت تلقی کرد باید بتوان شرایط لازم برای تحقق جنایت علیه بشریت را اثبات کرد. این شرایط، از جمله، در ماده (7) اساسنامه دیوان بین المللی کیفری بیان شده است. بر این اساس لازم است تا، از جمله، قتل در سیاق یک تعرض گسترده یا برنامه ریزی شده  علیه جمعیت غیرنظامی صورت بگیرد. در این راستا نگارنده تلاش کرد تا در یک الگوی گسترده تر و فراتر از ترور سردار سلیمانی مساله را تحلیل و بررسی نماید. به همین خاطر سلسله رفتار دولت آمریکا در تحمیل و اعمال تحریم های نامشروع و ممتد علیه جمعیت غیرنظامی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. بر اساس حقوق حاکم بر جنایات علیه بشریت در اساسنامه رم و همچنین رویه قضائی «سلسله رفتار» مستلزم تعدد اعمال است یعنی چیزی فراتر از وقایع یا اعمال منفرد. وقتی از سلسله رفتار صحبت می شود، منظورمان این است که یک عمل منفرد و یا اعمال اتفاقی و پراکنده مدنظر نیست، بلکه مجموعه ای از اعمالی که آگاهانه و بر طبق یک سیاست یا برای پیشبرد آن طراحی و ارتکاب می یابند. در حقیقت، وجود یک الگوی معین ضرورت دارد. همچنین باید میزان معینی از برنامه ریزی، هدایت یا سازماندهی بوسیله دولت آمریکا وجود داشته باشد. بنا بر مطالعه صورت گرفته تحریم ها در دست کم 40 سال بر طبق سیاست دولت آمریکا و همچنین برای پیشبرد این سیاست به صورت برنامه ریزی شده و حتی گسترده علیه جمعیت غیرنظامی در ایران صورت گرفته است. هر چند طرح دقیق تر این موضوع نیازمند مستندات بیشتری است، اما با توجه به آن چه که تا کنون در مورد آثار سوء تحریم ها منتشر شده است می توان این موضوع را با قاطعیت مطرح کرد. مستندسازی آثار سوء تحریم ها و همچنین رابطه میان نقض های حقوق بنیادین بشر و تحریم ها امری ضروری است.

قتل سردار سلیمانی و دیگر همکارانشان را نمی توان خارج از این سلسله رفتار آمریکایی ها و همچنین غیرمرتبط با تحریم ها تحلیل کرد. لازم نیست که این ترورها یا قتل ها برنامه ریزی شده یا گسترده باشند بلکه کافی است اثبات شود که این قتل ها بخشی از تحریم ها به مثابه یک تعرض گسترده یا برنامه ریزی شده علیه جمعیت غیرنظامی می باشند. سوال مهم در این خصوص این است که چه هنگامی می توان اعمال یک فرد را بخشی از تعرض علیه جمعیت غیرنظامی دانست. در حقیقت، باید رابطه یا پیوند کافی بین اعمال غیرقانونی متهم و تعرض وجود داشته باشد. بر حسب مسائل موضوعی هر پرونده، این پیوند را می توان به روش های متعددی احراز کرد. برخی از این عوامل مهم و موثق عبارتند از: ماهیت وقایع و اوضاع و احوال پیرامونی اعمال متهم؛ قرابت زمانی و جغرافیایی اعمال متهم با تعرض؛ و ماهیت و میزان علم متهم از تعرض در زمان ارتکاب اعمال خود. یک شاخص مهم شیوه ارتباط اعمال متهم با تعرض یا پیشبرد سیاستی است که در پس تعرض قرار دارد. بدون تردید قتل سردار سلیمانی نمی تواند بی ارتباط با سیاست دولت آمریکا در وضع تحریم ها باشد. به عبارت دقیق تر، ارتکاب این قتل مکمل و مرتبط با تحریم ها می باشد؛ هر چند این موضوع نیازمند مستندات و ارزیابی حقوقی بیشتری است، اما تحقیق حاضر به عنوان سرآغاز پژوهش در این زمینه می تواند تلقی شود.

قتل سردار سلیمانی به عنوان یک واقعه به ظاهر منفرد بخشی از یک نظام منسجم و بخشی از سلسله اعمال مکرری است که ایالات متحده آمریکا در اثر انگیزه های سیاسی علیه مردم ایران تحمیل کرده است. در نهایت، نکته اصلی این است که تحریم های آمریکا علیه مردم ایران تعرض گسترده و برنامه ریزی شده می باشند و قتل سردار سلیمانی بخشی از این تعرض است که در صورت احراز دیگر شرایط لازم، می تواند جنایت علیه بشریت باشد.

 


[1] در عین حال به معنای این نیست که عنوان مجرمانه دیگری بر آنها بار نشود. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Legal Assessment of the Possibility of Characterizing the Assassination of Major General Soleimani and Others as a Crime against Humanity

نویسنده [English]

  • HEYBATOLLAH NAJANDIMANESH
Assistant Professor, Department of Public and International Law, Faculty of Law & Political Science, Allameh Tabatabai` University.
چکیده [English]

On 3 January 2020, USA government assassinated an Iranian high-ranking military official and some of his companions by a drone near the Baghdad Airport.  This act of USA was conducted by the direct order of its president. This article has dealt with this question whether assassination of Major General Soleimani and his colleagues can be legally characterized as a crime against humanity? To answer this question, the author has tried to analyze and examine the subject in the light of the relevant international law documents and case-law. According to the findings of this research, given the illegitimate and protracted US sanctions against the Iranian nation as a widespread or systematic attack against the civilian population (including the ill persons) in accordance or to further the US policy, the assassination of General Soleimani and other Iranian nationals as a part of this widespread and organized attack may be qualified as a crime against humanity. In accordance with the finding of this article, it is suggested that good cause evidence and documents be provided for proving that the US is committing course of conduct as a widespread or systematic attack against the Iranian population. It is necessary that more researches concentrate on this subject and specifically on US sanctions against Iranian people

کلیدواژه‌ها [English]

  • Crimes against Humanity
  • General Soleimani
  • United States of America
  • International Human Rights Law
  • International Criminal Court

مراجع

1)      دلاورپور اقدم، مصطفی،1390 ش، واکاوی تحریم های آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران در قالب تحلیل گفتمان، دفتر سیاسی، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، شماره مسلسل 10918.
2)      عاملی، سعیدرضا ، محسنی آهویی، ابراهیم ،1398 ش ، فقدان مشروعیت قانونی- بین المللی تحریم و نقض حقوق بشر، موسسه اسلامی حقوق بشر.
3)      غمامی، سید محمدمهدی،1392ش، تحلیل گفتمان ضد حقوقی تحریم های آمریکا علیه دولت ایران، فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، سال دوم، ش4.
4)     Ambos, Kai (2014), Treatise on International Criminal Law, Vol. II, Oxford University Press.
5)     Background Briefing on President Trump’s Decision to Withdraw from the JCPOA” (special briefing, Washington, D.C., May 8,2018). www.state.gov/r/pa/prs/ps/2018/05/281959.htm.
6)     Bassiouni, M. Cherif (1999), Crimes Against Humanity in International Criminal Law, Martinus Nijhoff Publishers.
7)     Carter, Barry E., (1987) International Economic Sanctions: Improving the Haphazard U.S. Legal Regime, 75Cal. L. Rev. 1159.
8)     Chesterman, Simon (2000), An Altogether Different Order: Defining the Elements of Crimes Against Humanity, Duke Journal of Comparative & International Law, 10: 37.
9)     Chomsky, Noam (2016), The US is One of the Most Fundamentalist Countries in the World, Interview by Meera Srinivasan, The Wire. Available at: https://chomsky.info/01312016/
10) Cortright, David, A. Millar, and G.A. Lopez, (2001), Smart Sanctions: Restructuring UN Policy on Iraq, Goshen, IN: Fourth Freedom Forum.
11) Cortright, David, and G.A. Lopez, (2000), Learning from the Sanctions Decade, Global Dialogue, 2(3).
12) Cryer, Robert et al. (2014), An Introduction to International Criminal Law and Procedure, Cambridge University Press.
13) DeGuzman, Margaret McAuliffe (2000), The Road from Rome: The Developing Law of Crimes against Humanity, Human Rights Quarterly, Vol. 22, No. 2.
14) Elements of Crimes, General Introduction, (2011) para. 9 available at: https://www.icc-cpi.int/NR/rdonlyres/336923D8-A6AD-40EC-AD7B-45BF9DE73D56/0/ElementsOfCrimesEng.pdf
15) Farer, Tom J. (1985) Political and Economic Coercion in Contemporary International Law, 79 American Journal of International Law.
16) Gorji, Ali (2013) Health Care: Medical Supplies in Iran Hit by Sanctions, Nature, 495 (7441).
17) Hwang, Phyllis (1998), Defining Crimes against Humanity in the Rome Statute of the International Criminal Court, 22 Fordham International Law Journal, 457.
18) ICJ, Alleged Violations of the 1955 Treaty of Amity, Economic Relations, and consular Rights, (Islamic Republic of Iran v. United States of America), Request for the Indication of Provisional Measures, order of 3 October, 2018.
19) Jazairy, Idris (2019), Unilateral Economic Sanctions, International Law, and Human Rights, Ethics and International Affairs, 33, no. 3.
20) Katzman, Kenneth (2016) Iran Sanctions, January 12. available at:.
21) Kress, Claus (2010), On the Outer Limits of Crimes against Humanity: The Concept of Organization within the Policy Requirement: Some Reflections on the March 2010 ICC Kenya Decision, 23 Leiden Journal of International Law.
22) Mettraux, Guenael (2002), Crimes Against Humanity in the Jurisprudence of the International Criminal Tribunals for the Former Yugoslavia and for Rwanda, Harvard International Law Journal, 43.
23) Pégorier, Clotilde (2013), Ethnic Cleansing: A Legal Qualification, Routledge.
24) Pilkington, Ed (2018), Mike Pompeo Insists US Sanctions Will Not Hurt Iranian People, Guardian, November 4, 2018. www.theguardian.com/world/2018/nov/04/pompeo-trump-us-sanctionsoil-iran-iranian-people.
25) Poe, Steven C., and N. Tate (1994), Repression of Human Rights to Personal Integrity in the 1980s: A Global Analysis, American Political Science Review, 88(4).
26) Poe, Steven C., N. Tate, and L.C. Keith (1999), Repression of the Human Right to Personal Integrity Revisited, International Studies Quarterly, 43(2).
27) Pompeo, Mike (2018), After the Deal: A New Iran Strategy (remarks, Heritage Foundation, Washington, D.C., May 21, 2018),www.state.gov/secretary/remarks/2018/05/282301.htm.
28) Pre-Trial Chamber II, Situation in the Republic of Kenya, 2010, No. ICC-01/09-19, Decision Pursuant to Article 15 of the Rome Statute on the Authorization of an Investigation into the Situation in the Republic of Kenya.
29) Prosecutor v Karemera et al., 2012, No. ICTR-man98-44-T.
30) Prosecutor v Kayishema and Ruzindana, 1999, No. ICTR-95-1-T.
31) Prosecutor v Kunarac et al., 2002, No. IT-96-23-T & IT-96-23/1-T.
32) Prosecutor v Kupreškić et al., 2000, No. IT-95-16-T.
33) Prosecutor v Lukić and Lukić, 2009, No. IT-98-32/1-T.
34) Prosecutor v Mrkšić et al., 1996, No. IT-95-13-R61.
35) Prosecutor v Nahimana et al., 2007, No. ICTR-99-52-A.
36) Prosecutor v Nikolić, 1995, No. IT-94-2-R61.
37) Prosecutor v Rutaganda, 1999, No. ICTR-96-3-T.
38) Prosecutor v. Akayesu, 1998, No. ICTR-96-4-T.
39) Prosecutor v. Bemba, 2016, No.: ICC-01/05-01/08.
40) Prosecutor v. Ðorðevic’, 2014, No. IT-05-87/1-A.
41) Prosecutor V. Gbagbo, 2014, No.ICC-02/11-01/11.
42) Prosecutor V. Katanga and Ngudjolo Chui, 2008, No. ICC-01/04-01/07.
43) Prosecutor v. Katanga, 2014, No. ICC-01/04-01/07.
44) Prosecutor v. Kordic’ and Cˇ erkez, 2004, No. IT-95-14/2-A, 17.
45) Prosecutor v. Krnojelac, 2002, No. IT-97-25-T.
46) Prosecutor v. Musema, 2000, No. ICTR-96-13-T.
47) Prosecutor V. Ntaganda, 2012, No. ICC-01/04-02/06.
48) Prosecutor v. Tihomir Blaškić, 2000, No. IT-95-14-T.
49) Prosecutor v.Tadić, (1997), No. IT-94-1-T.
50) R v. Finta [1994] 1 S.C.R. 701.
51) Roberts, Christopher (2017), On the Definition of Crimes Against Humanity and other Widespread or Systematic Human Rights Violations, University of Pennsylvania Journal of Law and Social Change, Vol. 20. 1.
52) Robinson, D Darryl (1999), Defining “Crimes Against Humanity” at the Rome Conference, American Journal of International Law, 93.
53) Rome Statute, 17 July 1998, in force on 1 July 2002, United Nations, Treaty Series, vol. 2187, No. 38544.
54) Sandoz, Yves et al eds. (1987), Commentary on the Additional Protocols to the Geneva Conventions of 12 August 1949, Martinus Nijhoff Publishers.
55) Schabas, William (2008), State Policy as an Element of International Crimes, 98 J. Crim. L.&Criminology.
56) Stalls, Justin D., (2003) Economic Sanctions, 11 U. Miami Int’l & Comp. L. Rev. 115.
57) UN Doc. S/Res/1302 (8 June 2000).
58) UN Doc. S/Res/661 (6 Aug. 1990).
59) UN Doc. S/Res/687 (3 Apr. 1991).
60) UN Doc. S/Res/757 (30 March 1992).
61) UN Doc. S/Res/820 (17 April 1993).
62) UN Doc. S/Res/967 (14 Dec. 1994).
63) United Nations General Assembly, “Human Rights and Unilateral Coercive Measures,” A/70/345, August 28, 2015, undocs.org/A/70/345.
64) United Nations General Assembly, “Human Rights and Unilateral Coercive Measures,” A/70/345.
65) United Nations General Assembly, “Research-Based Progress Report of the Human Rights Council Advisory Committee Containing Recommendations on Mechanisms to Assess the Negative Impact of Unilateral Coercive Measures on the Enjoyment of Human Rights and to Promote Accountability,” A/HRC/28/74, February 10, 2015, undocs.org/A/HRC/28/74.
66) Weiss, Thomas G. (1999), Sanctions as a Foreign Policy Tool: Weighing Humanitarian Impulses, Journal of Peace Research, 36(5).
67) Weiss, Thomas G., D. Cortright, G.A. Lopez, and L. Minear, (eds. 1997), Political Gain and Civilian Pain: Humanitarian Impacts of Economic Sanctions. Lanham, MD: Rowman and Littlefield.
 
 
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار