نوع مقاله : علمی و پژوهشی
نویسندگان
1 دانش آموخته دکتری حقوق بین الملل، دانشکده حقوق، دانشگاه قم
2 دانشیار گروه حقوق عمومی و بین الملل، دانشکده حقوق، دانشگاه قم.
چکیده
تازه های تحقیق
با توجه به اینکه اقدام آمریکا در به شهادت رساندن چند تن از فرماندهان و نیروهای نظامی رسمی کشور ایران و عراق من جمله فرمانده کل سپاه قدس ایران، سردار شهید حاج قاسم سلیمانی، نقض فاحش قواعد پایهای حقوق بینالملل و مصداق بارز تروریسم دولتی بوده، نظام حقوق بینالملل و نیز نظامهای حقوقی داخلی کشورها بستر لازم برای طرح مسئولیت دولت آمریکا و نیز مقامات دولتی و فرماندهان این کشور که در این واقعه مشارکت داشتهاند را فراهم نمودهاست. از جمله این راهکارها در عرصه بینالمللی توسل به دفاع مشروع و نیز اقدام متقابل است. کشورهای ایران و عراق به خوبی از این دو ظرفیت استفاده کردهاند. چنانکه اقدام مقتدرانه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در حمله موشکی به پایگاه عینالاسد در قالب دفاع مشروع قرارگرفته و اقدام مجلس عراق در تصویب خروج نظامیان آمریکایی از عراق، نوعی اقدام متقابل در برابر اقدامات جنایتکارانه آمریکا محسوب میشود. همچنین امکان طرح دعوا در دیوان بینالمللی دادگستری به استناد کنوانسیون راجع به جلوگیری و مجازات جرایم علیه اشخاص مورد حمایت بینالمللی من جمله مأموران سیاسی مورخ 1973 که دولتهای ایران و آمریکا به آن متعهد شدهاند، برای کشور ایران فراهم است. بهعلاوه میتوان از ظرفیت نهادهای حقوق بشری سازمان ملل متحد از جمله شورای حقوق بشر و صلاحیت شکایت بینالدولی کمیته حقوق بشر به عنوان نهاد معاهدهای ناظر بر میثاق حقوق مدنی و سیاسی در این راستا بهره گرفت. در سطح نظامهای حقوقی داخلی کشورها استماع دعوا در این موضوع در محاکم کشور عراق به دلیل توافقنامه امنیتی این کشور با آمریکا در سال 2008 و شناسایی مصونیت نظامیان و مقامات آمریکایی در عراق، امری بعید به نظر میرسد. اما امکان طرح دعوا بر مبنای قوانین داخلی حقوقی و کیفری در محاکم کشور آمریکا و به ویژه ایران فراهم است. خانوادههای بزرگوار شهدا و همچنین دادستان به عنوان مدعیالعموم میتوانند در محاکم داخلی ایران به استناد قوانین کافی موجود طرح دعوا نماید اما به دلیل اینکه کشور آمریکا و مقامات آمریکایی اموال زیادی در خارج از آمریکا یا در کشورهای منطقه ندارند، اجرای این آرا ممکن است با مشکلاتی رو به رو شود. به همین دلیل به نظر میرسد در شرایط فعلی، بهترین راهحل ممکن طرح دعوا در دیوان بینالمللی دادگستری است.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
After assassination of Major General Qassem Soleimani on January 2020 by the USA, an issue that arose between Iranian and international jurists from the beginning was the legal response of the Government of the Islamic Republic of Iran to the incident. This key question came to mind that which legal response to US illegal action should or can take place? In this regard, numerous opinions and guidelines were put forward by national and international jurists. Lodging Complaint in international judicial bodies, putting forward the criminal responsibility of the perpetrators, self-defense, reprisal and countermeasure, putting forward the US government's international responsibility before International Court of Justice, lodging complaint before national courts and employing human rights means to condemn US were the most important ones among these guidelines. This paper attempts to examine these legal responses within the context of existing international law and national legal rules of Iran and Iraq. The basic presumption of this article in answering the main question is that among the legal remedies available in the current circumstances lodging a complaint in International Court of Justice seems more appropriate.
کلیدواژهها [English]
ارسال نظر در مورد این مقاله