دینداری به مثابه حق-مصونیت بررسی و اثبات بُعد حق-مصونیت دینداری با استفاده از نظریات و قواعد اسلام و غرب درچارچوب نظریه هوفلد

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه امام باقر(ع)، (تهران) و پژوهشگر مرکز پژوهشی مبنا(قم).

10.22091/csiw.2020.4724.1639

چکیده


چکیده
در دهه‌های اخیر تعرض و اهانت به دین ودینداران رایج شده و نظام حقوق بشر نیز حمایت موثری از آنان انجام نمی‌دهد. فارغ ازانگیزه‌های غیرحقوقی، دلیل اصلی این امرحق–آزادی تلقی شدن دینداری در نظام جهانی حقوق‌بشر است. همین امر باعث ترجیح حقِ بنیادین آزادی بیان بر آزادی مذهبی شده واقدامات حقوقی درمقابل متعرضین به دینداری را مشکل ساخته است. این مقاله که ازنظر هدف تحلیلی، از نظر فرآیند اجرای پژوهش کیفی و ازنظر نتایج پژوهش بنیادی است و با روش کتابخانه‌ای انجام شده، بااستفاده ازنظریات اسلامی وغربی میخواهد اثبات کند، دینداری فراتر ازحق-آزادی بوده و حق-مصونیت است. طبق یافته‌های پژوهش وبراساس نظریات و ادله متعدد فلسفی وحقوق بشری، دینداری به دلیل قرب ماهیت آن به دارایی معنوی، لزوم توجه به ابعاد دوگانه انسان، لزوم جبران ضرر معنوی، رابطه دینداری با هویت وشخصیت وکرامت انسانی که مورد حمایت حقوق بشری هستد،حق–مصونیت بوده وباید مورد حمایت دولت‌ها ومجامع بین‌المللی قرارگیرد.

تازه های تحقیق

دین داری موهبتی است برای تکامل جامعه انسانی و زندگی توام با نظم و قاعده که در طول تاریخ نقش مهمی در تحولات جوامع بشری داشته است. اگر این موهبت مورد حمایت و صیانت قرار نگیرد، به تدریج مورد تهاجم و خدشه قرار گرفته و مسیر انزوا  و انفعال را درپیش می گیرد.

با عنایت به دلائلی از قبیل: تقرب ماهوی دینداری به حق-مصونیت ها،  فطری بودن پرستش و دین گرایی در انسان ها و لزوم حمایت از فطرت انسانی و همچنین رابطه ناگسستنی دینداری با هویت، شخصیت و کرامت انسان ها و از طرف دیگر ضرورت حمایت از شخصیت انسان ها در برابر تعرض و توهین و اصل جبران زیان معنوی در مسئولیت مدنی و دو بعدی بودن انسان و لزوم شناسایی و تضمین حقوق هریک از آنها و... بعد حق- مصونیت دین داری به اثبات رسیده و دینداری به عنوان حقی که باید توسط مجامع حقوق بشری و دولت ها مورد حمایت و صیانت قرار گیرد،  مطرح می شود.  بنابراین لازم است به صورت حقوقی بعد حق – مصونیت دینداری به رسمیت شناخته شود تا در مقابل تعرض دیگران مورد حمایت حقوقی قرار گیرد. لذا پیشنهاد می شود ؛ اولاً این نظریه در مجامع علمی و حقوقی بین المللی مطرح و ترویج شود. ثانیاً در مجامع دیپلماتیک و حقوق بشری کشورهای اسلامی مطرح و از آن ها درخواست شود که نسبت به طرح آن در شورای حقوق بشر سازمان ملل اقدام نمایند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Religiosity as an Immunity-Right: Studying and Proving the Immunity-Right’s Dimension of Religiosity Through Using Islamic and Western Theories and Principles Within the Framework of Hofeld's Theory

نویسنده [English]

  • mohammad taghi dashti
Assistant Professor, Imam Baqer University and Researcher in Mabna Research Center (Qom).
چکیده [English]

In recent decades, insulting and hurting religion and religious people has become commonplace and the human rights system has not provided any effective protection for them. Regardless of non-legal motives, the main reason for this is assuming religiosity as a liberty-right in the world human rights system. This has led to the preference of the fundamental right to freedom of expression over religious freedom and has made legal actions against offenders of religion and religious people difficult. Being analytical in terms of the goal, qualitative in terms of processing, and fundamental in terms of results, being conducted as a library research, the present study, through utilizing the Islamic and Western views, seeks to prove that religiosity is beyond liberty-right and is an immunity-right. According to findings of the research and on the basis of numerous philosophical and human rights theories and arguments, because of its proximity to spiritual property, the necessity of paying attention to the dual dimensions of human beings, the necessity of compensating spiritual harm, and the connection between religiosity and human identity, personality and dignity that are protected by human rights, religiosity is an immunity-right and thus must be protected by states and the international community.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Right
  • Religiosity
  • Immunity-Right
  • Liberty-Right
  • Hofeld's Theory

مراجع

قرآن کریم.
1)     آذربایجانی، مسعود، 1393ش، مقیاس سنجش دینداری، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
2)     ابوالحسنی،سید رحیم، 1388ش، تعیین و سنجش مؤلفه های هویت ایرانی، تهران، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک.
3)     اسمیت،آنتونی، 1377ش، منابع قومی ناسیونالیسم، فصلنامه مطالعات راهبردی، ش1.
4)     افروغ، هماد، 1381ش، هویت ایرانی، تهران،موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی بقعه.
5)     برتون،رولان، 1380ش،  قوم شناسی سیاسی، ترجمه : ناصر فکوهی، تهران، نشر نی.
6)     پترسون، مایکل، 1389ش، عقل واعتقاد دینی، ترجمة احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، تهران، طرح نو.
7)     پوپر،کارل ریموند، 1363ش، حدس ها و ابطال ها، ترجمه احمد آرام، تهران،شرکت سهامی انتشار.
8)     تافلر،الوین و هایدی، 1376ش، به سوی تمدن جدید، تهران، نشرسیمرغ.
9)     جعفری، اسماعیل و علیپور، وحیده، 1394ش، مفاهیم فطرت در تمدن غرب، www.civilica.com/doc/459999
10)  جوادی آملی،عبدالله، 1377ش، شریعت در آئینه معرفت، قم، اسراء.
11)  --------------، 1383ش، ،صورت و سیرت انسان در قرآن، قم، اسراء.
12)  --------------، 1387ش، انتظار بشر از دین، قم، اسراء.
13)  جیمز، ویلیام، 1391ش، تنوع تجربة دینی، ترجمة حسین کیانی، تهران، نشر حکمت.
14)  --------، 1367ش، دین و روان، ترجمه مهدی قائینی، قم، دارالفکر.
15)  حاجیانی، ابراهیم،1388ش، جامعه شناسی هویت ایرانی، تهران، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک.
16)  حکمت نیا، محمود، 1387ش، مبانی مالکیت فکری،تهران،پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
17)  حکمت نیا، محمود، دومین نشست حقوق ادیان، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه ی اسلامی .http://www.parset.com/News/ShowNews.aspx?Code=265107
18)  حکیمی، محمدرضا، 1397ش، الحیاه، ترجمه احمد آرام، قم، دلیل ما.
19)  دانشنامه رشد. www.daneshnameh.roshd.com
20)  دوپاکیه،کلود، 1332ش، مقدمه تئوری کلی و فلسفه حقوق، ترجمه محمد علی طباطبایی، تهران، دانشگاه تهران.
21)  دوران، بهزاد، 1385ش، گزارش طرح تحقیقاتی هویت اجتماعی، فاز اول، تهران، پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاددانشگاهی.
22)  راسخ، محمد، 1381ش، حق و مصلحت، تهران،طرح نو.
23)  رشاد، علی اکبر .www.aftab.ir
24)  رشاد، علی اکبر سازمان فرهنگ وارتباطات. http://cid.icro.ir/?c=ceremonyShow&CeremonyId=5302&t=4
25)  شجاعی‌زند، علیرضا، 1384ش، مدلی برای سنجش دین‌داری در ایران، جامعه‌شناسی ایران، ش 21.
26)  -------------، 1395ش، مدلی برای مطالعة دین‌گریزی در ایران، راهبرد فرهنگ، ش 35.
27)  شولتز، دوآن،1383ش،ترجمه : کریمی، یوسف و همکاران،  ، نظریه های شخصیت، تهران، ارسباران.
28)  طالبی نسب، محمد حسین و حسینی نسب، 1377ش، تبیین حق از نگاه هوفلد، مجله حکومت اسلامی، ش 51.
29)  طباطبایی، سید محمدحسین،1370ش، المیزان، قم، جامعه المدرسین، مؤسسه نشر اسلامی.
30)  قربان نیا، ناصر، 1387ش، حقوق بشر و حقوق بشردوستانه، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
31)  کاتوزیان، ناصر، 1383ش، مبانی حقوق عمومی،تهران،میزان.
32)  -----------، 1384ش، کلیات حقوق، نظریه عمومی، تهران، میزان.
33)  کاستلز، مانوئل، 1380ش، عصر اطلاعات، مترجمان: افشین خاکباز، احد علیقلیان، تهران، طرح نو.
34)  کانت، ایمانوئل، 1380ش، صلح پایدار، ترجمه محمد صبوری، تهران، نشر به باوران.
35)  گل محمدی، احمد،1381ش، نگاهی به مفهوم و نظریه های جهانی شدن، فصلنامه مطالعات ملی، ش 11.
36)  محدثی گیلوایی، حسن، 1397ش، روایت ایرانی جامعه‌شناسی دین، تهران، انتشارات تیسا.
37)  مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا)، 1389ش، پیمایش ملی سنجش دینداری ایرانیان، تهران، ایسپا.
38)  مصباح یزدی، محمدتقی، 1382ش، آموزش عقاید، قم، شرکت چاپ و نشر بین الملل سازمان تبلیغات اسلامی.
39)  مطهری، مرتضی، 1374ش، مجموعه‏آثار، تهران، صدرا.
40)  مهریزی، مهدی، 1395ش، شاخص‌های دین‌داری، تهران، نشر علم.
41)  هادوی تهرانی، نشست حقوق ادیان و اقلیت های دینی، مقاله حق دینداری و تدین. 3/1/85 www.cid.icro.ir
42)  هاشمی،سید  حسین،سازمان فرهنگ و ارتباطات. http://cid.icro.ir/?c=ceremonyShow&CeremonyId=5302&t=4
43)  یوسفی صادقلو،احمد و سرمست درگاه، زینب، 1387ش، مقایسه تطبیقی ارکان خسارت معنوی در حقوق ایران و فرانسه، فصلنامه تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری، ش 27.
44) Alwin, DuanE F,(2006),(and others). Measuring Religious identities in survey,Public opinion Qurarterly, vol 70, no 4 win.
45) Clark Greenville & B.shohn Louis;(1960) introduction to world peace through world law; Harvard university press.
46) Hohfeld, Wesely,(1919) Fundamental Legal Conceptions as Applied in Judicial Reasoning, new Heaven, Yale University press.
47) Kokot, Waltraud, Toloyan, Khachig & Alfonso, Carolin,(2004), "Diaspora, Identity and Relifion: New Directions in theory and Research", London, Routtedge.
48) Moosa,(1926), “Nestorian Church”, ENC. Of Religion and Ethics, Edition by James Hastings, New York, vol.10
49) orme – Johnson & pillbe michal; maharishis program to create world peace; maharishi international university; U.S.A .
50) roy weather ford ,(1991), World peace and the human family, routledge , London.
51) Sanasarian, Eliz,(2001) Religious Minorities in Iran, Cambridge, Cambridge University Press.2000. Reviews by Farideh Farahi, Arab Studies Quarterly.
 
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار