نوع مقاله : علمی و پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، پردیس فارابی دانشگاه تهران.
2 استادیار گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، پردیس فارابی دانشگاه تهران .
چکیده
از یک سو، حق مالکیت کارفرما، به اطلاق خود، اقتضاء دارد هر نوع تصرفی برای وی مجاز باشد؛ حتی اگر این تصرف، به نقض حریم خصوصی کارگران وکارمندان منجر شود. از سوی دیگر، حرمتِ حریم خصوصیِ اشخاص از جمله کارگران، اقتضاء میکند، محرمانگی اطلاعات و ارتباطات آنها مورد حمایت قرار گیرد و در نتیجه، اَعمالی که به نقض حریم خصوصی منجر میشود، ممنوع تلقی شود. پرسشی که در اینجا مطرح میشود این است که، در صورت تزاحم دو حقِ یاد شده چگونه عمل میشود؟ در حقوق آمریکا، اکثر دادگاهها، بر مبنای «حق مالکیت کارفرما بر محیط گارگاه»،«حق سیاستگذاری کارگاه» و همچنین «فقدان وصف محرمانگی و نبودِ انتظارِ متعارف در وجود حریم خصوصی»، جانب کارفرما راـ با رعایت ملاحظاتی ـ مقدّم میدارند. در حقوق ایران به نظر میرسد، در این مورد که از یک سو، اجرای حقِ کارفرما، در عمل، ملازم با نقض حق و ضرر دیگری است و از سوی دیگر، عدم امکان اجرایِ حقِ نظارت نیز به ضرر کارفرما و منافع او محسوب میشود، چهرهای از بحث تزاحمِ دو ضرر به چشم میخوردکه در آن، بر مبنای «قانونِ اهمیت»، جانبِ حقی مقدم داشته میشود که از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ در این رابطه میتوان گفت، در جمعِ بین دو حقِ متزاحم،کارفرما با استیذان یا اعلام قبلی، میتواند نسبت به کنترلِ ارتباطاتِ کارگران در شبکه تحت کنترل خود اقدام نماید. در این صورت، برقراری ارتباطات الکترونیکی کارگران، در دامنهی قاعدهی «اِقدام» و «اسقاطِ احترام» قابل بررسی است. در این نوشتار، رابطه بین دو حق، در دو سیستم یاد شده، به روش تحلیلی-توصیفی بررسی می شود.
تازه های تحقیق
به نظر می رسد در هر دو سیستم حقوقی، در حقیقت از مقوله تزاحم دو حق یا دو نفعی است که در یک سوی آن کارفرما و در سوی دیگر آن کارگر قرار دارد. نقض این حق هم به مناسبت، ضرر نقض حریم خصوصی را برای کارگر و ضرر تحدید مالکیت و حق بر نظارت در قلمرو محیط کار را برای کارفرماریال به دنبال دارد.
در نظام حقوقی کامن لا و مشخصاً در سیستم حقوقی آمریکا، موضوع در چارچوب تقابل حق مالکیت و حریم خصوصی مطرح شده و در رویه قضایی، عمدتاً، برپایه فقدان انتظار متعارف برای داشتن حریم خصوصی و حق نظارت کارفرما، جانب حق کارفرما مقدم دانسته شده است. در حقوق ایران، به نظر می رسد موضوع در قالب تزاحم دو حق مطرح می شود.طبق روال مرسوم، جانب حقی مقدم داشته می شود که ملاک آن قوی تر و یا اهمیت آن بیشتر است.
ممکن است قبل از طرح بحث تزاحم، با تکیه بر همان معیاری که در کامن لا مطرح شده است، به دلیل فقدان انتظار متعارف در داشتن حریم خصوصی ارتباطی در محیط کار، اساساً، بحث تزاحم را سالبه به انتفای موضوع تلقی کرد. در حقوق ایران بدلیل آمره بودن قواعد مربوط به حیثیت معنوی به نظر می رسد ملاک متعارف، آن چنان که در کامن لا و حقوق آمریکا مطرح است، ضابطه تعیین کننده ای نباشد.
ممکن است در فرایند تزاحم این دو حق، با توارد قواعد دیگری مثل قاعده «اقدام» یا «هشدار(تحذیر) نیز مواجه شویم که بر نتیجه مورد بحث و امکان سقوط حق بر حریم خصوصی تاثیر داشته باشد اما درجه تاثیر قاعده اقدام در هر دو سیستم به یک اندازه نیست و تابع درجه تاثیر اراده در قلمرو حیثیت معنوی در هر کدام از دو مجموعه حقوقی است.
در هرحال، آن چه در هردو سیستم مسلم است، حتی در فرض ثبوت حق بر پایش و نظارت محیط کار توسط کارفرما، اولاً، این حق صرفاً به موارد کاری و مربوط به محدوده کار است ؛ ثانیاً، وجود این حق، با امکان نشر یا بازنشر داده هایی که در فرآیند پایش تحصیل شده، در سطح عموم و در غیر موارد ضروری، مجاز تلقی نمی شود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
A Comparative Study on the Interaction Between the Privacy of the Workers’ Electronic Communications and the Right to Ownership of the Employer in Laws of Iran and the US
نویسندگان [English]
- jalil ghanavaty 1
- hosein javar 2
1 . Associate Professor, Department of Private Law, Faculty of Law, University of Tehran, Farabi College.
2 Assistant Professor, Department of Private Law, Faculty of Law, University of Tehran, Farabi College
چکیده [English]
On the one hand, the right of property of employer generally requires that any possession be permitted for him/her, even if the possession leads to the violation of the privacy of the workers and employees. On the other hand, respect for the privacy of individuals, including workers, requires that the confidentiality of their information and communications be protected and consequently, all of the actions violating privacy be forbidden. The question which arises here is how to act in the event of a conflict between these two rights? In the American law, most of the courts, with some considerations, take the employer's side on the basis of "the employer's right to own the workplace space", "the workshop policy right" as well as "the lack of confidentiality and lack of normal expectation of privacy". In Iranian law, it seems that on the one hand, the exercise of the employer's right, in practice, corresponds to the violation of another's right and loss, and on the other hand, the impossibility of exercising the supervision right is to the detriment of the employer and his interests. Therefore, based on the “rule of importance” the priority is given to the right of the one of more s9gnificance. In this regard, it can be said that the employer, in order to bring the two interfering rights together, can take actions to control the relationships among the workers inside the network under his supervision with the prior allowance or announcement. In this case, the electronic communication of workers can be considered within the scope of the "execution" (Eqdam) and "extinction of respect" (Esqat-e-Ehteram) rules. In this paper, through a descriptive-analytic method, the relationship between these two rights in the two mentioned systems is studied.
کلیدواژه‌ها [English]
- Privacy
- Electronic Communications
- No-loss
- Interference
- Worker
- Employer
1)اصلانی، حمیدرضا، 1384ش، حقوق فن‌آوری اطلاعات ،تهران،نشر میزان،چ1.
2)انصاری، باقر، 1382ش،مقدمه‌ای بر مسئولیت مدنی ناشی از ارتباطات اینترنتی، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی ، ش 22.
3)بای، حسینعلی ؛ پور قهرمانی، بابک،1388ش، بررسی فقهی حقوقی جرایم رایانه‌ای ، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی،چ1.
4)بجنوردی، سید حسن بن آقا بزرگ موسوی، 1419ق، القواعد الفقهیه، قم،نشر الهادی،چ1
5)بهرامی، حمید، 1366ش، سوءاستفاده از حق ،تهران، مؤسسه اطلاعات،چ1.
6)حکیم، سیدمحسن طباطبایى، 1408ق، قاعدة الضرر و الاضرار (حقائق الأصول)، قم، کتاب فروشى بصیرتی،چ5.
7) حلّى(علامه)، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى، 1420ق، تحریر الأحکام الشرعیة على مذهب الإمامیة، قم،مؤسسه امام صادق علیه السلام،چ1،ج6.
8)حلّى(محقق)، نجم الدین، جعفر بن حسن، 1408ق، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم،مؤسسه اسماعیلیان،چ2،ج4.
9)خالصى، محمدباقر،1415ق، رفع الغرر عن قاعدة لاضرر، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم،چ1.
10)خوانسارى، موسى بن محمد نجفى، 1373ش، رسالة فی قاعدة نفی الضرر،تهران، المکتبة المحمدیه،چ1.
11)داراب‌پور، مهراب، 1387ش، مسئولیت‌های خارج از قرارداد، پرداخت خسارت، استردادعین و امتیازات، تهران: انتشارات مجد،چ1.
12)صادقی، حسین، 1388ش، مسئولیت مدنی در ارتباطات الکترونیکی، تهران، میزان،چ1.
13)صدر، سید محمدباقر،1420ق، قاعدةلاضرر ولاضرار، قم، دارالصادقین للطباعة والنشر،چ1.
14)صفایی، حسین، 1355ش، مفاهیم و ضوابط جدید در حقوق مدنی، تهران، مرکز تحقیقات.
15)طوسى، ابو جعفر، 1407ق، محمد بن حسن، تهذیب الأحکام، تهران،دار الکتب الإسلامیة،چ4،ج10.
16)العاملی(الحر) ، محمد بن الحسن، 1391ق، وسائل الشیعه، تحقیق عبدالرحیم ربانی شیرازی، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی،چ1،ج4.
17) ------------------------، 1409ق، وسائل الشیعة، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام،چ1.
18)عاملى(شهید ثانى)، زین الدین بن على، 1413ق، مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة،چ1،ج15.
19)عراقى،آقاضیاء الدین،على کزازى، 1418ق، قاعدة لاضرر، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم،چ1.
20)قمّى(صدوق)، محمّد بن على بن بابویه، 1413ق، من لا یحضره الفقیه ، قم،دفتر انتشارات اسلامى، وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم،چ2،ج26.
21)قنواتی، جلیل؛ جاور، حسین، 1390ش، حریم خصوصی؛ حق یا حکم؛، فصلنامه علمی پژوهشی حقوق اسلامی، ش 31.
22) --------------------، 1390ش، مبنای احترام در صیانت و حمایت از حریم خصوصی در حوزه ارتباطات؛ فصلنامه علمی پژوهشی حقوق اسلامی، ش 29.
23)کلینی، ابوجعفر، محمد بن یعقوب، 1407ق، الکافی، جلد 5؛ چ اول،تهران: دار الکتب الاسلامیه،چ1،ج5و6.
24)کاشانى(فیض)، محمد محسن ابن شاه مرتضى،1406، الوافی ، اصفهان،کتابخانه امام امیر المؤمنین علی علیه السلام،چ1،ج16
25)مراغى، میر عبدالفتاح بن على حسینى، 1417ق، العناوین الفقهیة، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم،چ1،ج2.
26)مکارم شیرازی،ناصر، 1411ق، القواعد الفقهیه، قم، مدرسه امام امیرالمومنین علیه السلام،چ1.
27)نقیبی، سید ابوالقاسم، 1386ش، خسارت معنوی در حقوق اسلام ایران و نظامهای حقوقی معاصر، تهران، انتشارات امیرکبیر.
28) ---------------،1390، حریم خصوصی در مناسبات و روابط اعضای خانواده؛ دو فصلنامه فقه و حقوق خانواده، ش 52.
- Sharlene A. Mcevoy;(2002), E-Mail and Internet Monitoring and the Workplace: Do Employees Have a Right to Privacy?; Communications and the Law. Volume: 24. Issue: 2.
- 32-John Byrne;(2001), Privacy Countdown; ABA Banking Journal. Volume: 93. Issue: 5.
- Doug Bedell; (2000), Be Wary of E-mail Messages at Work, WATERBURY REPUBLICAN.
- Joel R. Reidenberg;(2000), Resolving conflicting international data privacy rules in cyberspace; Stanford Law Review, Vol. 52
- Littmam, Jessica;(1997), Copyright Noncompliance (Or Why We Can’t (Just Say Yes) to Lisensing; 29 N.Y.U.J.Int’I L.&Pol. 237 .
- Litman Jessica,;(2000), Information Privacy/information Propert; Stanford Law Review. Volume: 52. Issue: 5.
- Sisk ,Richard,(2001), E-Mail Effort: A Frantic Farce, DAILY NEWS.
- Michael J. McCarthy,(2000), Your Manager's Policy on Employees' E-mail
- May Have a Weak Spot, WALL ST. J.
- Pratt & Whitney;(1998), NLRB Gen. Couns. Adv. Mem., Cases 12-CA-18446, 12-CA-18722, 12-CA-18745, 12 CS 18863.
- K-Mart Corp. v. Trotti, 677 S.W.2d 632
- Dauson v. State,1993, 868 S.W.2d 363
- Dauson v. State,1993, 868 S.W.2d 363
)
ارسال نظر در مورد این مقاله