انتقال دولت؛ مطالعه تطبیقی در نظام حقوقی ایران و آمریکا

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی، گروه حقوق عمومی و بین‌الملل، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.

2 دانشیار گروه حقوق عمومی، دانشکده حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران.

3 استادیار گروه حقوق، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

انتقال دولت فرایندی مهم در هر نظام مردم‌سالار است که در جریان آن بخشی از قدرت سیاسی کشور که در اختیار قوه مجریه است، از دولتی که مدت قانونی‌اش روبه اتمام است به دولت جدید منتخب منتقل می‌شود. این فرایند در نظام‌های حقوقی مختلف دارای تفاوت‌هایی است که آثار و پیامدهای متفاوتی را به دنبال دارد. در جریان انتقال دولت در ایران، معمولاً به دلیل انتخاباتی شدن فضای کشور، بی‌انگیزگی مدیران به دلیل نزدیک شدن به پایان مدیریت، عدم ارائه صحیح و به‌موقع خدمات توسط کارمندان به دلیل بلاتکلیفی و ضعف نظارت و... اصل استمرار خدمات عمومی با اختلال مواجه شده که نارضایتی و بلاتکلیفی عمومی را به دنبال دارد. تحقیق حاضر با روش توصیفی‌تحلیلی و تطبیق نظام حقوقی حاکم بر انتقال دولت در دو کشور ایران و آمریکا، به دنبال پاسخ به این سؤال است که نظام حقوقی آمریکا چه راهکار و فرایندی برای انتقال بهینه دولت پیش‌بینی نموده و آیا می‌توان از آن برای بهبود و کاهش مشکلات این فرایند در نظام حقوقی ایران استفاده برد؟ بررسی‌ها نشان‌دهنده وجود قانون مختص انتقال دولت در آمریکا و نیاز به ایجاد قانون جامع و همه‌جانبه‌نگر با نگاه دقیق حقوق عمومی، جهت نظام‌مند شدن این فرایند از زمان شروع واقعی آن یعنی اعلام غیررسمی نامزدی برای انتخابات ریاست‌جمهوری تا انتصاب مدیران مختلف دولتی در ایران دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Government Transition; A Comparative Study in the Legal System of Iran and America

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Zaboli zavareh 1
  • Alireza Dabirnia 2
  • Soudeh Shamloo 3
1 PhD student, Department of Public and International Law, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran.
2 Associate Professor, Department of Public Law, Faculty of Law, University of Qom, Qom, Iran.
3 3 Assistant Professor, Department of Law, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Government transition is a critical process in any democratic system, during which a portion of the country's political power held by the executive branch is transferred from the outgoing government—whose legal term is approaching its end—to the newly elected administration. This process varies across legal systems and can lead to different effects and consequences. In Iran, the government transition process is often accompanied by election-related political tension, managerial demotivation due to the nearing end of appointments, inadequate and delayed service delivery by civil servants due to uncertainty and weak supervision, and other factors. As a result, the principle of continuity of public services is disrupted, leading to public dissatisfaction and uncertainty. Using a descriptive-analytical method and through a comparative analysis of the legal frameworks governing government transition in Iran and the United States, this research seeks to answer the following question: What solutions and procedures has the American legal system adopted for optimal government transition, and can they be applied to improve and mitigate the challenges of this process within Iran’s legal system? The findings reveal the existence of a specific legal framework for government transition in the United States and highlight the necessity of enacting a comprehensive, public-law-oriented statute in Iran. Such a law should regulate the entire process—starting from the informal announcement of presidential candidacy to the appointment of various government officials—in a structured and systematic manner.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Government Transition
  • Iranian Legal System
  • American Legal System
  • Continuity of Public Services
  • Public Dissatisfaction
ابوالحمد، عبدالحمید (138۰ش). مبانی سیاست، تهران: انتشارات توس.
بشیریه، حسین (1393ش). آموزش دانش سیاسی (مبانی علم سیاست نظری و تأسیسی)، تهران: انتشارات مؤسسه نگاه معاصر، چاپ 11.
تقی‌زاده، جواد (1387ش). «انتخابات ریاست‌جمهوری در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مدرس علوم انسانی، دوره 12، شماره 3.
توکلی، مهدی (1387ش). «نقش مدیران ناکارآمد در بروز نارضایتی‌ها».
https://www.sharghdaily.com/fa/tiny/news-86229
دبیرنیا، علیرضا (1395ش). «تحلیلی بر مفهوم نظام نمایندگی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با نگاهی تطبیقی به اندیشه سیاسی غرب»، پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، دوره 3، شماره 1.
دبیرنیا، علیرضا (1395ش). «حاکمیت مردم در مفهوم مدرن؛ فراساختاری بودن حق حاکمیت»، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دوره 20، شماره۳.
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1392ش). «بررسی سه رهیافت در افزایش اقتدار بین‌المللی».
https://farsi.khamenei.ir/others-dialog?id=23765
رضایی‌زاده، محمدجواد و کاظمی، داوود (1391ش). «بازشناسی نظریه «خدمات عمومی» و اصول حاکم بر آن در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، نشریه فقه و حقوق اسلامی، دوره 3، شماره۵.
رئوفت، رحیم (1378 ش). «مبانی اقتدار و زندگی سیاسی»، نشریه نقد و نظر، دوره 6، شماره 22-21.
شیروی، عبدالحسین (1391 ش). حقوق تطبیقی، تهران: انتشارات سمت.
طباطبائی مؤتمنی، منوچهر (1386 ش). حقوق اداری، تهران: انتشارت سمت، چاپ دورازدهم.
طباطبایی، سید محمد (1381 ش). سیاست و انتخابات در ایالات‌متحده آمریکا، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
عباسی، بیژن (1389 ش). حقوق اداری، تهران: نشر دادگستر، چاپ اول.
عمید زنجانی، عباسعلی (1391 ش). حقوق اساسی تطبیقی، تهران: انتشارات میزان، چاپ دوم.
قاسمی، مصطفی (1385 ش). «نگاهی به فعالیت احزاب در آمریکا»، فصلنامه دین و سیاست، شماره 10.
مشهدی، علی(1397 ش). فرهنگ اصطلاحات حقوق اداری، تهران: انتشارات شرکت سهامی انتشار، چاپ اول.
منصوریان، مصطفی و نیکونهاد، حامد (1398 ش). نظام حقوقی حاکم بر انتخابات: نظام‌های انتخاباتی، تهران: انتشارات پژوهشکده شورای نگهبان، چاپ سوم، جلد ۱.
هادی‌زاده، علی(1400 ش). «قانون اساسی؛ عامل ثبات داخلی و اقتدار بین‌المللی کشور».
/www.shora-gc.ir/000286
هاشمی، سید محمد (1386 ش). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات میزان، چاپ پانزدهم، جلد 2.
هداوند، مهدی و مشهدی، علی(1391 ش). اصول حقوق اداری (در پرتو آرای دیوان عدالت اداری)، تهران: انتشارات خرسندی، چاپ اول.
یوسفی، محمدرضا (۱۳۹۶ش). «عوامل نارضایتی عمومی از منظر امام علی(ع)»، پایگاه اطلاع‌رسانی شفقتنا:
https://fa.shafaqna.com/news/512025
آیین‌نامه داخلی هیئت دولت جمهوری اسلامی ایران، مصوب 8/9/1368 و اصلاحات بعدی آن.
قانون اساسی ایالات‌متحده آمریکا مصوب 1789 م و اصلاحیه‌های بعدی آن.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، اصلاح شده سال 1368 ش.
قانون انتخابات ریاست‌جمهوری اسلامی ایران مصوب 5/4/1364 ش با اصلاحات و الحاقات بعدی.
قانون آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی مصوب 18/7/1378 ش با اصلاحات بعدی.
قانون نظارت شورای نگهبان بر انتخابات ریاست‌جمهوری اسلامی ایران مصوب 10/4/1360 ش با اصلاحات بعدی.
 
References
Beck, P. A. & Hershey, M. R. (2001). Party politics in America. New York, NY: Longman.
Coleman, Kevin J. & Cantor Joseph E. and Neale, Thomas H. (2000). Presidentisl Elections in the United States: A Primer, USA: Congressional Research Service, the Library of Congress, April 17.
PRESIDENTIAL TRANSITION ACT OF 1963. Available at:             
https:// www.govinfo.gov/app/collection/comps
Roskin, M. (1998). Political science: An Introduction, New Jersey: prentice Hall.
The Code of Laws of the United States, U.S. Code or U.S.C, Available at:            
http://uscode.house.gov/statviewer.htm?volume-62&page=672 Last (Retrieved: 23 Aug 2016).
CAPTCHA Image