نوع مقاله : علمی و پژوهشی
نویسنده
دانشیار گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه قم.
چکیده
«خسارت جایگزین اجرا» یکی از سه نوع خسارتی است که قانون مدنی آلمان برای نقض قرارداد مقرر کرده است. مسئلۀ اصلی این تحقیق بررسی این نوع خسارت در حقوق آلمان به عنوان یکی از نمایندگان مهم نظام رومی‌ژرمنی است. در واقع، پرسش اصلی این است که در نظامی که به اصل لزوم قراردادها پای‌بند است و اولین شیوۀ جبرانی نقض قرارداد را الزام متعهد به اجرای تعهد می‌داند، چگونه اجازه داده میشود که پرداخت خسارت جایگزین اجرای تعهد شود. در قوانین کشورمان، اصطلاح خسارت جایگزین اجرا ملاحظه نمی‌شود اما موارد محدودی از این نوع خسارت در ادبیات حقوقی بررسی شده است. مقایسۀ این دو مفهوم در نظام حقوقی آلمان و ایران نشان می‌دهد که در قانون مدنی آلمان احکام دقیق و قواعد کارآمدی برای این نوع خسارت پیشبینی شده است و زمینۀ مناسبی را برای بحث تطبیقی و نیز اقتباس و تدوین قواعد در حقوق ایران فراهم می‌کند.
تازه های تحقیق
حقوق کشورمان از جهت تفوق بخشیدن به اجرای الزامی قرارداد با حقوق آلمان قرابت دارد اما از جهت ضمانت اجرای انحراف از اجرای قرارداد و پرداخت خسارت ناشی از آن تفاوت‌‌های مهمی بین این دو نظام ملاحظه میشود:
اول: حقوق کشورمان حتی الامکان تلاش می‌کند که نقض قرارداد را از طریق الزام مستقیم به اجرای عین تعهد یا شاخه‌های آن مانند الزام به تعمیر یا تعویض و در نهایت فسخ قرارداد جبران کند؛ در حالی که حقوق آلمان با اتخاذ یک رویکرد کارآمدتر، در بسیاری از موارد به متعهدله حق داده است که به جای مطالبۀ اجرای تعهد، خسارت ناشی از نقض را مطالبه کند. درواقع، در بسیاری موارد إصرار بر اجرای تعهد تأثیری در ملتزم شدن متعهد به اجرای تعهد ندارد و فسخ قرارداد نیز تنها وضعیت طرفین را به وضعیت پیش از قرارداد بازمی‌گرداند؛ درحالی‌که متعهدله با دریافت خسارت جایگزین اجرا، دست‌کم به ارزش مالی آنچه که از اجرای قرارداد انتظار داشته است دست می‌یابد و میتواند با آنچه دریافت کرده، موضوع تعهد را از طریق دیگری تحصیل کند.
دوم: در حقوق آلمان خسارتی که برای جبران زیان ناشی از نقض قرارداد پرداخت میشود در صدد قرار دادن متعهدله در وضعیتی است که از اجرای تعهد انتظار داشته است و طبق اصطلاحات کامن لایی خسارت انتظار است؛ در حالی که در حقوق کشورمان خسارتی که میتواند مطالبه شود در بسیاری از موارد برای قرار دادن متعهدله در وضعیت پیش از قرارداد است و طبق اصطلاحات کامن لایی، خسارت اعتماد است نه خسارت انتظار. بدیهی است که خسارت انتظار بهتر میتواند توقعی که متعهدله از قرارداد داشته را برآورده کند.
سوم: مقررات مربوط به خسارت جایگزین اجرا به عنوان قواعد عمومی در قانون مدنی آلمان منعکس شده است؛ درحالی‌که قانون مدنی کشورمان مقررۀ عامی نسبت به انواع و موارد خسارت قابل‌جبران ندارد و احکام مربوط به خسارت را باید به صورت محدود و پراکنده در مقررات راجع به عقود معین جستجو کرد.
در نهایت باید افزود: مقایسه حقوق مدنی کشورمان با حقوق کشورهای مدرنی مانند آلمان حاکی از وجود نقائص و ناکارآمدی‌هایی در بحث ضمانت اجرای نقض قرارداد و خصوصاً تعیین خسارت است. از این رو، پیشنهاد میشود که در قوانین مختلف کشورمان از جمله قانون مدنی و قانون حمایت از مصرف‌کننده با اقتباس از حقوق کشورهای دیگر، مقررات روشن و کارآمدی در جهت حمایت از طرف زیاندیده از نقض قرارداد پیشبینی شود.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Damages in Lieu of Performance in German and Iranian Law
نویسنده [English]
- esmail nematollahi
Associate Professor, Department of Private Law, Faculty of Law, University of Qom, Qom, Iran.
چکیده [English]
"Damages in lieu of performance" is one of the three types of damages for breach of contract provided by the German Civil Code. The main objective of this research is to examine this remedy in German law. Specifically, this study addresses the question of how, in a legal system that upholds the principle of contractual necessity and considers specific performance as the primary remedy for a breach of contract, damages can substitute for the actual fulfillment of the obligation. While the term "damages in lieu of performance" is not explicitly used in Iranian laws, certain instances of this type of damage have been explored in legal literature. By comparing these two concepts within the German and Iranian legal systems, it becomes evident that the German Civil Code provides precise and effective rules governing damages in lieu of performance, thereby offering a solid foundation for the comparative adaptation of such rules in Iranian law.
کلیدواژه‌ها [English]
- Breach of Contract
- Damages
- Remedies
- Compensatory Damages
)
ارسال نظر در مورد این مقاله