بررسی تطبیقی تداوم حقوق پس از مرگ و امکان طرح نظریه شخصیت حقوقی متوفی

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، گروه حقوق، دانشگاه اصفهان.

2 دانشیار گروه حقوق، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان.

چکیده

«اهلیت دارا بودن حق» جزء لاینفک تعاریف ارائه شده از شخصیت حقوقی ‌است؛ اگر قانون برای یک مفهوم انتزاعی «حقی» درنظرگرفته باشد، به نحو ضمنی برای‌آن مفهوم، شخصیت حقوقی قائل شده است. در حقوق سنتی کامن‌لا، مرگ عامل پایان شخصیت حقوقی شناخته می‌شد اما با پیشرفت علوم و ‌‌ظهور حقوق مالکیت فکری، به صورت تدریجی، حقوقی برای بعد از مرگ درنظر گرفته شدکه مستلزم به رسمیت شناختن شخصیت حقوقی پس از مرگ است؛ همانند: حق اهدای اعضای جسد، حق تولید‌مثل پس از مرگ و امکان الحاق کودک به والد فوت شده، حق تصمیم‌گیری برای بعد از‌مرگ، حق بر یکپارچگی جسد، حق داشتن حریم خصوصی بعد از مرگ و حق احترام و‌کرامت متوفی. در فقه اسلامی ‌نیز اگرچه به سبب نوظهور بودن واژه «شخصیت حقوقی»، این اصطلاح عینا به کار نرفته است، اما آثار و عوارض آن، برای مفاهیمی‌نظیر موقوفات و بیت‌المال درنظرگرفته شده است. این مهم برای متوفی نیز صادق است و می‌توان شاهد تعیین آثار «شخصیت حقوقی» و درنظرگرفتن «اهلیت محدود» برای متوفی در مواردی نظیر حق تصمیم‌گیری برای بعد از مرگ و حق مالکیت بر ترکه (موضوع دین مستوعب) و مالکیت متوفی بر دیه جنایت بر اموات باشیم که دلالتی واضح بر بقای محدود شخصیت حقوقی پس از مرگ، و غیرقابل اتکا بودن اطلاق ماده (956) قانون مدنی دارد.

تازه های تحقیق

به رغم اینکه از‌گذشته، برای بعضی از اماکن، همانند معابد و‌کلیساها جایگاه حقوقی خاصی در نظر گرفته می‌شد که عملاً دارای همان آثار شخصیت حقوقی بود؛ اما در حقوق غرب، پیدایش اصطلاح شخصیت حقوقی به قرون اخیر برمی‌گردد که به تدریج، به حقوق ایران نیز وارد شده است. مسلم است‌که در متون فقهی نمی‌توان به دنبال اصطلاح شخصیت حقوقی بود؛ لکن می‌توان شاهد وجود مفاهیم و نهادهایی نظیر اهلیت و صلاحیت اعتباری باشیم که عملاً دارای همان کارکرد شخصیت حقوقی است و برای موضوعاتی نظیر موقوفات، حکومت، مسجد، بیت‌المال، کعبه، وجوهات شرعیه، و ... در نظر گرفته شده است که در واقع نشان‌‌دهنده تایید اصل ارتکاز عقلایی شخصیت حقوقی در فقه است و به رغم اینکه در فقه برای آنها از اصطلاح شخصیت حقوقی استفاده نشده، اما هیچ کس در عدم تعلق شخصیت حقوقی به آنها شک نکرده است. 

شخصیت حقوقی به اهلیّت و ظرفیتی اطلاق می‌‌شود که دارنده آن، می‌تواند طرف حق و تکلیف قرار گیرد؛ ازین روست که نسبت منطقی میان "شخصیت حقوقی" و "اهلیت داشتن حق" از نوع تساوی است؛ هر چیزی که شخصیت حقوقی داشته باشد الزاماً دارای "اهلیت محق بودن" است و هر آنچه که "امکان محق بودن" را داشته باشد ضرورتاً واجد "شخصیت حقوقی" است. شخصیت حقوقی، موجودی فرضی و اعتباری است و برای ایجاد، نیازمند فرض قانونی است و این قانونگذار است که وجود شخصیت حقوقی را اعتبار می‌‌کند و برای آن، حقوق و تکالیف درنظر می‌‌گیرد. ازین روست که اگر ثابت شود قانون، اهلیت و شایستگی داشتن حق را برای متوفی پذیرفته باشد، می‌‌توان او را دارای شخصیت حقوقی تلقی کرد و نمی‌‌توان تصور کرد که قانونگذار برای یک "مفهوم انتزاعی"، اهلیت «داشتن حق» درنظرگرفته باشد اما آن شیء، فاقد "شخصیت حقوقی" و "معدوم محض" تلقی گردد. چه اینکه "اهلیت داشتن حق" از آثار بلافصلِ "شخصیت حقوقی" و از "ارکان لاینفک" تعاریفی است که در تمامی نظام‌‌های حقوقی از شخصیت حقوقی ارائه شده است. ‌

واقعیت آن است‌که با توجه به قوانین جدید و آرای قضایی نوین حقوق غرب، تفکر "اضمحلال شخصیت حقوقی بر اثر مرگ" به عنوان اصل سنتی حقوق کامن‌لا، به تدریج در حال منسوخ شدن است و می‌توان به وضوح در حقوق نوین کامن‌لا، شاهد درنظر گرفتن حقوقی برای متوفی بود که توجیه آن، بدون تلقی شخصیت حقوقی محدود برای اموات ممکن نیست؛ که اهم موارد آن، بدین قرار است: 1- حق اهدای عضو بعد از مرگ 2- حقوق معنوی متوفی (حق متوفی بر آثار علمی و هنری بعد از فوت) 3- حق متوفی برای رعایت حریم خصوصی 4- حق احترام و کرامت بعد ازمرگ 5- حق تولید مثل پس از مرگ (لقاح مصنوعی با استفاده از اسپرم متوفی) و حق انتساب کودک متولد شده به متوفی 6- حق وصیت و تصمیم‌گیری برای بعد ازمرگ که دلالت بر نفوذ بقای اراده حقوقی متوفی بعد از مرگ دارد.

در فقه اسلامی نیز علاوه بر به رسمیت شناختن وصیت و نفوذ اراده حقوقی متوفی بعد ازمرگ (که از آثار داشتن شخصیت حقوقی است)، شاهد احکامی هستیم که نوعاً دلالت بر بقای "حق مالکیت" و تداوم محدود شخصیت حقوقی بعد از مرگ دارد: 1- بقای مالکیت متوفی بر ترکه در صورت وجود دین مستغرق 2- بقای مالکیت متوفی بر ثلث وصیت شده تا زمان قبول موصی له 3- مالکیت متوفی بر مبیع در صورت فسخ بیع به وسیله ورثه 4- مالکیت متوفی بر اموالی که قبل از فوت سبب آن را ایجاد کرده همانند صیدی که بعد ازمرگ صیاد در تور می‌‌افتد یا مالکیت متوفی بر جایزه قرعه‌کشی که بعد از مرگش برنده‌ی آن شده است.

پرواضح است‌که در فقه برای توجیه این موارد از عبارت شخصیت حقوقی استفاده نشده است، و صِرفِ این قضیه، نمی‌تواند نافی امکان تلقی شخصیتِ حقوقی محدود برای متوفی باشد، چه اینکه اولاً: واژه شخصیت حقوقی، یک اصطلاح نوظهور است و جای تعجب ندارد‌که در فقه از این عبارت استفاده نشده باشد، ثانیاً حقوقدانان معتقدند‌که موقوفات و جهات و مساجد مذکور در فقه، دارای شخصیت حقوقی هستند بدون اینکه در فقه برای آنها از عبارت شخصیت حقوقی استفاده شده باشد.

و اما در ایران ماده (۹۵۶) قانون مدنی اشعار می‌دارد:« اهلیت برای دارا بودن حقوق با زنده متولد شدن انسان شروع و با مرگ او تمام می‌شود». به نظر مخالفتی با تداوم محدود شخصیت حقوقی بعد ازمرگ ندارد، از آنجا‌که قانونگذار مرگ را پایان‌‌بخش اهلیت استیفاء (اهلیت شخص برای دارا شدن حقوق) دانسته و درخصوص سایر ابعاد شخصیت‌‌حقوقی سکوت اختیار کرده است؛ نیز با توجه به مواد (۲۹۱، ۱۲۶۷، ۶۸۷) قانونی مدنی، تبصره (۲) ماده (۲۰۱) قانون مجازات اسلامی و ماده (412) قانون تجارت، به مواردی اشاره شده از آثار شخصیت حقوقی برای متوفی است و اطلاق ماده (956) را غیرقابل اتکا و مخدوش می‌نماید.

با وجود آنکه نظریه "شخصیت حقوقی متوفی" به مراتب از نظریه "شخصیت حقوقی ترکه" منطقی‌تر است و با حقوق نوین کامن لا و فقه سازگاری بیشتری دارد؛ اما بدیهی است‌که این نظر خالی از ایراد نبوده و علاوه بر اینکه به دلیل جدید بودن این بحث، ممکن است در نگاه نخست، بدعت به نظر برسد؛ در برخی از مصادیق حق نیز، نظیر حق احترام و کرامت پس از فوت، اثبات شخصیت حقوقی متوفی مستلزم تکلّف و زحمت بسیار است؛ همچنین حق پیگیری و اعمال حق، به سختی برای متوفی قابل اثبات می‌باشد و محدود به برخی موارد خاص، نظیر حقوق معنوی است؛ بنابراین اگر بتوان به استناد جمیع ادله مذکوره و با توجه به فواید عملی ناشی از آن، قائل به تداوم شخصیت حقوقی بعد از مرگ بود، این شخصیت، قطعاً یک شخصیت حقوقی محدود است‌که بمانند شخصیت مذکور در ماده (۲۰۸) قانون تجارت، با تضییق‌ها و محدودیتهای جدّی روبروست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study on the Continuation of Rights after Death and the Viability of Proposing the Theory of the Legal Personality of the Deceased

نویسندگان [English]

  • Ahmad Adibi 1
  • Mohammad mahdi Alsharif 2
  • Alireza Arashpour 2
1 PhD Student of Private Law, Faculty of Administrative Sciences and Economics, Department of Law, Isfahan University.
2 Associate Professor, Department of Law, Faculty of Administrative Sciences and Economics, Isfahan University.
چکیده [English]

The concept of "capacity to be entitled" is an essential component of the definition of legal personality. If the law recognizes a "right" for an object or entity other than a living person, it implies the implicit grant of legal personality to that object. In the traditional common law system, death was regarded as the termination of legal personality. However, with advancements in experimental sciences and the emergence of intellectual property rights, the recognition of rights after death gradually gained importance, necessitating the consideration of legal personality after death. These rights include the right to donate body parts, the right to posthumous reproduction and the possibility of assigning a child to a deceased parent, the right to make decisions after death, the right to the integrity of the body, personal rights (privacy) after death, and the right to respect and honor the deceased. Despite the existence of the term "legal personality", Islamic jurisprudence continues to employ concepts and constructs such as capacity, which convey the meaning of legal personality and are applied to issues such as endowments, treasury, and holy places. Therefore, to identify traces of legal personality in Islamic jurisprudence, we must examine its consequences and effects. Jurisprudential recognition of certain rights, such as the right to make decisions after death, the right to inherit the estate (a subject of integrated religion), and the deceased's ownership in the prosecution of crimes against the deceased, indicates the limited survival and inviolability of legal personality after death. These findings rely on the application of Article 956 of the Iranian Civil Code.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Capacity after Death
  • Legal Personality after Death
  • Personal Rights after Death
  • Right to Property after Death
  • Right to the Integrity of the Body
آخوند خراسانی، محمد‌کاظم بن حسین، 1413‌ق، کتاب فی الوقف، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسه النشر الاسلامی.
اراکی، محمد‌علی، 1371ش، رسالة فی الارث، قم، موسسه در راه حق.
اسدی، بهنام، 1399ش، «تحلیل حقوقی ماهیت و لزوم شخصیت حقوقی»، فصلنامه الکترونیکی پژوهش‌های حقوقی قانون‌یار، ش۱۰.
آشتیانی، محمد حسن بن جعفر، 1425‌ق، کتاب القضاء، قم، الموتمر‌العلامه الآشتیانی‌(ره)‌.
آقا‌مهدوی، اصغر‌، ‌حبیبیان، مهدی، ۱۳۹۳ش، «بررسی اهلیت شخص‌حقوقی در فقه و‌حقوق»، دوفصلنامه علمی-تخصصی پژوهشنامه فقهی‌، ش2.
آقانظری، حسن، ۱۳۹۶ش، «بررسی فقهی‌حقوقی شخصیت حقوقی»، حقوق اسلامی‌، ش ‌۵۴‌.
امامی، سیدحسن، ۱۳۵۶ش، حقوق‌مدنی، ‌تهران، ‌اسلامیه‌، چ۶.
انصاری، مرتضی بن محمدامین، ‌۱۴۰۶‌ ق، حاشیة المکاسب، محشی: محمدکاظم بن حسین آخوند خراسانی، مصحح: مهدی شمس‌الدین، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات.
ــــــــــــــــــــــــــــــــ ، 1411‌ ق، کتاب المکاسب، قم، دارالذخایر، چ 1.
ترحینی عاملی، محمد‌حسن، 1385ش، الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة، قم، دار الفقه للطباعة والنشر.‌
جوانمردی، ناهید، نظری، وحید‌، ۱۳۹۵ش، «وصیت و ارث نسبت به حقوق ‌مادی اثر ادبی و هنری»، فصلنامه پژوهش حقوق‌ خصوصی، ش16.
حبیبا، ‌سعید، شاکری، زهرا، 1390ش، «انتقال قهری اموال فکری»، مجله حقوق تطبیقی‌، ش1.
حر‌عاملی، محمد‌بن حسن، ۱۴۱۶‌ق، تفصیل وسائل‌الشریعه الی تحصیل مسائل‌الشریعه، قم: موسسه آل‌البیت(ع)‌ لاحیاء‌ التراث.
حکیم، سید‌محسن، محمد‌کاظم بن عبدالعظیم یزدی و محمد‌آصف محسنی، ۱۳۸۲ش، القواعد‌الأصولیة و‌الفقهیة فی‌المستمسک، تصحیح وتنظیم: مهدی‌نیازی شاهرودی، قم، پیام‌مهر.
حلّى، ابن‌ادریس، محمدبن منصوربن احمد، 1410‌ق، السرائر‌الحاوی لتحریر‌الفتاوى. قم، دفتر‌انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‌.
خوئی، سید ابوالقاسم، 1417‌‌ ق، مصباح الفقاهة (طبع‌قدیم)، قم، انصاریان.
ـــــــــــــــــــــــ ، 1430‌‌ ق، موسوعة الامام الخوئی، ‌قم، موسسه احیاء آثار‌الامام الخویی.
رجایی، فاطمه، محقق‌ داماد، سید‌مصطفی، موسوی، سید‌محمد صادق ، ۱۳۹۰ش، «بررسی فقهی وحقوقی رابطه انسان با اعضای بدن خود»، نشریه علمی‌پژوهشی فقه وحقوق اسلامی، ش2.
رجبی، عبدالله، ۱۳۹۸ش، «ضمان در هوش مصنوعی»، مطالعات حقوق تطبیقی، ش‌۲.
رشتی، حبیب‌الله، 1401‌ق، کتاب القضاء، قم، دارالقرآن الکریم.
روحانی محمد، ‌1429‌‌‍ ق، ‌منهاج الفقاهة، ‌قم، أنوار‌الهدی.
سامانی، احسان، ۱۳۹۴ش، بررسی فقهی‌حقوقی وقف، تهران، مجد‌.
شهید ثانی، زین‌‌الدین بن علی، ۱۴۱۰‌ق، الروضة البهیة فی شرح ‌اللمعة ‌الدمشقیة، تحقیق: محمد ‌کلانتر، بیروت، مکتبة الداوری.‌
صاحب‌‌جواهر، محمد‌‌حسن‌‌بن باقر، 1417ق، معجم‌‌الفقه‌‌الجواهر، بیروت: مرکز الغدیر للدراسات الأسلامیة، ج2.
صیمری، مفلح بن‌حسن، 1420‌ق، ‌غایة المرام فی شرح شرایع‌الاسلام، بیروت، دار‌الهادی.
طباطبایی حکیم، محمد سعید، 1428ق، الاحکام الفقهیة، نجف: دارالهلال.
طباطبایی قمی، تقی، ‌1425‌ق، مصباح‌الناسک فی شرح‌المناسک، مصحح، غالب سیلاوی، قم، محلاتی.
طوسى، ابوجعفر، محمد‌بن حسن، 1407‌‌ ق، تهذیب‌الأحکام، دارالکتب‌الإسلامیة، تهران‌.
عاملى، شهید ثانى، زین‌الدین بن على، 1414‌ ق، حاشیة الإرشاد، قم، ‌انتشارات دفتر تبلیغات‌اسلامى حوزه علمیه قم‌.
علوی قزوینی، سید‌علی، 1392ش، «وضعیت حقوقی ترکۀ مدیون در دوران تصفیه»، فقه و مبانی حقوق اسلامی‌، ش1.
علوی گرگانی، محمد‌علی، ۱۳۹۱ش، منهج‌الناسکین، ‌قم، ‌دفتر‌حضرت آیت ا... علوی‌گرگانی.
غلامعلی‌زاده کجو، محمد، رضایی، اسماعیل، 1399ش، «بررسی شخصیت حقوقی ترکه»، دومین کنفرانس بین‌المللی و ملی مطالعات مدیریت، حسابداری و حقوق.
قاسم‌زاده، سید‌مرتضی، صنعتگر، فاطمه، ۱۳۹۵ش، «ماهیت‌ حقوقی جنین آزمایشگاهی»، فصلنامه پژوهش حقوق‌ خصوصی 5، ش17.
قبولی درافشان، سید ‌محمد‌مهدی، قبولی درافشان، سید محمد‌هادی، 1392ش، «بررسی فقهی ‌حقوقی ترکه پس از فوت متوقی»، نشریه علمی- پژوهشی فقه وحقوق اسلامی، ش7.
قنبری‌رباطی، ثریا، فلاح، علی‌اکبر، ۱۳۹۳ش، «ماهیت شخصیت ‌حقوقی در فقه وحقوق اسلامی»، فصلنامه علمی ‌پژوهشی فقه و مبانی حقوق اسلامی‌6، ش‌۱۹.
کاشف الغطاء، حسن‌بن‌جعفر، 1422‌‌ ق، انوار‌الفقاهة کتاب‌المیراث، نجف، موسسه کاشف‌الغطاء.
کرباسی، محمدابراهیم بن علی، ۱۴۳۱ ‌ق، ‌الإرث فی الفقه الجعفری، ‌بیروت‌، ‌مؤسسة‌الأعلمی ‌للمطبوعات‌.
گلپایگانى، سید محمد‌رضا موسوى، ‌1413‌‍ ق، هدایة‌العباد، قم، دار القرآن‌الکریم‌.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، ‌1413‌ ق، القضاء و‌الشهادات. قم، ‌الحقایق.
محقق داماد، مصطفی، مهریار، محمد، ۱۳۹۹ش، «شخصیت حقوقی زکات در منظر فقهی و ارتباط آن با بیت‌المال»، فقه و مبنای حقوق اسلامی، ش2.
مرتضوی، سید‌ضیا، ۱۳۹۵ش، «شخصیت و اهلیت‌حقوقی دولت در فقه»، فصلنامه تخصصی دین وقانون، ش‌۱۴.
مشکینى، میرزا على، ۱۳۹۲ش، مصطلحات‌ الفقه، تحقیق: حمید احمدی ‌الجلفایی، قم، موسسه دارالحدیث ‌العلمیه والثقافیه، ‌مرکز للطباعة والنشر.
مشهدی، علی، جلیلی مراد، آیت اله، 1394ش، «تأثیر اندیشه‌‌های حقوقی بر شکل‌گیری قانون اساسی در حقوق اسلام و غرب با تاکید بر اندیشه شهید بهشتی»، پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، دوره 2، ش4.
مکارم شیرازى، ناصر، ‌1422‌‍ ق، بحوث فقهیة‌‌هامة، قم، انتشارات مدرسة الإمام علی‌بن أبی‌طالب(ع).
ـــــــــــــــــــــ ، ‌1427‌ ق، استفتاءات جدید، قم، انتشارات مدرسة الإمام علی‌بن أبی‌طالب(ع).
موحدى لنکرانى، محمد‌فاضل، 1427‌ ق، احکام پزشکان و بیماران، قم‌، مرکز ‌فقهى ائمه اطهار(‌ع).
نجف‌آبادى، حسین‌على منتظرى، بی‌تا، رساله استفتائات (منتظرى)، بی‌جا، ج۳.
نخعی‌پور، قاسم، سعیدی، محمد‌علی، 1398ش، «اعتبارات عقلایی در تحلیل مبانی شخصیت‌حقوقی»، آموزه‌‌های فقه مدنی، ش ۱۹.
 
Andrew, C. & Shannon, H. (2007). Criminalisation of the violation of a grave and the violation of a dead body. Obiter, 28(1).
Bonginkosi, S. (2018). A Human Rights Analysis of Posthumous Reproduction in South Africa (PhD diss., University of KwaZulu).
Burkdall, L. M. (1995). A Dead Man's Tale: Regulating the Right to Bequeath Sperm in California. Hastings Law Journal, 46(3).
Chesterman, S. (2020). Artificial intelligence and the limits of legal personality. International and Comparative Law Quarterly, 69(4).
Chu, N. (2015). Protecting Privacy after Death. Northwestern Journal of Technology and Intellectual Property, 13(2).
Cordelia Mary, T. (2006). A framework for the Collection, retention and use of human body Parts. Victoria University of Wellington.
Edelman, J. (2015). Property Rights to Our Bodies and Their Products. University of Western Australia Law Review, 39.
Elizabeth, A. (2001). Defining the Shape of Australia's Moral Rights: A Review of the New Laws. Intellectual Property Quarterly, 4.
Flori, T. (2017). Posthumous Harm, Punishment and Redemption. London: Palgrave Macmillan UK.
Jefferies, D. E. (1998). The Body as Commodity: The Use of Markets to Cure the Organ Deficit. Indiana Journal of Global Legal Studies, 5.
Kroon, B., Kroon, F., Holt, S., Wong, B. & Yazdani, A. (2012). Post-Mortem Sperm Retrieval in Australasia. The Australian and New Zealand Journal of Obstetrics and Gynaecology, 52(5).
Lopez, A. B. (2016). Posthumous Privacy, Decedent Intent, and Post-Mortem Access to Digital Assets. George Mason Law Review, 24(1).
Madoff, R. D. (2010). Immortality and the Law: The Rising Power of the American Dead. New Haven: Yale University Press.
Magnusson, R. (1992). The recognition of proprietary rights in human tissue in common law jurisdictions. Melbourne University Law Review, 18.
Matthews, P. (1995). The Man of Property. Medical Law Review, 3(3).
McCutcheon, J. (2016). Dead Loss: Damages for Posthumous Breach of the Moral Right of Integrity. Melbourne University Law Review, 40(1), 240–287.
Nwabueze, R. N. (2002). Biotechnology and the new property regime in human bodies and body parts. Loyola of Los Angeles international and comparative law journal, 24(1).
Peart, N. (2015). Life Beyond Death: Regulating Posthumous Reproduction in New Zealand. Victoria University of Wellington Law Review, 46(3), 725-754.
Pierer, J. (2019). Authors’ Moral Rights after Death: The Monistic Model of German Law, Austrian Law and the Revised Berne Convention. University of Vienna Law Review, 3.
Simana, S. (2018). Creating life after death: should posthumous reproduction be legally permissible without the deceased's prior consent? Journal of Law and the Biosciences, 5(2).
Smith Jr, F. O. (2020). The Constitution After Death. Columbia Law Review, 120(6).
Smolensky, K. R. (2009). Rights of the Dead. Hofstra Law Review, 37(3).
Star, B M. (2004). A Matter of Life and Death: Posthumous Conception. Louisiana Law Review, 64(3).
Steinbuch, R. (2009). Kidneys, Cash, and Kashrut: A Legal, Economic, and Religious Analysis of Selling Kidneys. Houston Law Review, 45(5).
White, S. (2000). The Law Relating to Dealing with Dead Bodies. Medical Law International, 4.
Young, H. (2013). The Right to Posthumous Bodily Integrity and Implications of Whose Right it is. Marquette Elder's Advisor, 14(2).
Zhao, B. (2016). Posthumous Defamation and Posthumous Privacy Cases in the Digital Age. Savannah Law Review, 3(1).
Zink, L. (2012). A Framework for Untangling Intents in Posthumous Sperm Extraction. Oklahoma Journal of Law and Technology, 8.
 
Legal Cases
Authors Guild v. Google, Inc., 804 F.3d 202 (2d Cir. 2015).
Broome v. Cassell & Co Ltd [1972] A.C. 1027 (23 February 1972).
California v. Ciraolo, 476 U.S. 207 (1986).
Commonwealth v. Clap, 4 Mass. 163, 3 Tyng 163 (1808).
Fergerson v. Utilities Elkhorn Coal Co., 313 S.W.2d 395 (Ky. Ct. App. 1958).
Hecht v. Superior Court (Kane), 59 Cal. 2d 222, (Cal. Ct. App. 1996).
Hodel v. Irving, 481 U.S. 704 (1987).
Meskenas v. ACP Publishing Pty Ltd [2006] FMCA 1136.
People v. Baumgartner, 66 P. 974, (Cal. 1901).
S v. Minister for Health (WA) [2008] WASC 262.
Tachiona v. Mugabe, 169 F. Supp. 2d 259 (S.D.N.Y. 2001).
Uren v. John Fairfax & Sons Pty Ltd, (1966) 117 CLR 118, [1966] HCA 40.
Whalen v. Roe, 429 U.S. 589 (1977).
Williams v. Gaye, 885 F.3d 1160 (9th Cir. 2018).
Young v. That Was the Week That Was, 312 F. Supp. 1337 (N.D. Ohio 1969).
CAPTCHA Image