نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

• جلال الدین قیاسی ¹
• روح الله اکرمی ¹
• زهرا خالقی ²

¹ دانشیار گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه قم

² حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه قم، قم ، ایران

چکیده

دفاع نسبیِ «از دست دادن کنترل» به عنوان دفاعی مستقل در حقوق انگلستان در بزه قتل عمد به کار گرفته می شود.در راستای بررسی جایگاه این دفاع در نظام حقوق کیفری ایران به معرفی و سنجش مبانی و شرایط آن با دفاع مستی پرداختیم.چراکه اگر مبنای پذیرش دفاع «از دست دان کنترل» را فقدان کنترل بر رفتار در اثر برانگیختگی دانسته و قدرت تشخیصِ فردِ برافروخته را مخدوش بدانیم از نظر مبنایی می‌تواند به مستی نزدیک باشد.این نوع دفاع به لحاظ نسبی بودن صرفاً می‌تواند محکومیت متهم را از قتل عمد به قتل غیرعمد تنزل دهد و منجر به رفع مسئولیت تام نخواهد شد.از وجوه اشتراک دفاع مستی و دفاع «از دست دادن کنترل»،مفقود بودنِ توانایی تشخیص و انطباق رفتار با مقتضای عقل و قانون،موقتی بودنِ حالت عارض شده،نسبی بودنِ اثرِ آن ها و همچنین به کارگیری در قتل عمد است و از وجوه افتراق آن دو این است که شخص برافروخته در پیدایش موقعیت نقشی نداشته حال آنکه مستیِ رافع مسئولیت،می تواند به انتخابِ خود فرد ایجاد شده باشد.اما مهم‌ترینِ تفاوت این دو دفاع،یکسان نبودنِ درجه ی فقدان کنترل است.بدین‌معنا که مسلوب الاختیاری نسبت به از دست دادن توانایی کنترل بر رفتار در اثر تحریک،مرحله ای شدیدتر و بالاتر محسوب می‌شود.بنابراین نمی‌توان وضعیت قصد و اختیار در حالت مستی و برافروختگی را یکسان انگاشت و با توسل به قیاس با دفاع مسلوب الاختیاری،دفاع «از دست دادن کنترل» را با مبانی نظام حقوق کیفری ایران سازگار دانست.

کلیدواژه‌ها

• دفاع نسبی
• از دست دادن کنترل
• مستی
• مسلوب‌الاختیاری
• قتل

موضوعات

• حقوقی (تطبیقی حقوق اسلام و غرب)

عنوان مقاله [English]

Loss of Control as a Partial Defence to Murder in the Criminal Law System of Iran and English law

نویسندگان [English]

• jalaloddin ghiasi ¹
• Ruhollah Akrami ¹
• zahra khaleghi ²

¹ Associate Professor in Criminal Law and Criminology, Faculty of Law, University of Qom

² Criminal Law and Criminology, Faculty of Law, University of Qom, Qom, Iran

چکیده [English]

The Loss of control to the crime of murder is an independent defence in the Criminal Justice system of England and Wales. In order to examine the position of this defence in criminal law system of Iran, we introduced and observed its bases and essential requirements with respect to the partial defence of extreme intoxication in Iranian legal system. Because if the basis of the defence of loss of control is the lack of control over behavior due to provocation and the ability to recognize, it can be close to extreme intoxication. This defence as partial defence can only reduce liability for murder to manslaughter and it will not lead to the absolute acquittal.The significant similarities between extreme intoxication and loss of control are temporary impairment of intellect, logic and self-control to act according to the reason and law and their use as the partial defences to murder. One of the differences between them is that the provoked person did not play any role in the creation of the situation, while the extreme intoxication can be self-induced. But the important distinction between them is that the lack of control is a gradable issue and its level in extreme intoxication is higher than loss of control. Therefore, we realized that the degree of impairment of intent and will, in the states of extreme intoxication and provocation is not same and we cannot recognize the defence of loss of control in the Iranian legal system according to the bases of extreme intoxication.

کلیدواژه‌ها [English]

• Murder
• Partial defence
• Extreme Intoxication
• Loss of control
• Provocation