مسئولیت مدنی راجع‌به کشتی‌های خودران در حقوق ایران و اسناد بین‌المللی

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد حقوق تجارت بین الملل، دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 دانشیار گروه حقوق خصوصی، دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، تهران، ایران .

چکیده

کشتی‌های خودران با چالش‌های حقوقی همراه خود، اکنون آینده‌ای از صنعت حمل‌ونقل دریانوردی هستند. ازجمله چالش‌های حقوقی این پدیده‌ها، مسئولیت مدنی ناشی از تولید و مالکیت و بهره‌برداری این کشتی‌ها است. ازآنجایی‌که حضور دریانوردان در عرشه، پیش‌نیاز صریح برای شمول عنوان «کشتی» نیست، کشتی خودران نیز، مشمول تعریف کشتی قرار دارد. مسئولیت مدنی در قلمرو کشتی‌های خودران، از عوامل متعددی تأثیر می‌گیرد. قابلیت دریانوردی کشتی، سطح خودمختاری کشتی بدون سرنشین، میزان دخالت پذیری کشتی از عوامل انسانی، از این جمله‌اند. به‌علاوه، گونه شناسی تعهد اشخاص درگیر در تولید و بهره‌برداری و نیز نوع مسئولیت‌های مبتنی بر این تعهدات بر نحوه شناسایی اشخاص مسئول و نیز نحوه تقسیم مسئولیت سهم بسزایی دارد. صرف‌نظر از اختلاف‌هایی که در کنوانسیون‌های مختلف و حقوق عرفی برخی سیستم‌های حقوقی وجود دارد، بر اساس یافته‌های پژوهش حاضر، در مبنای مسئولیت مدنی کشتی‌های خودران باید از مبنای تقصیر، به دلیل دشواری طرح دعوا و نیز حرفه‌ای بودن تولیدکنندگان و بهره‌برداران و نیز از مسئولیت مطلق به دلیل سخت‌گیری بیش‌ازحد و عدم ضرورت این حد از حمایت، باید صرف‌نظر کرد. پذیرش مبنای پیشنهادی تعهد به ایمنی و مسئولیت محض، چه در تولید و چه در بهره‌برداری، یا دست‌کم فرض تقصیر، ثبوتاً و اثباتاً، مزیت‌های بیشتر و معایب کمتری دارد. به‌علاوه، در صورت توارد اسباب و استناد زیان به عوامل متعدد طولی، امکان استقرار ضمان نسبت به پاره‌ای عوامل زیان‌بار، ازجمله افرادی که تقصیر در بهره‌برداری منسوب به آن‌هاست، قابل بررسی است.

تازه های تحقیق

) مانعی برای پذیرش و شمول کشتی‌های خودران به‌عنوان کشتی، ملاحظه نمی‌شود و حذف شدن پرسنل و نیروی انسانی برای هدایت کشتی مانع اعمال مقررات کنوانسیون یا قانون ملی بر این کشتی‌ها نمی‌شود، اما با توجه به اینکه که غالب کنوانسیون‌ها و مقررات، به‌طور سنتی، مسئولیت‌ها را متوجه پرسنل کشتی کرده است، انجام پاره‌ای تغییرات و هماهنگ کردن این مقررات با تغییرات فناورانه، ضروری به نظر می‌رسد.

2) گونه‌شناسی تعهدات بهره‌بردار کشتی خودران نشان می‌دهد باید بین اقسام تعهد وی تفاوت گذاشت. تعهد بهره‌بردار در تأمین و حفظ قابلیت دریانوردی (نظیر تأمین نیروی انسانی ماهر و رعایت مقررات ناظر به پیشگیری از برخورد کشتی‌ها از جهت تجهیز و اداره کشتی و هدایت سیستمی کشتی) از نوع تعهد به رفتار ایمن و حفاظت شده است. بر همین اساس، مسئولیت بهره‌بردار در این موارد، از نوع مسئولیت مبتنی بر تقصیر است؛ ولی به دلیل حرفه‌ای بودن وی و دشواری اثبات برای زیان‌دیده، به‌عنوان «فرض تقصیر» پذیرفته شده است که با اثبات رعایت کامل نکات ایمنی و تعهدات یاد شده، از مسئولیت معاف می‌شود. لیکن در رعایت مقررات جلوگیری از برخورد در مقابل سایر کشتی‌ها، همچنان مسئولیت، مبتنی بر تقصیر است و هر کشتی با اثبات تقصیر کشتی مقابل، عدم تقصیر یا عدم انتساب حادثه به خود در مقابل سایر زیان دیدگان غیرحرفه‌ای، از مسئولیت معاف می‌شود. در مقابل تعهد مراقبت از کالا و سالم رساندن آن به مقصد، از سنخ تعهد به ایمنی و سلامت کالاست که در اصطلاح «تعهد به نتیجه» نامیده می‌شود که در این مورد، صرفاً، اثبات قوه قاهره معافیت می‌آورد و اثبات بی‌تقصیری برای بهره‌بردار (متصدی حمل)، کفایت نمی‌کند.

3) درصورتی‌که بروز زیان در اثر اقدامات مخاطره‌آمیز پرسنل و اپراتورهایی باشد که تحت سلطه و مدیریت بهره‌بردار، فعالیت می‌کنند، مسئولیت بهره‌بردار کشتی خودران از نوع مسئولیت نیابتی است و درصورتی‌که کشتی خودران، کاملاً مستقل و بدون دخالت عامل انسانی عمل می‌کند، درصورتی‌که برای آن شخصیت کاملاً مستقل لحاظ نشود و دارایی خاصی برای جبران زیان موجود نباشد، به‌منظور حمایت از زیان‌دیده و تدارک زیان وی، مسئولیت بهره‌بردار را می‌توان نوعی مسئولیت ناشی از فعل غیر (با شخصیت ناقص) در نظر گرفت. ممکن است در فرض مسئولیت نیابتی و در صورت احراز تقصیر پرسنل تحت مدیریت وی، استقرار تمام یا بخشی از خسارت را بر عهده این افراد بتوان پذیرفت.

4) گونه‌شناسی تعهدات طراحان و سازندگان کشتی خودران و هوش مصنوعی آن نشان می‌دهد که وی باید در مرحله تولید نرم‌افزار، باید برمبنای رفتار فنی ایمن و با انجام آزمایش‌های لازم، از عملکرد سلامت نرم‌افزار اطمینان نسبی حاصل کند و آن را به همراه اطلاعات و آموزش لازم به خریدار تحویل دهد؛ ازاین‌رو، مسئولیت وی در برابر خریدار (بهره‌بردار) نوعی مسئولیت مبتنی بر تقصیر است که ممکن است عندالاقتضا، خریدار پس از جبران خسارت زیان‌دیده، بتواند برای جبران تمام یا بخشی از غرامات به وی رجوع کند و از این جهت، به حسب مورد، جزئاً یا کلاً، ضمان را بر عهده وی، مستقر کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Civil Liability for Autonomous Ships Under Iranian Law and Relevant International Documents

نویسندگان [English]

  • Mohsen Akbari 1
  • Hosein Javar 2
1 Master's degree holder in International Trade Law from the Farabi Campus, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 Associate Professor in the Department of Private Law at the Faculty of Law, Farabi Campus, University of Tehran, Qom, Iran .
چکیده [English]

Autonomous ships along with their legal challenges including civil liability arising from the production, ownership, and operation of these ships, are a foresight for the future of the maritime transport industry. Since the presence of seafarers on deck is not an explicit prerequisite for the inclusion of the title "ship", the autonomous ship is also included in the definition of a ship. Several factors, including the ship's seaworthiness, its level of autonomy without human oversight and the degree of human intervention influence civil liability regarding autonomous vessels. In addition, the taxonomy of commitment of persons involved in production and operation, as well as the type of liabilities based on these commitments, have a significant role in identifying responsible persons and the manner of dividing responsibility. Despite differences in various conventions and common law of some legal systems, this research suggested that due to both the challenges injured parties face in making claims as well as the professional roles of manufacturers and operators, negligence should be avoided. the basis of absolute liability should be avoided due to the excessive strictness and lack of necessity for this level of protection. Acceptance of the proposed basis of commitment to safety and strict responsibility, or at least presumption of fault for production or operation issues, would provide more advantages and fewer disadvantages. Also In the event of existence and attribution of harm to multiple longitudinal factors, establishing liability for some damaging factors, including individuals attributed with fault in operation, can examined.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Autonomous Ship
  • Civil Liability
  • Artificial Intelligence
  • Seaworthiness
  • Commitment to Safety
  • Fault Presumption
  • Division of Responsibility
  • Final Responsible

مراجع

ابوعطا، محمد (1393). مسئولیت مدنی ناشی از تصادم کشتی‌ها. تهران: مجد.
جعفری تبار، حسن (1375)، مسئولیت مدنی سازندگان و فروشندگان کالا، جلد 1، تهران: نشر دادگستر.
جعفری، فیض‌الله (1388). «مطالعه تطبیقی ماهیت و مبنای مسئولیت متصدیان حمل‌ونقل در کنوانسیون‌های بین‌المللی و حقوق ایران»، پژوهش‌های حقوقی، دوره۸، پیاپی ۱۵.
حکمت نیا، محمود؛ محمدی، مرتضی؛ واثقی، محسن (1398). «مسئولیت مدنی ناشی از تولید ربات‌های مبتنی بر هوش مصنوعی خودمختار». حقوق اسلامی، دوره ۱۶، پیاپی ۶۰.
رجبی، عبدالله (1398). «ضمان در هوش مصنوعی». مطالعات حقوق تطبیقی، دوره ۱۰، پیاپی ۲.
رهبر، نوید؛ دهقان‌پور فرا شاه، سبحان (1400). «بررسی تطبیقی مبنای مسئولیت مدنی در تصادفات وسایل نقلیه خودران». مطالعات حقوق تطبیقی، دوره ۱۲، پیاپی ۲، 523-543.
صفایی، سید حسین و شعبانی کندسری، هادی (1394). «مبنای مسئولیت مدنی تولیدکنندگان کالا و ارائه‌دهندگان خدمات، مطالعه تطبیقی در حقوق ایران، اسلام، آمریکا و اتحادیه اروپا». پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، دوره ۲، پیاپی ۴.
ظهیری، عادل، رنجبر، مسعودرضا، زارعی، رضا و عسکری، حکمت اله (1399). «مطالعه تطبیقی تعهد متصدی و حمل نقل دریایی کالا در مهیا نمودن یک کشتی با قابلیت دریانوردی از منظر کنوانسیون‌های بین‌المللی لاهه، هامبورگ و رتردام». مطالعات بین‌المللی پلیس، دوره ۱۱، پیاپی ۴۲.
کاتوزیان، ناصر (1387)، الزام‌های خارج از قرارداد مسئولیت مدنی، چاپ هشتم، جلد 1، انتشارات دانشگاه تهران.
کاتوزیان، ناصر (1374). عقود معین، جلد ۱، تهران: انتشارات شرکت سهامی انتشار.
هاشمی‌زاده، علیرضا (1378). «مبنای مسئولیت متصدی حمل دریایی کالا: مقررات لاهه، هامبورگ و حقوق اسلامی»، مجله پژوهشی دین و ارتباطات دانشگاه امام صادق(ع)، شماره 9.
 
References
Aleka Mandaraka-Sheppard (2013). Modern maritime law (3rd ed., Vol. 2). Informa Law from Routledge.
Atiyah, P. S (1967). Vicarious liability in the law of torts. Butterworths.
Baughen S.., “Shipping Law, 6th Edition”, Routledge 2015.
Boivin, D. W (1995). Strict products liability revisited. Osgoode Hall Law Journal, 33(3),
487-548.
Bork, K., Karstensen, J., Visbeck, M., & Zimmermann, A (2008). The legal regulation of floats and gliders—in quest of a new regime? Ocean Development & International Law, 39(3), 298-328.
Bridy, Annemarie, (2012), "Coding Creativity: Copyright and the Artificially Intelligent Author", Stanford Technology Law Review, No. 5, p. 1-28.
Calabresi, G., & Hirschoff, J. T (1972). Toward a test for strict liability in torts. The Yale Law Journal, 81(6), 1055.
Carey, Luci, All Hands Off Deck? The Legal Barriers to Autonomous Ships (August 24, 2017). NUS Law Working Paper No. 2017/011, NUS Centre for Maritime Law Working Paper 17/06
Cerka, Paulius, Jurgita Grigiene & Gintare Sirbikyte (2015), "Liability for damages caused by artificial intelligence", Computer Law & Security Review, 31, p. 376-389.
Channon, M., Mccormick, L., & Kyriaki Noussia (2019). The law and autonomous vehicles. Informa Law from Routledge.
Chopra, S., & White, L (2009). Artificial agents and the contracting problem: solution via an agency analysis. University of Illinois Journal of Law, Technology & Policy, 2009(2), 363-404
CORE Advocatfirma, & Cefor (2018). Maritime Autonomous Surface Ships Zooming in on Liability and Insurance.Core Advocatfirma & Cefor.
De Bruyne, J., & Werbrouck, J (2018c). Merging self-driving cars with the law. Computer Law & Security Review, 34(5), 1150-1153.
DNV-GL, ‘Class guideline- Autonomous and remotely operated ships’, DNVGL-CG-0264, September 2018. P21
Epstein, R. A (1973). theory of strict liability. Journal of Legal Studies 2(1), 151-204.
Frascaroli, E., Southerland, J. I., Davis, E., & Parker, W (2019). Let’s be reasonable: The consumer expectations test is simply not viable to determine design defect for complex autonomous vehicle technology. Journal of Law and Mobility, 2019, 53-72.
Giliker, P (2010). Vicarious liability in tort. Cambridge University Press.
Giuffrida, I (2019). Liability for ai decision-making: some legal and ethical considerations. Fordham Law Review, 88(2), 439-456.
IMO, Resolution 1047 (27) 'Principles of Minimum Safe Manning' (IMO, 4 December 2013), Annex 2.
John Furness Wilson (2010). Carriage of goods by sea (7th ed.). Pearson/Longman.
Landes, W. M., & Posner, R. A (1985). Positive economic analysis of products liability. Journal of Legal Studies, 14(3), 535-568.
Lemley, M. A., & Casey, B (2019). Remedies for robots. University of Chicago Law Review, 86(5), 1311-1396.
Lohsse, S., Schulze, R., & Staudenmayer, D (2019). Liability for artificial intelligence and the internet of things. Nomos Verlag.
Owen, D. G (1990). Products liability: principles of justice for the 21st century. Pace Law Review, 11(1), 63-86.
Professor Barış Soyer, & Tettenborn, A (2019). New technologies, artificial intelligence and shipping law in the 21 st century. Taylor & Francis.
Rachum-Twaig, O (2020). Whose robot is it anyway?: liability for artificial-intelligence-based robots. University of Illinois Law Review, 2020(4), 1141-1176.
Reimann, M (2003). Liability for defective products at the beginning of the twenty-first century: Emergence of a worldwide standard. The American Journal of Comparative.
Simmler, Monika, & Markwalder, Nora (2019). Guilty robots? rethinking the nature of culpability and legal personhood in an age of artificial intelligence. Criminal Law Forum, 30(1), 1-32.
So, L., & Sooksripaisarnkit, P (2021). Seaworthiness and autonomous ships: legal implications in the 21st century. Australian and New Zealand Maritime Law Journal, 35(1), 21-30.
Tetley, W (2008). Marine cargo claims(4th ed). Thomson/ Carswell: Edition Y. Blais.
Tetley, W., Mcdonough, B. G., & Nixon, E. B (1988). Marine cargo claims. Y. Blais. International Shipping Publications.
Timbrell, W (2019). Can the prospect of unmanned ships stay afloat under the current.
Veal, R (2020). Regulation and liability in autonomous shipping: panoptic view.Tulane Maritime Law Journal, 45(1), 101-138.
Veal, Robert and Tsimplis, Michael (2017) The integration of unmanned ships into the lex maritima. Lloyd's Maritime & Commercial Law Quarterly, 2017, 303-335.
Veldt, G (2023). The new product liability proposal: Fit for the digital age or in need of shaping up?.Journal of European Consumer and Market Law, 1, 24-41.
Walker, G. K (2012). Definitions for the law of the sea: Terms not defined by the 1982 convention. Martinus Nijhoff Publishers.
Wu, S. S (2011). Unmanned vehicles and us product liability law. Journal of Law, Information and Science, 21(2), 234-254.
Wuyts, D (2014). The PLD-more than two decades of defective products in Europe. Journal of European Tort Law, 5(1), 1-34.
Xiao, Y., Chen, Z., & McNeil, L (2021). Digital empowerment for shipping development:
a framework for establishing a smart shipping index system. Maritime Policy & Management, 49(6), 850-863.
Yan, X (2016). Research status and development trend of intelligent ships. Commun. Shipp
legal case
Albacora S.R.L. v Westcott & Laurence Line. 1966 S.C (H.L.) 19; [1966] 2 Lloyd’s Rep. 53
C-257/ 14, C van der Lans v Koninklijke Luchtvaart Maatschappij NV, ECLI: EU: C: 2015: 618
C-257/14, C van der Lans v Koninklijke Luchtvaart Maatschappij NV, ECLI: EU: C: 2015: 618
City of Berytus, CA Antwerp, 4th Section, 06.03.2017, Docket N° 2015/AR/19.
Klausen & Co A/S v Mediterranean Shipping Co SA, [2013] EWHC 3254 (Comm)
McFadden Brothers and Co. v Blue Star Line Ltd. [1935] 2 KB 606
ND 1971.36 NSD Marna Hepsø v. Unknown Vessel, 1971 Collision (Norway), District Court of Larvik, Maritime Division
ND 1994.47 DSC Libas v. Unknown Vessel, 1994 Collision (Denmark), Maritime and Commercial Court of Copenhagen
Papera Traders Co Ltd v Hyundai Merchant Marine Co Ltd (The Eurasian Dream) (2002)
1 Lloyd's Rep 719
The Arthur Gordon v. The Independence (1861), Lush 270
The British Confidence [1951] 2 Lloyd's Rep 615, Willmer J 461
The Navion Hispania, ND 2013.201 NCA v. P-61 Pole Star, 25 March 2013 Collision (Spain), High Court of Justice, Queen's Bench Division
United States v. Carroll Towing Co, 159 F.2d 169 (2d Cir. 1947)
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار