بررسی تطبیقی مبانی التزام به عقد با تأکید بر نظریه اعتماد

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق خصوصی دانشگاه قم

2 عضو هیات علمی دانشگاه آزاد واحد درود

چکیده

مهم‌ترین وجه تمایز تعهدات حقوقی از وعده‌های اخلاقی قدرت اجبار‌‌کننده‌ی آن است که به شکل ضمانت اجرای حقوقی ظاهر می‌شود. این نیروی الزام‌آور از کجا نشات می‌گیرد؟ ضرورت پاسخ‌گویی به این پرسش‌ مهم به ارائه‌ی نظریه‌هایی انجامیده است که هر یک به تفاوت، حامیان بسیار دارند. از یک سو، طرفداران نظریه‌ی اراده بر قصد متعهد تأکید می‌کنند و از سوی دیگر، اجتماعیون با مبنا قراردادن ملاک‌های گوناگون ــ بسته به داعیه‌ای که دارند ــ هر یک بر معیاری متمایز اصرار می‌جویند. اقتصادیون به کارآمدی می‌اندیشند و عدالت جویان بر طبل انصاف می‌کوبند. در این میان، قائلین به نظریه اعتماد به جای اراده‌ی متعهد ، اعتقاد معقول و انتظارات مشروع مخاطب را مطمح نظر قرار داده‌اند. در این مقاله مهم‌ترین نظریه‌های مطرح در حوزه‌ی حقوق قراردادها مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرند. در این راستا نظریه اعتماد به عنوان نظریه‌ای که می‌تواند کاستی‌های نظریه اراده را جبران کند با تفصیل بیشتری بررسی، و نتایج مثبت و منفی پای‌بندی به آن ارزیابی شده است، و جایگاه آن در حقوق موضوعه ایران با ملاحظه‌ی مبانی فقهی آن مطالعه خواهد شد.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparative Study on the Foundations of Commitment to the Contract with an Emphasis on the Reliance Theory

نویسنده [English]

  • Ebrahim Abdipour Fard 1
چکیده [English]

Abstract
The most important feature that differentiates legal obligations from moral promises is that they are enforceable at law, but the main problem here is finding its reasons. Number of theoreticians has tried to answer this important question and each of them has many followers. On one hand, the advocates of “will theory” emphasize on “intention” element and on the other hand, the socialists insist on various criteria based on their pretension. While the economists focus on “efficiency,” the justice-seekers concern about “equity” as a fundamental standard. Meanwhile, the theoreticians who believe in reliance theory have turned away from the intention of promiser theory and focus on the reasonable pondering and legitimate expectations of the promisee instead of the promiser intention. In this article, some of the most important theories regarding contract law especially Reliance Theory which is remedial substitute for defective Intention Theory and also it’s legal consequences will be discussed profoundly and comparatively with Iranian and Islamic Law.
 
Keywords: Intention Theory, Reliance Theory, Reasonable Expectations, Mutual Consent, Equity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Intention Theory
  • Reliance Theory
  • Reasonable Expectations
  • Mutual Consent
  • Equity

مراجع

  1. اصغری آقمشهدی، فخرالدین و ابوئی، حمیدرضا، 1387ش، حسن نیت در انعقاد قرارداد در حقوق انگلیس و ایران، اندیشه‌های حقوق خصوصی، ش12.
  2. انصاری، مهدی، 1390ش، نظریه نقض کارآمد قرارداد از دیدگاه مکتب تحلیل اقتصادی حقوق، فصلنامه حقوق ، ش1.
  3. بجنوردی، سید حسن،1419ق، القواعد الفقهیه، قم، نشر الهادی، چ1، ج3.
  4. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، 1387ش، تأثیر اراده در حقوق مدنی، تهران، گنج دانش، چ2.
  5. ـــــــــــــــ ، 1372ش، حقوق تعهدات، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، بی‌چا، ج1.
  6. دینی‌ترکمانی، علی، 1392ش، نسبت میان مکتب کمبریج و تعدیل به روش انفجار درمانی، دنیای اقتصاد، ش22.
  7. شهیدی، مهدی، 1382ش، آثار قراردادها و تعهدات، تهران، انتشارات مجد، چ1.
  8. صاحبی، مهدی، 1376ش، تفسیر قراردادها در حقوق خصوصی، تهران، انتشارات ققنوس، چ1.
  9. طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم، 1407ق، العروه الوثقی، قم، مؤسسه نشر اسلامی‌، بی‌چا.

10. عبدی پور فرد، ابراهیم، 1379ش، مبانی حقوقی التزام به عقد ، رساله دکتری دانشکده حقوق دانشگاه تهران.

11. علیزاده، عبدالرضا، 1387ش، مبانی رویکرد اجتماعی به حقوق، تهران، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، بی‌چا.

12. قاسمی‌حامد، عباس، 1386ش، حسن نیت در قرارداد: مبنای تعهد به درستکاری و تعهد به همکاری در حقوق فرانسه، مجله تحقیقات حقوقی، ش46.

13. قنواتی، جلیل، 1388ش، اصول حقوق قراردادهای اروپایی: حامل سنت‌ها، پاسخگوی نیازها، نامه حقوقی، ش2.

14. ـــــــــــــــ و دیگران، 1379ش، حقوق قراردادها در فقه امامیه، تهران، انتشارات سمت، چ1، ج1.

15. کاپلستون، فردریک چارلز، 1391ش، تاریخ فلسفه، ترجمه اسماعیل سعادت و منوچهر بزرگمهر، تهران، شرکت انتشارات عملی و فرهنگی، بی‌چا، ج6.

16. کاتوزیان، ناصر، 1380ش، فلسفه حقوق، تهران، شرکت سهامی‌انتشار، چ2،ج1.

17. ـــــــــــــــ ، 1383ش، قواعد عمومی‌قراردادها، تهران، شرکت سهامی‌انتشار، چ6، ج1 و 4.

18. لویی، ژان فلیپ و کاستادلو، آندره، 1386ش، تاریخ حقوق تعهدات، ترجمه رسول رضایی، تهران، انتشارات مهر و ماه نو، چ1.

19. محقق داماد، سید مصطفی و دیگران، 1389ش، حقوق قراردادها در فقه امامیه، تهران، انتشارات سمت، چ1، ج2.

20. مراغه‌ای، میرعبدالفتاح، 1417ق، عناوین الفقهیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی ، چ1، ج2.

21. مکارم شیرازی، ناصر، 1411ق، القواعد الفقهیه، قم، مدرسه امام امیرالمؤمنین علیه‌السلام، بی‌چا،ج2.

22. میرزای قمی‌، ابوالقاسم، 1427ق، رسائل، دفتر تبلیغات اسلامی‌ـ شعبه خراسان، چ 1، ج2.

  1. Barnett, Randy E., (1986), A consent theory of contract, Colombia law Review.
  2. ـــــــــــــــ, (2001), Is Reliance Still dead ?, 38 San Diego law Review.
  3. Bix, Braian H., (2006), contract law theory, university of Minnesota, law school,. Legal studies Research paper series, paper no. od – 12.
  4. Carthwright, John, (2006), protecting Legitimate Expectations and Estoppel in English law, Electronic journal of comparative law,Vd. 10. 3.
  5. Fried, Charles, (1981), contract As promise, A theory of contractual obligation, Harvard university press, Cambridge.
  6. Kostrisky, Julliet p. (2012), the promise principle and contract Interpretation, SUFFOLK university, law Review, vol. XLV: 843.
  7. Kronman, Anthony T., (1981), A New champion for the will theory, yale law school Book Review: contract as promise.
  8. Mckendrick, Ewan, (1999), Good Faith: A matter of principle, Good Faith in contract and property, HART publishing, oxford – Portland oregan.
  9. stone, Richard, (2002), the law of modern contract, London, Cavendish publishing limited, Fifth Edition.
  10. Von Bar, Chritian & Clive, Eric, (2009), Draft common Frame of Reference (DCFR), prepared by the study Group on EC private law (Acquis Group), European law publishers, Munich.
  11. Wallace, K. Lightsey, (1984), A critique of the promise model of contract, William and Marry law Review.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار