نوع مقاله : علمی و پژوهشی
نویسنده
دانشیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه قم
چکیده
تازه های تحقیق
دفاع مشروع عامل توجیهکنندهی اقداماتی است که در غیر آن صورت، مجرمانه هستند. از میان ارکان توجیهیِ دفاع مشروع، شرط فوریّت همانا یک مؤلفهی چالشبرانگیز و مهم است که عدم درک صحیح آن، پیامدهای ناگواری در پی دارد. این مفهوم در اواخر قرن بیستم مورد چالش جدّیِ نظریهپردازان قرار گرفت تا قتلهای غیرتهاجمی را تحت پوشش دفاع مشروع تلقی کنند. اما چالشهای فراروی این شرط، در خصوص زنان مبتلا به سندرومِ «زنِ آسیبدیده» به نظر معقول و منطقی نمیآید. زنان آسیبدیده با مراجعه به قانون و دادگاه میتوانند حق خویش را بستانند و زنانِ مبتلا به سندروم زنان آسیبدیده، به نظر، از معاذیر قانونیِ معافکننده یا تخفیفدهنده میتوانند بهره جویند. اما درخصوص دفاع مشروع ظاهری، قول به توجیه این دفاعیات، خالی از وجه نیست. همواره افرادی وجود دارند که دچار اشتباه معقول میشوند و تنها برای دفع حمله به دفاع از خویش میپردازند.
در این میان، رویکردی که فقه اسلامی برگزیده، منطقی و بهدور از چالش است. یقین به وجود حملهای فوری و یا لااقل ظن به وقوع آن، شرط لازم برای مشروعیت هر دفاعی است. بنابراین اشتباهات معقول مورد توجه فقه اسلامی قرار گرفته و برای اجتناب از عواقب منفی پذیرش ظنّ به فوریّت حمله، ظن معقول و متعارف هر انسان معمولی در شرایط حادثه، بهترین راهکارِ معرفی شده است اما، شرایط استثنائی مانند زنان آسیب دیده قابل انطباق بر دفاع مشروع نیست و ممکن است هماهنگ با دفاع جنون آنی و یا هر دفاعی دیگر ابراز شود؛ در این وضعیت نمیتوان قائل به صحیح و موجّه بودن این قتلها شد.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
نویسنده [English]
It is said that the imminence of threat of attack، is the most controversial condition that is provided for justifying self-defense. The challenges that have been studied in this essay, are defenses that occur in non-aggressive situations and possibility or impossibility of extending the concept of imminence، especially putative self-defense and battered women syndrome. That there is no imminence and factual attack in that situation. Analyzing the concept of imminence and common approaches with respect to mentioned subjects in western laws and then considering it, under the light of Islamic and Iranian laws, are subjects of this paper. The selected approach in Islamic law، is prudently and far from biases, according to which self-defense could be justified only when there is imminence and factual attack -according to the opinion of some theorist - or impendent attack- according to some others- on the basis of certainty of the danger. Finally, it has concluded that defenses that occur in non-aggressive situations cannot be justified as legitimate self-defense. Whether، there is not any attack, or there is no imminent attack.
کلیدواژهها [English]
ارسال نظر در مورد این مقاله