نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

• حسن پوربافرانی ¹
• حسن بدری ²

¹ دانشیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه اصفهان

² دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان

چکیده

در صورت ارتکاب جرم توسط یکی از اتباع خارجی، کشور محل وقوع جرم مطابق اصل صلاحیت سرزمینی قوانین کیفری، حق رسیدگی و صدور حکم دارد. اما امروزه انتقال دادرسی کیفری به عنوان یکی از نهادهای نوین حقوق جزای بین­الملل، با توجه به فوایدی که در جهت پیشبرد اهداف عدالت کیفری دارد، مورد استفاده بسیاری از کشورها قرار گرفته است. در مقررات اتحادیه اروپا، شرایط شکلی و ماهوی و موارد و استثنائات انتقال دادرسی کیفری بیان شده است. از سوی دیگر، با استناد به برخی آیات قرآن کریم و دیگر مبانی فقهی می­توان ادعا کرد که در اسلام منعی برای پذیرش این نهاد وجود ندارد و با توجه به اختیاری­بودنِ آن و این که انتقال دادرسی کیفری همانا یک موافقت­نامه است، می­توان در موقع تدوین آن، موازین شرعی را هم رعایت نمود و می­توان این نهاد را در اکثر جرایم حتی با کشورهای غیر اسلامی پذیرفت. این مقاله، به بررسی مقررات اتحادیه اروپا در موضوع انتقال دادرسی کیفری و امکان­سنجی پذیرش آن در حقوق کیفری ایران با توجه به مبانی فقهی می­پردازد.

تازه های تحقیق

انتقال دادرسی در امور کیفری در سطح بین­المللی، نتایج و فواید و آثار مثبت فراوانی دارد و گامی در راستای تضمین اهداف دادرسی عادلانه محسوب می­شود؛ از جمله این که موجب تسهیل انجام دادرسی و تسریع در رسیدگی می­شود و در راستای حمایتِ هرچه بیشتر از حقوق متهمان می­باشد و باعث ایجاد دادرسی کیفری واحد و اجرای دقیق مقررات مربوط به تعدد و تکرار جرم می شود؛ همچنان که از صدور محکومیت­های متعدد علیه متهم نیز پیشگیری می­کند و علاوه بر صرفه اقتصادی، موجب تضمین بیشتر اجرای عدالت نسبت به مجرمان می­گردد.

بنابراین پیشنهاد می-شود همان­طور که در حقوق داخلی موضوع احاله پرونده کیفری از یک حوزه قضایی به حوزه قضایی دیگر پیش­بینی شده است، در سطح بین­المللی نیز انتقال دادرسی کیفری را پذیرفت و از این نهاد کارآمد استفاده صحیح و مطلوب نمود؛ همان­طور که در اتحادیه اروپا مورد استفاده قرار می­گیرد. جمهوری اسلامی ایران نیز می­تواند با تعیین شرایط و جزئیات و حصول توافق و با رعایت مصلحت و توجه به موازین شرعی، انتقال دادرسی کیفری به سایر کشورها را در تمامی جرایم و یا حداقل در قلمرو جرایم تعزیری و اقدامات تأمینی و تربیتی مورد پذیرش قرار دهد. همچنین می­توان در لایحه همکاری­های قضایی بین­المللی در امور کیفری، موضوع انتقال دادرسی کیفری را مشروط به عمل متقابل به صورت قانون تصویب نمود و از این نهاد نوین حقوق کیفری جهت نائل شدن به عدالت کیفری و دادرسی منصفانه و پیشرفته نهایت استفاده را برد.

کلیدواژه‌ها

• انتقال دادرسی کیفری
• حقوق اتحادیه اروپا
• حقوق ایران
• موازین شرعی

عنوان مقاله [English]

Transfer of Criminal Trials in European Union Law and Possibility of Its Adoption in Iranian Criminal Law; With a Look at Islamic Jurisprudence

نویسندگان [English]

• Hassan Poorbafrani ¹
• Hassan Badri ²

¹ Associate Professor In Isfahan Univercity

² Islamic Azad Univercity Isfahan (Khorasgan) Branch

چکیده [English]

In the case of crimes committed by foreign nationals, the country where the crime is committed, according to the principle of territorial jurisdiction of criminal law, have the right to a hearing and judgment. But today the transfer of criminal proceedings as one of the new institutions of international criminal law, with regard to its benefits, has been used by many countries. The provisions of the European Union, expressed the formal and substantial conditions and cases and exceptions of transfer of criminal proceedings. According to some verses of the Quran and other sources of Islamic jurisprudence can be argued that in Islam there is no prohibition to accept this institution. Given its optional nature and the fact that the transfer of criminal proceedings is an agreement, at the time of its compilation it is possible to adhere to the religious standards and can be accepted in most crimes even with non-Islamic countries. In this paper, the European Union regulations on the issue of transfer of criminal proceedings and feasibility of accepting it in Iranian criminal law According to the Islamic jurisprudence will be discussed.

کلیدواژه‌ها [English]

• Transfer of criminal trial
• European Union law
• Iranian law
• Islamic Jurisprudence