نوع مقاله : علمی و پژوهشی
نویسنده
دانشیار گروه حقوق خصوصی دانشکده علوم اداری و اقتصاد.، دانشگاه اصفهان.
چکیده
در فقه، به ید امانی و ضمان ناشی از تعدی و تفریط و تعهد وکیل در رعایت امانت و مصلحت موکل و وضعیت قراردادهای خارج از حدود اختیارات وکیل، پرداخته شده است. اما درباره دیگر تعهدات طرفین و مسئولیت قراردادی ناشی از نقض تعهدات و یا تاخیر در انجام تعهدات مطالب چندانی نیست. در حالی که در قرارداد وکالت، گاه ثالثی حضور داشته و علیرغم اصل نسبی بودن قراردادها، گاه دامنه تعهدات به ثالث تسری می یابد و نقض هر یک از این تعهدات، مسئولیت ناشی از فعل شخصی و مسئولیت ناشی از فعل غیر را در مقابل وکیل و موکل و در مقابل ثالث محقق می سازد. بنابرین، موکل مسئولیت قراردادی ناشی از فعل شخصی در مقابل وکیل یا طرف دیگر قرارداد داشته و گاه مسئولیت قراردادی یا قهری ناشی از عمل غیر نیز دارد. به همین ترتیب وکیل در مقابل موکل مسئولیت قراردادی ناشی از عمل شخصی و گاه در مقابل موکل و یا دیگر اشخاص، مسئولیت ناشی از عمل غیر دارد که با تطبیق با حقوق فرانسه بررسی خواهد شد.
تازه های تحقیق
بررسی حقوق فرانسه نشان از وسعت تعهدات و مسئولیت های هر یک از وکیل و موکل در مقابل یکدیگر دارد. در حقوق ایران مانند فقه مرسوم است که اصولا به شرح برخی از تعهدات و مسئولیت ناشی از ید ضمانی وکیل در صورت تعدی و تفریط در مقابل موکل بسنده شود. در حالی که مطالعه تعهدات و مسئولیت های وکیل و موکل در مقابل یکدیگر یکی از مباحث مهم حقوق تعهدات است.همچنین وجود اصل نسبی بودن قراردادها مانع از این نیست که در مواردی تعهدات و مسئولیت های ایشان ناشی از فعل یکدیگر در مقابل ثالث، گسترش یابد. به همین دلیل در فرانسه به طور مفصل تعهدات و مسئولیت های ایشان در مقابل یکدیگر و ثالث مورد بررسی قرار گرفته. البته در فقه ، ید امانی و طریقه تبدیل ید امانی به ضمانی بحث شده و فقها در حمایت از وکیل، ید وی را امانی اعلام کرده اند که چنین موضوعی خاص سیستم حقوق اسلامی است. اما در فقه، از منظر حقوق تعهدات به روابط اطراف وکالت کمتر توجه شده و به ویژه در کتاب الوکاله مطالب چندانی در مورد مسئولیت وکیل به جبران خسارات ناشی از نقض تعهدات وی ارائه نشده. در حالی که در حقوق فرانسه بیشتر از منظر حقوق تعهدات به مساله نگاه شده و نه تنها به روابط وکیل و موکل بلکه به روابط ایشان با ثالث نیز توجه شده و با تفکیک فعل ناشی از فعل شخص و فعل غیر در خصوص وکیل و موکل و ثالث مطالب جالبی مطرح شده.همچنین با این که تفکیک بین تعهدات به وسیله و نتیجه در اندیشه فقها وجود داشته، اما صراحتا این تقسیم با این عنوان به چشم نمی خورد ولی در فرانسه تقسیم تعهدات به وسیله و نتیجه و وجود قرارداد پورت فور بر مسئولیت مدنی وکیل بی تاثیر نیست. در حقوق ایران نیز به همان نتایج می توان نائل شد.قانونگذار ایرانی می تواند در آینده با تاکید بر تعهدات به نتیجه و وسیله ناشی از عقد وکالت، دامنه مسئولیت های هر یک از وکیل و موکل را در مقابل یکدیگر و ثالث تعیین نماید. تا آن زمان رویه قضایی می تواند با تشخیص تعهدات هر یک در مقابل یکدیگر و ثالث، نقش هر یک از این تعهدات و مسئولیت های ناشی از نقض هر یک از این تعهدات را به خوبی تبیین نماید تا از تشتت آراء جلوگیری به عمل آید.همچنین با شناسایی رابطه گماشتگی بین طرفین می توان با طرح مسئولیت های ناشی از عمل غیر، حقوق زیان دیده را بهتر تامین نمود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Domain of Obligations and Civil Liability of Client and Lawyer arising from Personal and Other’s Act against Each Other and Third Parties in Islamic Jurisprudence and French Law
نویسنده [English]
- alireza yazdanian
Associate Professor, Department of Private Law, Faculty of Administrative Sciences and Economics, University of Isfahan
چکیده [English]
Trust possession (Yade Amani) and the liability arising from encroachment and wastage and the lawyers obligation in observing the trust and expedience of the client and the status of the contracts that the lawyer has signed outside of the scope of his/her powers have been dealt with in Islamic jurisprudence. However, there is a little material regarding other obligations or the contractual civil liability arising from the breach of obligations or contractual liability arising from the delay in the fulfillment of obligations. While there is a third party presence in the attorney contract and sometimes despite the relativity of contracts the scope of the obligations extends to third parties and breach of any of these obligations fulfill the liability resulting from personal and other's act and third party. Therefore, the client not the only has contractual liability resulted from personal act toward the attorney or the other party of the contract, but sometimes contractually or tortiously liability is liable due to another’s act as well. Correspondingly, the lawyer has contractual liability arising from personnel act toward client and sometimes is liable toward the client or other individuals for other's act that is examined through a comparison with French law.
کلیدواژه‌ها [English]
- Lawyer
- Client
- Responsibility
- Obligation
)
ارسال نظر در مورد این مقاله