نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

• محمد علی انصاری پور ¹
• حسین باقری نیا ²

¹ دانشیار گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران

² کارشناس ارشد مالکیت فکری، دانشکده‌ی حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران.

چکیده

سوء استفاده از حق تألیف موضوعی است که عدم توجه به آن و فقدان قانونی که بتواند با این پدیده مقابله کند می‌تواند در آینده منجر به سوء استفاده‌های گسترده در زمینه ی مالکیت فکری بشود. قوانین و مقررات مربوط به مالکیت فکری آن‌چنان که باید در ایران مورد توجه قرار نگرفته‌اند. از جمله می توان به فقدان مقرراتی در خصوص سوء استفاده از حق تالیف اشاره کرد. سوء استفاده از حق تألیف در این بحث عبارت است از ادعای داشتن مالکیت حق تألیف بر آثاری که وارد حوزه عمومی شده‌اند. در این مقاله مفهوم سوء استفاده از حق تألیف، مصادیق آن، عوارض و راه‌های مقابله با سوء استفاده از حق تالیف اعم از مسئولیت مدنی، مسئولیت کیفری و تعقیب سوء استفاده کننده توسط اشخاص خصوصی و عمومی به علاوه­ی تمهیدات اداری برای مقابله با سوء استفاده از حق تالیف بررسی شده است و در نهایت به این نتیجه رسیده­ایم که برای مشکلات ناشی از چنین پدیده‌ای قوانین موجود کافی نیستند و تصویب یک قانون جدید و جامع در این خصوص و یا اصلاح مقررات مربوطه که بتواند پاسخگوی مشکلات ناشی از سوء استفاده از حق تالیف باشد، ضروری است.

تازه های تحقیق

سوء استفاده از حق تآلیف پدیده‌ای نوظهور و رو به گسترش است. این سوء استفاده ممکن است به یکی از اشکال (1) انتشار مجدد آثار وارد شده به حوزه عمومی با ادعای حق تالیف، (2) اعمال محدودیت فرا قانونی، (3) ادعای مالکیت حق تالیف به خاطر مالکیت نسخه ها یا آرشیوها و (4) تغییر شکل اثر تحقق یابد. پدیده سوء استفاده از حق تالیف می‌تواند تبعات اقتصادی منفی به دنبال داشته و بر رشد و توسعه علم تأثیر منفی بگذارد.

اگرچه ایران در حال حاضر در هیچ‌یک از کنوانسیون‌های بین‌المللی در حوزه حمایت از حق تآلیف عضویت ندارد و درنتیجه آن‌چنان‌که باید قوانین داخلی حتی از آثاری که مدت حمایت­شان پایان نیافته، حمایت کافی به عمل نمی‌آورد، ولی چنانچه ایران به عضویت سازمان تجارت جهانی درآید یکی از پیش‌شرط‌های این‌چنین عضویتی وضع قوانینی دقیق در عرصه حمایت مالکیت فکری از جمله حق تالیف و جوانب مختلف آن است.

تازمانی که قانون‌گذار به این پدیده واکنش نشان نداده است (چنانکه در لایحه حمایت از مالکیت فکری نیز پیش بینی نشده)، به نظر می‌رسد که تنها روش عملی برای اقدام علیه سوء استفاده کننده از حق تالیف، استفاده از مسؤولیت مدنی و داراشدن غیر عادلانه است. اما بهترین روش برای از بین بردن حاشیه امن سوءاستفاده کنندگان، پیش‌بینی مسؤولیت کیفری است که قانون‌گذار حتماً باید آن را در قانون حمایت بگنجاند و پدیده سوء استفاده از حق تآلیف را به‌صورت صریح جرم انگاری کند. اجازه شکایت به اشخاص خصوصی، ایجاد فهرستی از آثار حوزه عمومی که پیوسته به‌روز شود و نیز طراحی نمادی برای معرفی این آثار نیز بسیار سودمند است. با به‌کارگیری این روش ها می توان نسبت به کاهش پدیده سوء استفاده از حق تالیف امیدوار بود.

کلیدواژه‌ها

• حق تالیف
• سوء استفاده از حق تألیف
• تقلب در حق تالیف
• حوزه عمومی

عنوان مقاله [English]

Copyright Misuse under American and Iranian Law

نویسندگان [English]

• Mohammad Ali Ansaripour ¹
• Hossein Bagherinia ²

¹ Associate Professor, Department of Private Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran

² L. L. M in Law of Intellectual Property, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran

چکیده [English]

Copyright misuse is an issue the ignorance of which and the absence of a law capable to deal with it can result in the vast misuses in the field of intellectual property in the future. The laws and regulations relating to intellectual property have not been paid attention appropriately in Iran. As an example, a reference can be made to the absence of any law as regards copyright misuse. Copyright misuse here means claiming copyright with respect to works that have entered the public domain. This article deals with the concept of copyright misuse, its examples, disadvantages of such a misuse, the ways for countering this phenomenon including imposing civil and criminal liability on  and prosecuting the misuser by private and public individuals and additionally administrative measures to combat it. Consequently, the article concludes that the existing laws are not sufficient for addressing the problems resulting from such a phenomenon and the enactment of a new and comprehensive law in this respect or amendment of the existing laws being able to answer the problems raised from copyright misuse is necessary.

کلیدواژه‌ها [English]

• Copyright
• Copyright Misuse
• Copy Fraud
• Public Domain