قراردادهای پرواز با نماد مشترک از منظر حقوق رقابت: مطالعه تطبیقی درحقوق ایران و فقه امامیه، حقوق آمریکا و اتحادیه اروپا

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق ،دانشگاه قم.

2 دانشیارگروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق ،دانشگاه قم

3 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشکده حقوق،دانشگاه قم.

10.22091/csiw.2020.5231.1743

چکیده

انعقاد قرارداد پرواز با نماد مشترک (کدشیرینگ) با سایر شرکت ­های هواپیمایی بین­ المللی و داخلی، ابتدا به عنوان شیوه­ ای برای تبلیغات پا به عرضه ظهور گذاشت و در حال حاضر به عنوان یک رویکرد استراتژیک برای به دست آوردن سهم بازار و به دنبال آن ایجاد یک وضعیت مسلط در بازار خدمات حمل هوایی به کار می­رود. یکی از مسائل حقوقی این توافقات، شبهه ضدرقابتی بودن آن­ هاست. نتایج این پژوهش که مطالعه تطبیقی موضوع در نظام ­های حقوقی موردنظر به روش توصیفی و تحلیلی است، نشان می­دهد که برحسب نوع توافق و ویژگی­های خاص آن ، قلمرو فعالیت و سهم طرفین از بازار، هر دو جنبه رقابتی و ضدرقابتی این قراردادها محتمل است. افزون بر این، اگرچه حقوق رقابت در نظام­های مختلف حقوقی موضع شفاف و روشنی را در خصوص این نوع توافقات اتخاذ نکرده است، ولی از منظر حقوقی، چنین توافقاتی باید برحسب مورد بررسی گردد و از ارائه یک حکم کلی برای تمامی  مصادیق آن، باید پرهیز نمود.

تازه های تحقیق

در تطبیق قراردادهای پرواز با نماد مشترک بر قواعد حقوق رقابت در نظام های حقوقی مورد بررسی، نتایج ذیل حاصل آمد:

الف)در بازارهای متمرکز هر قرارداد کدشیر پتانسیل ایجاد اثرات محدود کننده بر را رقابت دارد به ویژه هنگامی که در بردارنده تصمیمات مشترک بر قیمت، ظرفیت،جدول زمانی، بازاریابی و سایر موضوعات حساس رقابتی باشد و به مسیرهایی که توسط تعداد اندکی از شرکت های هواپیمایی رقیب انجام می شود، مربوط باشد. همچنین ممکن است این قرارداد مشمول ممنوعیت های حقوق رقابت در سوء استفاده از وضعیت مسلط شود به نحوی که این توافق در ایجاد، حفظ یا تقویت قدرت بازاری شرکاء موثر باشد ولی در هر حال توصیف رقابتی یا ضد رقابتی بودن آن مستلزم بررسی موردی می باشد.

ب) در حقوق ضد تراست ایالات متحده آمریکا، وزارت دادگستری و سازمان حمل و نقل هوایی مسئولیت اعطای مجوز قرارداد کدشیر بین شرکت های هواپیمایی و بررسی آن  را به عهده دارند و  موافقت نهایی با این قرارداد مشروط به تامین منفعت عموم و انطباق با سیاست حمل و نقل بین المللی است.

ج) در اتحادیه اروپا سیاست کمیسیون در مقابل این قراداد در پرده ای از ابهام قرار دارد و تاکنون راهنما یا معافیت جمعی در مورد قرارداد کدشیر به تصویب کمیسیون نرسیده است  و از دعاوی مطرح شده نیز نمی توان پی به رویه کمیسیون برد.

د) در حقوق ایران مقررات خاصی در زمینه قرارداد پرواز با نماد مشترک وجود ندارد و این نوع توافقات در ادبیات حقوقی ما، آن چنان که بایسته است شناخته شده نیست. ناشناخته بودن این شیوه توافق در حقوق هوایی ایران و عدم اهتمام حقوقدانان به بررسی آن، باعث گردیده که ابعاد حقوقی این قرارداد و مسائل آن در حقوق ایران مورد اهمال قرار گیرد.با این حال، بر اساس موازین حقوق رقابت ایران مقرر در فصل نهم قانون اجرای سیاست های کلی اصل (44)، برخی از مصادیق این قرارداد ، همانند قرارداد پرواز با نماد مشترک موازی در مسیر اصلی، پتانسیل اخلال در رقابت را داراست و در فرض ایجاد تمرکز در بازار خدمات حمل هوایی و تسلط شرکت های ذیربط بر این بازار، در صورت سوء استفاده آنها از این موقعیت، مشمول ضمانت اجراهای مقرر در ماده (61) قانون یادشده می شود. از منظر فقه امامیه، این قراردادها در صورتی که سبب تسلط شرکت هواپیمایی بر بازار و ایجاد توان تعیین قیمت و کرایه حمل به ضرر مشتریان، فراتر از مکانیسم طبیعی بازار شوند، براساس قاعده منع تسعیر و قاعده لاضرار ، دولت می تواند اقدامات لازم را به منظور تنظیم بازار و رفع اضرار صورت دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Codeshare Agreements from the Prospective of Competition Law: A Comparative Study in Law of Iran, US Law and Law of EU

نویسندگان [English]

  • Ebrahim Abdipour Fard 1
  • mohammad salehi mazanarani 2
  • kholoood deriss 3
1 Professor, Department of Private Law, Faculty of Law, University of Qom.
2 Associate Professor, Department of Private Law, Faculty of Law, University of Qom.
3 Ph.D. Student in Private Law, Faculty of Law, University of Qom.
چکیده [English]

Conclusion of codeshare agreement between international and domestic airlines at first was emerged as a way to advertising, but currently it is used as a strategic approach to gain market share and consequently creating a dominant position for airline services market. One of the legal issues of these agreements is doubt raised about their anti-competitive nature. The results of this research, that is a comparative study of the subject in related legal systems in a descriptive-analytic method, indicate that based on the type of the agreement and its specific characteristics, scope of activity and parties’ share in the market, both aspects-competitive and anticompetitive- are probable in these agreements. Furthermore, although competition law has no clear position as to these types of agreements in various legal systems, legally speaking, such agreements should be investigated case by case and a general rule should not be prescribed for all of their examples.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Code Sharing
  • Designated Code
  • Dominant Position
  • Competition Law

مراجع

1)      آخوند خراسانی، محمدکاظم،1366ش، کفایه الاصول، تهران، اسلامیه،ج2.
2)      انصاری، مرتضی، 1419ق، الفرائد الاصول، قم،مجمع الفکر الاسلامی،ج2.
3)      -----------، 1430ق، کتاب المکاسب  ، قم،مجمع الفکر الاسلامی،ج2.
4)      حرّ عاملی،محمد بن حسین، 1367ش، الوسائل الشیعه، تهران، اسلامیه،ج17.
5)      حسینی مراغی، سید میرعبدالفتاح، 1417ق، العناوین الفقهیه، قم، موسسه النشر الاسلامی،ج1.
6)      حسینی، سید علی، 1381ش، «بازشناسی تحلیل و نقد نظریه منطقه الفراغ «، اندیشه صادق، ش6و 7 .
7)      خوئینی، غفور، سلمان زاده، جعفر ،1395ش، «بررسی ماهیت حقوقی قراردادهای کدشیر در حمل و نقل هوایی»، مطالعات فقه و حقوق اسلامی ، سال هشتم، ش 14.
8)      دشتی، محمد، 1382ش، ترجمه و متن نهج البلاغه، قم، انتشارات کمال الملک.
9)      سیستانی، سیدعلی،1373ش، قاعده لاضرر و لاضرار، قم، مکتبه آیت الله سیستانی.
10)  شریعت اصفهانی، فتح الله، 1406ق، رساله لاضرر، قم، موسسه النشر الاسلامی.
11)  صدر، شهید، 1393ش، اقتصادنا، ترجمه سید ابوالقاسم ژرفا، ، قم، پژوهشگاه علمی و تخصصی شهید صدر،ج2.
12)  عبدی پور، ابراهیم،1388ش، «سوء استفاده از وضعیت اقتصادی مسلط»، حقوق اسلامی ، سال ششم ، ش 21.
13)  علیزاده، مهدی، 1383ش، احکام سوء عرضه کالا در حقوق اسلامی، مشهد، دانشگاه علوم رضوی.
14)  فاضل تونی، ملاعبدالله، 1415ق، الوافیه فی الاصول، قم، مجمع الفکر الاسلامی.
15)  کاظمی،حمید ،1396ش،حقوق بین الملل خصوصی هوایی ، تهران،انتشارات سمت.
16)  متقی هندی، علی بن حسام الدین، 1401ق، کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، بیروت، موسسه الرساله،ج5.
17)  مکارم شیرازی، ناصر، 1411ق، القواعد الفقهیه، قم،مدرسه امام امیرالمومنین،ج1..
18)  موسوی بجنوردی، سیدحسن ، 1389ق، القواعد الفقهیه، نجف،مطبعه الآداب،ج1.
19)  موسوی خمینی، سید روح الله، 1414ق، بدائع الدرر ، قم، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
20)  نجفی، محمد حسن، 1981م، جواهرالکلام فی شرح شرایع الاسلام، بیروت، دار احیاء التراث العربی،ج22.
21)  نوروزی، مشیت ا..، 1386ش، رابطه حقوق مالکیت فکری و حقوق رقابت، رساله دکتری،به راهنمایی منصور امینی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی.
22) Beyhoff, Stefan,(1995), » code-sharing: a summary of the German study« , journal of air transport management, Vol. 2, No.2.
23)  Blomskog, Martin Sevin ,(2014), code share agreement –a way to gain market power and raise air fare?, bachelor thesis , sodertorn university.
24) Chen, Chialin & Ren, Yu ,(2007) ,»Predictive methods for using capacity data to estimate market shares and the extent of risk pooling by airline alliance partners under parallel code sharing«, transportation journal, vol .46, No .40.
25)  De Groot, Jan Ernest C.,(1994), »code sharing – US policies and lessons for Europe«, air and space law, vol. 19, No. 2.
26) Gavil, Andrew & Kovacic, William, (2002), Antitrust Law in Perspective, Thomson West.
27) Gellman Research Associates Inc. (1994), A study of international airline code-sharing, Washington DC:GRA Inc.
28) Holloway, Stephen ,(2008), Straight and level- practical airline economies, USA: ashgate publishing company, third edition.
29) .Humphreys, Barry.K,(1994), »implication of international code sharing«, journal air transport management, vol. 1, No. 4.
30) ICAO circular, (1995), » Implication of airline code sharing«, last visited (9 March2018) available on: https://www.icao.int/sustainability/Documents/ C269_en.pdf.
31) K.Bingaman, Anne, (1996), »consolidation & code sharing: antitrust enforcement in the airline industry« last visited ( 10 march 2018) available on: http:// www. Justice .gov/atr/file/518681/download.
32) Kappes, Jan Willem & Rico Merkert ,(2013), » Barriers to entry into European aviation markets revisited: A review and analysis of managerial perceptions«, transportation research, vol. 57, issue C.
33) Lee, Darin & Ito, Harumi, (2007) »Domestic codesharing, alliances and airfares in the U.S. airline industry«,journal of law and economies, vol. 50, No. 2.
34) Steer Daves Gleave ,(2007), Competition impact of airline code-share agreements ,prepared for European Commission DG competition ,London : CLYDE &CO.
35) Stilinovic, Marko & Gliha, Dino, (2017), »code sharing agreement and competition protection in European union«, last visited (10 February 2018) ,  available on http://www.pravo.unizg,hr/_download/repository/ stilinovic_rad.
36) Szakal, Arpad, (2013) ,» inter line and code share agreement (1February 2018) available on http:// www.aviationlaw.eu> upload>2013/09.
37) Tamguicht, Adile ,(2008),” the effects of code sharing on airline fares and traffic: the case of Delta-Continental-Northwest code share alliance”, last visited ( 22 April 2019) available on: https://editorialexpress.com/cgibin/ conference/ download. cgi?db_ name=IIOC2008&paper_id=188.
38) Thunken, Alexander,( 2002) ,« Multi-state Advertising over the Internet and the Private International law of unfair competition», 51The international and comparative law Quarterly, No. 4.
39) Wang, j. ,(2010), airline code-sharing :a trap for travelers?«, international journal of organizational innovation, vol 3, Issue.
40) West, Jeremy, (2005), An Analytical Note, available at: Error! Hyperlink reference not valid...
 
 
 
 
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار