نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

• احمد یوسف زاده ¹
• سروش رستم زاد اصلی ²
• ایمان میریان ³

¹ استادیار گروه حقوق، دانشکده الهیات، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان .

² دکترای حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شیراز.

³ دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران.

چکیده

هدف طرفین از ایجاد تعهد، اجرای آن است و اجرای تعهد بر عهده متعهد است. اما مواردی وجود دارد که یا اصولاً اجرای تعهد بدون همکاری متعهدله امکان‌پذیر نیست و یا بدون همکاری وی، تعهد به نحو مطلوب اجرا نخواهد شد. این مسئله امروزه در قراردادهای تجاری بین‌المللی، مورد توجه است. بر این اساس، چالش اصلی این مقاله عبارت است از بررسی مبنای تعهد متعهدله به همکاری در اجرای تعهد و همچنین جایگاه آن در کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا، اصول قراردادهای تجاری بین‌المللی، اصول قراردادهای اروپایی و حقوق ایران. در انتها مشخص خواهد شد که این تعهد در اصول قراردادهای بین‌المللی و اصول قراردادهای اروپایی تصریح شده و در کنوانسیون بیع بین‌المللی به طور ضمنی از ماده (60) قابل برداشت است. در فقه و حقوق ایران به این تعهد تصریح نشده است، هرچند که مصادیقی از آن در خودداری متعهدله از قبول اجرای مطابق با قرارداد و وضعیتی که در آن به دلیل اقدام متعهدله، اجرای تعهد ناممکن می‌گردد دیده می‌شود.

تازه های تحقیق

بررسی صورت گرفته در این مقاله نشان داد که امروزه، تعهد متعهدله به همکاری در اجرای تعهد، به‌عنوان یکی از اصول موردتوجه در اجرای تعهدات، به متون قانونی موجود در این زمینه راه یافته است. مبنای اصلی شناسایی این تعهد عبارت است از لزوم رعایت حسن نیت در اجرای تعهدات، رفتار منصفانه و اراده ضمنی طرفین. در واقع، از یک‌سو، لزوم همکاری متعهدله در اجرای تعهداتی که بدون همکاری وی قابل‌اجرا نمی‌باشند، از یک‌سو لازمه وجود حسن نیت در قراردادها است، از سوی دیگر لزوم رعایت رفتار منصفانه در قراردادها که آن‌هم ازجمله تعهدات طرفین در اجرای تعهدات است، متعهدله را به همکاری در اجرای تعهد وا می‌دارد و درنهایت، اراده ضمنی طرفین در خصوص لزوم اجرای تعهد، مبنای همکاری متعهدله است. درعین‌حال، تعهد متعهدله به همکاری، در عین برخی شباهت‌های به تعهد به حسن نیت و رفتار منصفانه، اما دارای قلمرو اختصاصی خود نیز بوده و در اغلب موارد، تعهداتی افزون‌تر از تعهد به حسن نیت و رفتار منصفانه بر متعهدله بار می‌نماید. لذا مواردی را می‌توان یافت که در آن، عدم همکاری متعهدله، به معنای عدم حسن نیت نیست و از سوی دیگر، مواردی نیز وجود دارد که عدم همکاری متعهدله، به معنای نقض تعهد به حسن نیت نیز است. این مسئله به‌روشنی از تصریح تعهد به همکاری در کنار تعهد به حسن نیت و رفتار منصفانه در اصول قراردادهای اروپایی و اصول قراردادهای تجاری بین‌المللی مشخص می‌گردد.

این تعهد در فقه و حقوق ایران مورد تصریح واقع نشده است و دکترین حقوقی نیز به آن توجهی ننموده است. دلیل اصلی این مسئله نیز می‌تواند این باشد که مبانی تعهد متعهدله به اجرای تعهد، همچون حسن نیت، رفتار منصفانه و ...، به نحو مطلوبی در حقوق ایران موردتوجه قرار نگرفته است. بااین‌وجود، در دو مورد نمونه‌هایی از این تعهد در حقوق ایران دیده می‌شود، مورد اول، فرضی است که در آن، به دلیل عدم قبول اجرای تعهد از سوی متعهدله، اجرای تعهد ناکام می‌ماند و دوم، در مواردی که عدم امکان اجرای تعهد، ناشی از اقدامات متعهدله است که در هر دو مورد، می‌توان عدم همکاری متعهد در اجرای تعهد را علت عدم مسئولیت متعهد در عدم اجرای تعهد دانست.

کلیدواژه‌ها

• اجرای تعهد
• همکاری متعهدله
• اجرای قرارداد
• حسن نیت
• قراردادهای تجاری بین‌المللی

عنوان مقاله [English]

A Comparative Examination of the Promisee’s Duty to Cooperate in Performing the Obligation in Islamic Jurisprudence, Iranian Law and International Commercial Contracts

نویسندگان [English]

• ahmad usefzadeh ¹
• soroush rostamzad asli ²
• Iman Mirian ³

¹ Assistant Professor, Department of Law, Faculty of Theology, Azarbaijan Shahid Madani University .

² Ph. D. in Private Law, Faculty of Law and Political Science, University of Shiraz.

³ Ph. D. Student in Private Law, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran.

چکیده [English]

The purpose of the parties in creating an obligation is performing it and performance of the obligation is undertaken by the promisor. However, there are cases in which either basically the performance of obligation without the cooperation of the promise is not possible or without his/her cooperation, the obligation will not be properly performed. Today, this issue is considered in international trade contracts. Accordingly, the main challenge of this article is to investigate the foundation of the promisee’s duty to cooperate in performing the obligation and its position in the Convention on Contracts for the International Sale of Goods (CISG), Principles of International Commercial Contracts (UPICC), Principles of European Contract Law (PECL) and law of Iran. At the end of this article, it will be determined that this duty is stipulated in the UPICC and the PECL and has been implicitly addressed in article 60 of the CISG. Such a duty is not reaffirmed in Islamic jurisprudence and Iranian law. However, examples of the refusing the acceptance of performance according to the contract by the promise and a situation in which, due to the act of promise, the performance of the obligation becomes impossible are seen.

کلیدواژه‌ها [English]

• Performance of the Obligation
• Cooperation of the Promisee
• Implementation of the Contract
• Good Faith
• International Commercial Contracts