نوع مقاله : علمی و پژوهشی
نویسنده
دانشیار گروه حقوق، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان.
چکیده
چون قرار سقوط دعوا در فاصله اعلام ختم رسیدگی تا صدور رای تجدیدنظر صادر می‌شود و قبل‌از‌آن دادگاه تجدیدنظر رسیدگی اولیه خود را انجام و حکم بدوی را نقض کرده است این سوال ایجاد می‌شود که آیا با صدور قرار سقوط دعوای تجدیدنظر حکم بدوی نقض‌شده احیاء می‌شود یا همچنان به‌طور‌نقض‌شده باقی می‌ماند؟ در پاسخ به‌نظر می‌رسد بعد از نقض حکم بدوی اعم‌ازاینکه تجدیدنظرخواه خواهان دعوای بدوی بوده یا خوانده آن باشد به‌استناد اصل وحدت رسیدگی، آن فقط خواهان بدوی است که می‌تواند دعوا را استرداد کند و با صدور قرار سقوط دعوا در مرحله تجدیدنظر دعوا به‌طورکامل مختومه می‌شود. این‌اتفاق در دادگاههایی که پرونده بعد از نقض به‌آنها ارجاع شده نیز می‌افتد. ولی اگر تجدیدنظرخواه خوانده بدوی باشد او فقط قبل‌ازنقض رای بدوی می‌تواند دعوای تجدیدنظر را استرداد کند. آنچه گفته شد علاوه‌بر نقض حکم درمرحله تجدیدنظر شامل نقض قرار در‌آن مرحله و نقض رای در مراحل فرجامی و واخواهی نیز می‌شود ولی به‌دلایل عملی به‌نحو‌دیگری در‌مراحل اعاده دادرسی یا اعتراض ثالث واقع می‌شود. گرچه می‌توان تصمیم دادگاه تجدیدنظر برای رسیدگی اولیه آن‌را هم رای دانست ولی استرداد دعوا پیش از آن تصمیم منجر به‌قرار سقوط دعوا نمی‌شود. پس نمی‌توان در دیوان فرجامی هم انتظار صدور آن قرار را داشت. این‌اتفاق علاوه‌بر قرار سقوط دعوا، شامل قرار رد دعوا هم می‌شود. به‌این‌ترتیب، کارکردهای متفاوتی برای استرداد دعوا کشف می‌شود.
تازه های تحقیق
همانگونه که در متن مقاله مشخص شد بدون‌تردید قرار سقوط دعوا به‌عنوان تنها قرار قاطع دعوا علاوه‌بر مرحله بدوی، در مرحله تجدیدنظر هم می‌تواند صادر شده، دعوا‌را به‌طورکامل و حتی اگر در دادگاههای دیگری هم مطرح باشد، مختومه نماید. تائید یا نقض بلاارجاع رای بدوی در مرحله تجدیدنظر مانع از صدور قرار سقوط دعوا درآن‌مرحله می‌گردد. بنابراین، تنها استرداد بعد از نقض رای بدوی است که شرایط را برای موضوع بحث این‌مقاله فراهم می‌سازد. این‌بحث اصولاً شامل دعاویی که به‌عنوان اولین مرحله در دادگاه تجدیدنظر مطرح شده‌اند، همچنین شامل امور حسبی نمی‌شود. دراین‌باره، متوقف‌کردن دعوا بعد از نقض حکم با‌فراهم‌نکردن مقدمات اجرای قرارهای اعدادی دادگاه تجدیدنظر به‌معنی استرداد دعوا نیست. در مرحله تجدیدنظر، خوانده بدوی حتی اگر تجدیدنظرخواه باشد بعد از نقض رای درآن‌مرحله دیگر نمی‌تواند دعوا را قبل یا بعد از اعلام ختم دادرسی با یا بدون‌رضایت طرف مقابل استرداد نموده باعث صدور قرار رد یا سقوط دعوا شود. ولی خواهان بدوی اعم از اینکه خواهان یا خوانده دعوای تجدیدنظر باشد می‌تواند با استرداد دعوای تجدیدنظر (به‌طورکلی یا جزئی) بعد از نقض رای بدوی استثنائاً مانع از ادامه رسیدگی به‌دعوا شده، به‌ترتیب باعث صدور قرار رد یا سقوط دعوای تجدیدنظر و اصلی (به‌طورکامل و غیرقابل‌تجزیه) گردد. این‌تفکیک‌ناپذیری رای درحالت تعدد خواهانها نیز مشاهده می‌شود.
آنچه گفته شد از نتایج اصل وحدت رسیدگی است. در واقع، با‌نقض، رسیدگی به‌حالت اولیه برمی‌گردد به‌نحوی‌که خواهان دعوا خواهان بدوی و خوانده دعوا خوانده بدوی خواهد بود. درنتیجه، نقض‌شده‌بودن حکم بدوی علیرغم به‌نظررسیدن اولیه، مانعی برسرراه تاثیر قرار سقوط دعوا یا تغییر نحوه تاثیر آن نخواهد شد. می‌توان گفت این‌همان دعوای بدوی است که بعد از نقض حکم بدوی دردادگاه تجدیدنظر مورد رسیدگی است. نقض‌شدن حکم بدوی، آن‌حکم‌را در قسمتهایی که به‌نفع یا به‌ضرر طرفین بوده بی‌اعتبار کرده، راه را برای رسیدگی مجدد به‌همان‌دعوا این‌بار درمرحله تجدیدنظر باز کرده است.
وضعیت موردبحث علاوه‌بر نقض حکم درمرحله تجدیدنظر، نقض قرار درآن‌مرحله، نقض رای درمرحله فرجامی، نقض حکم درواخواهی و نقض رای داور دردادگاه را نیز شامل می‌شود، گرچه طراحی قانون به‌نحوی بوده که این‌اتفاق در عمل درمرحله اعاده دادرسی یا اعتراض ثالث بعد از اعلام ختم دادرسی در قبل یا بعد از نقض درباره کل یا جزء دعوا به‌نحو‌متفاوتی بیافتد و بسته به‌مورد باعث سقوط دعوای اعاده دادرسی، اعتراض ثالث یا دعوای اصلی آنها گردد. دراین‌باره، گرچه می‌توان تصمیم دادگاه تجدیدنظر دررسیدگی اولیه (نقض یا تائید) را هم رای تلقی کرد ولی استرداد دعوا (به‌طورکلی یا جزئی) پیش‌از‌آن توسط تجدیدنظرخواه، اعم‌از خواهان یا خوانده بدوی، فقط منجر به‌صدور قرار رد دعوا شده (به‌طورکامل و غیرقابل‌تجزیه) به‌هیچوجه به‌صدور قرار سقوط دعوا نمی‌انجامد. در واقع، برخلاف احکام، قرارها حصری‌اند و در غیر موارد منصوص نمی‌توان آنها را صادر کرد. قاضی اصولاً باید در مقام حل و فصل دعوا حکم صادر کند نه قرار. به‌این‌ترتیب، نمی‌توان در دیوان فرجامی هم انتظار صدور قرار سقوط دعوا داشت. در این‌باره، «تائید» یا «نقض» دادگاه تائیدکننده یا نقض‌کننده‌را به‌دادگاه صادرکننده رای تائید یا نقض‌شده بدل نمی‌کند. همچنین فقط در دادگاه تجدیدنظر نیست که این‌وضعیت می‌تواند اتفاق بیافتد بلکه وقوع این‌وضعیت در دادگاههایی که پرونده بعد از نقض (دردادگاه تجدیدنظر یا دیوان فرجامی) به‌آنها ارجاع شده نیز محتمل است. این‌وضعیت اختصاص به‌قرار سقوط دعوا ندارد و به‌نحو مقتضی قرار رد دعوا و حتی قرار ابطال دادخواست‌را هم شامل می‌شود. به‌این‌ترتیب، آثار گوناگونی برای استرداد دعوا کشف می‌شود.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Analyzing the Manner and Effects of Suit’s Dismissal Writ Issuance After Primary Verdict’s Quash at the Appeal Stage: Exploring Diverse Functions of Discontinuance (A Comparative Study of Law of Iran and Common Law).
نویسنده [English]
- Ahad Gholizadeh Manghutay
Associate Professor, Department of Law, Faculty of Administratvie Sciences and Economics, University of Isfahan.
چکیده [English]
Because suit’s dismissal writ issues in between parties’ arguments closure and appeal judgment’s issuance and before that the court has done its primary proceedings and quashed the primary verdict, this question arises that whether with appeal suit’s dismissal writ issuance the quashed primary verdict revives or remains persistent as quashed? To answer, it seems that after primary verdict’s quash, whether the appellant has been the primary suit’s plaintiff or defendant, relying on the proceedings singleness principle, that would be only plaintiff who can discontinue the suit and with suit’s dismissal writ issuance at the appeal stage the suit becomes res judicata completely. This happens in courts where the file has referred to them after quash as well. But if the appellant was the defendant, he/she could discontinue the appeal suit only before the primary judgment’s quash. What said, in addition to quash of verdict in appeal stage includes writ’s quash in that stage and judgment’s quash in supreme court appeal and objection to ex-parte verdict, however, due to some practical reasons it happens differently in retrial and third person’s objection suits. Although appeal court’s decision for its initial trial can as well be deemed judgment, the suit discontinuance before that decision does not lead to suit dismissal writ. Therefore, issuance of that writ cannot be expected in the supreme court. This happens not only about suit dismissal writ but also as to suit rejection one. In this way, different functions would be explored for discontinuance of a suit.
کلیدواژه‌ها [English]
- Suit Dismissal Writ
- Discontinuance
- Appeal
- Quash
- Suit Rejection Writ
- احمدی، نعمت ،1371ش، آیین دادرسی مدنی،تهران:، اطلس.
- افتخار جهرمی، گودرز،السان، مصطفی، 1396ش، آیین دادرسی مدنی، تهران، نشر میزان،ج1.
- بختیاری، مهدی ،1391ش، «نهاد توقف تجدیدنظرخواهی در حقوق ایران»، مجله حقوقی دادگستری،ش77.
- بهشتی، محمد جواد، مردانی،نادر، 1385ش، آیین دادرسی مدنی، تهران، میزان،ج2.
- پوراستاد، مجید ،1387ش، «اصل حاکمیت اصحاب دعوای مدنی»، فصلنامه حقوق،دوره 38، ش3.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر ،1370ش،ترمینولوژی حقوق، تهران، انتشارات گنج دانش.
- جوهری، مهدی ،1388ش، «قرار رد دعوا یا سقوط دعوا در ماده 107 قانون آیین دادرسی مدنی سال 1379، فصلنامه دیدگاههای حقوقی ،ش46 و 47.
- حسینی، سید محمدرضا، 1380ش، قانون آیین دادرسی مدنی در رویه قضایی، تهران، مجمع علمی و فرهنگی مجد.
- حیاتی، علی‌عباس ،1384ش، شرح قانون آیین دادرسی مدنی، تهران، سلسبیل.
- زندی، محمدرضا ،1389ش، رویه قضایی دادگاههای تجدیدنظر استان در امور مدنی (4)، تشریفات دادرسی، تهران، انتشارات جنگل.
- سریر، فرزانه ،1386ش، آیین دادرسی مدنی. تهران، مجمع علمی و فرهنگی مجد.
- سمامی، عبدالله ،1379، شرحی بر آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب (در امور مدنی)،تهران، انتشارات بهنام.
- شمس، عبدالله ،1385ش، آیین دادرسی مدنی، تهران، انتشارات دراک،ج2و3.
- شیخ‌نیا، امیرحسین ،1375ش، آیین دادرسی مدنی (3) ، تهران، انتشارات ویستار.
- صدرزاده افشار، محسن ،1379ش،آیین دادرسی مدنی و بازرگانی، تهران، ماجد.
- صمصامی مهاجر، محمود ،1363، «استرداد دعوی»، مجله حقوقی، دوره 1، ش1.
- طهماسبی، علی ،1395ش، «قواعد استرداد دادخواست و دعوای بدوی در فرض تعدد اصحاب دعوا»، دیدگاههای حقوق قضایی، ش 73 و 72.
- قلی‌زاده، احد ،1395ش، «تحلیل حقوقی تامین دعوای واهی در امور حسبی» ،فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی،دوره 46، ش2.
- --------- ،1395ش، «تحلیلی بر اصل وحدت رسیدگی در قانون آیین دادرسی مدنی»، دانش حقوق مدنی،دوره 5، ش2.
- --------- ،1381ش، آیین دادرسی مدنی دادگاههای عمومی و انقلاب (3)، اصفهان، انتشارات دانشگاه اصفهان.
- ---------، 1399ش، «تحلیل حقوقی جلب ثالث به‌عنوان تنها دعوای پیرو»، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی دانشگاه تهران،دوره 50، ش2.
- کاتوزیان، امیرناصر، 1383ش، اثبات و دلیل اثبات، تهران، نشر میزان،ج2.
- کریمی، عباس،1386ش، آیین دادرسی مدنی،تهران، مجمع علمی و فرهنگی مجد.
- کریمی، عباس، پرتو، حمیدرضا ،1395ش، آیین دادرسی مدنی: طرح و جری دعوا، ختم دعوا، تهران، انتشارات دادگستر،ج2.
- مالکی، جلیل، سلیمیان،اباالفضل،1397ش، «رویکردی تطبیقی بر استرداد و سقوط دعوا»، فصلنامه پژوهشهای حقوق تطبیقی عدل و انصاف ،دوره 1، ش 2.
- مدنی، جلال‌الدین ،1357ش، آیین دادرسی مدنی،تهران، انتشارات دانشگاه ملی ایران،ج2.
- منصوریان، ناصرعلی ،1370ش، «انصراف از استرداد دعاوی در دعاوی بین‌المللی»، مجله حقوقی،دوره 11، ش 14و15.
- مهاجری، علی ،1380ش، شرح قانون آیین دادرسی مدنی دادگاههای عمومی و انقلاب،تهران،گنج دانش،ج3،2،1.
- نهرینی، فریدون ،1394ش، «زوال دادرسی به جهت استرداد دعوا» ،فصلنامه تحقیقات حقوقی ،دوره 18، ش 70.
- نوبخت، یوسف ،1393ش، نگاهی به آیین دادرسی مدنی، تهران، انتشارات راد نواندیش.
- واحدی، قدرت‌الله ،1377ش، آیین دادرسی مدنی،تهران، نشر میزان،ج3.
- -------------، 1379ش، بایسته‌های آیین دادرسی مدنی، تهران، میزان.
- Ahmadi, Nemat, (1992), Civil Procedure. Tehran: Atlas.
- Eftekhaar Jahromi, Goodarz, and Mostafa Elsan (2017), Civil Procedure. Volume 1. Tehran: Mizan.
- Bakhtiari, Mehdi, (2012), "The Institution for Stopping Appeals in Iran's Law." Legal Journal of Justice 76, No. 77.
- Beheshti, Mohammad Javad, and Nader Mardani (2006) Civil Procedure. Volume 2. Tehran: Mizan
- Pourostad, Majid (2008) "The Principle of Sovereignty of Civil Litigants." Quarterly Journal of Law 38, No. 3: 97-125.
- Jouhari, Mehdi (2009) "The Rejection or Fall Writ of a Dispute in Article 107 of the Civil Procedure Code of 2000. " Legal views 46 and 47: 67-75.
- Hosseini, Seyyed Mohammad Reza (2001) Civil Procedure Code in the Case Law. Tehran: Majd.
- . Hayati, Ali Abbas (2005) Description of Civil Procedure Code. Tehran: Salsabil.
- Zandi, Mohammad Reza (2010) Judicial Procedure of Appeals Courts in Civil Affairs (4) Litigation process. Tehran: Forest.
- Sarir, Farzaaneh (2007) Civil Procedure. Tehran: Majd.
- Samaami, Abdollah (2000) A Description of the General and Revolutionary Courts Procedure (Civil Affairs). Tehran: Behnam.
- Shams, Abdollah (2006) Civil Procedure. Volume 3. Tehran: Deraak.
- ----------------- (2006) Civil Procedure. Volume 2. Tehran: Deraak.
- Sheykhnia, Amir Hossein (1996) Civil Procedure (3). Tehran: Wistaar.
- Sadrzaadeh Afshaar, Mohsen (2000) Civil and Commercial Procedure. Tehran: Maajed.
- Samsaami Mohaajer, Mahmoud (1984) " Discontinuance of the Suit." Legal Journal 1, No. 1: 71-128.
- Tahmaasebi, Ali (2016) "Rules for Discontinuance of Primitive Petition and lawsuit in the Case of multiplicity of litigants." Views of judicial law, No. 73 and 74: 45-72.
- Fazaaeli, Mustafa (2014) "The Status and Principles of Due Procedure in Human Rights and the Judicial Doctrine of Islam." Comparative Study of Islamic and Western Law 1, No. 1: 159-178.
- Gholizadeh, Ahad (2016) " A Legal Analysis on Security for Costs in Probate Matters. "Quarterly Journal of Private Law Studies 46, No. 2: 285-304.
- ------------------ (2016) “An Analysis of the Principle of Unity of Proceedings in the Civil Procedure Code.", Civil Rights Knowledge 5, No. 2: 107-130.
- ------------------ (2016) The Civil Procedure Code of the General and Revolutionary Courts (3). Isfahan: University of Isfahan.
- Gholizadeh Manghutay, Ahad (2020) "A Legal Analysis to Bringing in the Third Party as the Mere Follower litigation" Quarterly Journal of Private Law Studies 50, No. 2: 339-358.
- Katouzian, Amir Naasser (2004) Proof and proofs Reason. Volume 2. Tehran: Mizan.
- Karimi, Abbas (2007) Civil Procedure. Tehran: Majd.
- Karimi, Abbas, and Hamidreza Parto (2016) Civil Procedure: A Lawsuit’s Setup and Continuance- End of a Lawsuit. Volume 2. Tehran: Daadgostar.
- Ja'fari Langroudi, Mohammad Ja'far (1991) Terminology of Law. Tehran: Ganj Danesh.
- Maaleki, Jalil, and Abalfazl Salimian (2018) "A Comparative Approach to Discontinuance and Collapse of Litigation." Quarterly Journal of Justice and Fairness Comparative Law Research 1, No. 2: 7-23.
- Madani, Jalaaluddin (1978) Civil Procedure. Volume 2. Tehran: National University of Iran.
- Mansoorian, Naaser Ali (1991) "Withdrawing the Discontinuance of the Lawsuit in International Cases." Legal Journal 11, No. 14-15: 89-150.
- Mohaajeri, Ali (2001) Description of the Civil Procedure Code of the General and Revolutionary Courts. Volume 3. Tehran: Ganj Danesh.
- ----------------- (2001) Description of the Civil Procedure Code of the General and Revolutionary Courts. Volume 2. Tehran: Ganj Danesh.
- ---------------- (2000) Description of the Civil Procedure Code of the General and Revolutionary Courts. Volume 1. Tehran: Ganj Danesh.
- Nahreyni, Fereydoon (2015) "The Deterioration of the Proceedings for Disontinuance of Lawsuit." Legal Investigation Quarterly 18, No. 70: 113-136.
- Nobakht, Yousef (2014) A Look at Civil Procedures. Tehran: Raadnoandish.
- Vaahedi, Ghodratollah (1998) Civil Procedure. Volume 3. Tehran: Mizan.
- -------------------------- (2000) Necessities of Civil Procedure. Tehran: Mizan.
- Vahdati, Mehdi, Hossein Taherkhani, Parviz Savraaee, and Jamshid Noorsharq. "Investigating Challenges and Resolving Conflicts of Regulations Related to Electronic Procedure in Iran's Legal System with a Comparative Approach in French Law." Comparative Research on Islamic and Western Law 7, No. 4 (2020): 241-273.
- Burdick, Francis M. (1905) Law of Torts. Washington D.C.: Beard Books.
- Campbell, Christian (2007) International Civil Procedure. Yorkhill Law Publishing.
- Connerty, Anthony (2006) A Manual of International Dispute Resolution. London: Commonwealth Secretariat.
- Grainger, Ian, and Michael Fealy (2000) The Civil Procedure Rules in Action. London: Cavendish Publishing Ltd..
- Osborne, Craig (2008) Civil Litigation. New York: Oxford University Press.
- Ray, Sukumar (2008) Text Book on the Code of Civil Procedure. Delhi: Universal Law Publishing Co..
- Sime, Stuart (2020) A Practical Approach to Civil Procedure. London: Oxford University Press.
- Sime, Stuart, and Derek French (2013) "Discontinuance and Stays." In Blackstone's Civil Practice, the commentary, by Maurice Kay, 913-920. London: Oxford University Press.
- Thirlway, Hugh (2016) The International Court of Justice. London: Oxford University Press.
)
ارسال نظر در مورد این مقاله