پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب

مجله علمی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

فرایند پذیرش مقالات

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

اطلاعات آماری نشریه

پرسش‌های متداول

اخبار و اعلانات

پیوندهای مفید

بررسی تطبیقی جبران خسارت صدمات بدنی در حقوق ایران و انگلستان

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه قم .

2 دانش آموخته دکتری حقوق جزا و جرم شناسی جامعه المصطفی العالمیه

10.22091/csiw.2022.6493.1999

چکیده

امروزه در بسیاری از کشورها برای شناخت صدمات بدنی و جبران خسارتهای وارد بر اعضای بدن طرح‌‌های خاصی ساماندهی و به تصویب رسیده و در راستای سیاست‌‌های جنایی، اهداف بازدارندگی را در کنار جبران خسارت، مد نظر قرار می‌‌دهند. در نوشتارحاضر با روش تحلیلی، توصیفی به بررسی این موضوع در نظام کیفری حقوق ایران و انگلستان پرداخته که چه تفاوتهایی در مفهوم شناختی مصادیق اعضا و پرداخت خسارت صدمات بدنی در حقوق هر دوکشور وجود دارد. تحقیق حاضر نشان از آن دارد که در نظام حقوق ایران نظام جبران صدمات بدنی برمبنای دیه، ارش و حکومت بنا گردیده و در نظام حقوقی انگلستان با استفاده از روش‌‌های نظام تعرفه و نظام توجه به کارکرد اعضاء، لذت خوشی و زندگی از دست رفته افراد مورد ارزیابی و محاسبه قرار می‌‌گیرد و با ارزش‌گذاری جان آدمی و ارزیابی کیفیت سال‌‌های زندگی افراد به محاسبه خسارات بدنی می‌‌پردازند و هر دو نظام حقوقی در تلاش هستند تا بتوانند به شیوه واقعی صدمات بدنی را محاسبه و جبران نمایند.
 

تازه های تحقیق

پرداخت خون بها در حقوق کیفری اسلام مستند به اصول و قواعدی ازجمله قاعده اتلاف، اصل نظم عمومی، اصل اعتداء و قاعده نفی ضرر می‌‌باشد و در نحوه ارزیابی صدمات بدنی برای جبران خسارات وارده بر اعضاء و منافع و جراحت‌‌های حاصله، دیه (مقدار معین از طرف شرع) یا ارش و حکومت (مقداری که توسط قاضی با نظر خبره تعیین می‌‌شود) مقرر شده و به این صورت است که برای هر صدمه درصد خاصی از دیه کامل قرار داده شده است و برای صدماتی که بصورت معین بیان نشده بصورت ارش پرداخت می‌‌گردد و مواردی نیز بصورت حکومت از طریق نظر کارشناسان اعمال می‌‌شود.

در حقوق انگلستان دو نظریه یا نظام برای جبران خسارت ناشی از صدمه بدنی وجود دارد. نخست نظام تعرفه و دوم نظام توجه به کارکرد اعضاء، در حقوق این کشور مبلغ ثابتی برای هیچ نوع صدمه بدنی وجود ندارد و به عبارت دیگر به جای وجود مبلغ ثابت و از پیش تعیین شده، جبران خسارت با ارزیابی موردی صورت می‌‌گیرد. در ارزیابی موردی، دادرس خسارات ناشی از صدمات بدنی، ضررهای مالی ناشی از صدمه بدنی و خسارات معنوی را جمع نموده و به یک باره حکم به پرداخت آن در حق زیان‌دیده می‌‌دهد.

در حقوق انگلیس فهرست جدا تهیه شده است که در آن صدمات بدنی را در چند دسته قرار داده‌‌اند، مثلا سر و گردن انسان با تمام اجزایشان در یک گروه قرار داده شده‌‌اند، در مرحله بعد برای هر یک از این اجزا مبلغی قرار داده شده است که مانند ارش و حکومت خسارات توسط کارشناسان تعیین می‌‌شود.

در مقایسه مقدار خسارتی که درحقوق ایران و انگلیس حکم به جبران آن داده می‌‌شود و عوامل موثر در آن باید گفت چون دیه مبلغ از پیش تعیین شده می‌‌باشد در موارد صدمات یکسان، مبلغ یکسان پرداخت می‌‌شود و در مورد مازاد بر دیه با استناد به قاعده لاضرر و لاضرار، قاعده تسبیب و اتلاف، بنای عقلا مبنی بر قبح ظلم و موادی از قانون مسئولیت مدنی، اصل جبران خسارات از مجاری محاکم حقوقی و تقدیم دادخواست قابلیت دریافت دارد (هرچند که در این مورد اختلافاتی وجود دارد که به مجالی دیگرموکول میشود) ومانند حقوق کیفری انگلستان موقعیت اجتماعی، شغل، شخصیت و سایر عوامل این چنینی در آن تاثیری ندارند؛ به عبارت دیگر در حقوق ایران و اسلام که ناظر به تساوی و کرامت حقوق انسانی و اصل عدالت است تنها صدمه و مقدار صدمه بدنی موثر است و جایگاه اجتماعی، شغلی و ... دخیل در پرداخت خسارت نمی‌‌باشد حال آنکه در حقوق انگلستان علاوه بر صدمه و شدت آن سایر عوامل هم موثر هستند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Compensation for Physical Injuries in Iranian and England’s Law

نویسندگان [English]

  • adel sarikhani 1
  • mahdi sharifi 2

1 Professor, Department of Criminal Law and Criminology, Faculty of Law, Qom University, Qom, Iran .

2 PhD Graduate of Al-Mustafa Al-Alamiyah Society.

چکیده [English]

In many countries today, specific frameworks have been established to recognize physical injuries and provide compensation for bodily harm. These frameworks, in line with criminal policy objectives, aim to deter future harm and ensure compensation. This paper employs an analytical and descriptive approach to examine this issue within the criminal justice systems of Iran and England, exploring the conceptual differences in the recognition of bodily injury and the provision of compensation in both legal systems. The present research reveals that in the Iranian legal system, the compensation for bodily injuries is based on the concepts of "diyyah", "arsh", and "government", while the English legal system evaluates and calculates compensation based on tariff systems, consideration of the function of body parts, the lost enjoyment of life, and the valuation of human life and the quality of life years. Both legal systems strive to realistically calculate and compensate for bodily injuries.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Body Part
  • Physical Injury
  • Harm
  • Arsh
  • Government
مراجع
ابراهیم مصطفی، احمد الزیات، حامد عبدالقادر، محمد النجار، بی‌تا، المعجم الوسیط، قاهره، مجمع اللغة العربیه دارالدعوه، چ4.
ابن‌منظور، جمال‌الدین محمد‌بن‌مکرم، 1408ق، لسان‌العرب (پانزده‌جلدی)؛ بیروت، دارالفکر للطباعة والنشر والتوزیع، چ3، ج15.
احمد ادریس، عوض، 1377ش، دیه، ترجمه علیرضا فیض، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چ2.
احمد بن فارس بن زکریا (ابن فارس)، ابو الحسین، 1404ق، معجم مقائیس اللغة، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، چ1، ج3و4.
اس اسنل، ریچارد، 1392ش، آناتومی بالینی، مترجم حسن‌زاده، غلامرضا، تهران، نشر ارجمند، بی‌چا.
آقایی نیا، حسین، 1387ش، حقوق کیفری اختصاصی جرائم علیه اشخاص (جنایات)، تهران، نشر میزان، چ4.
آهنین جگر، حسین، 1387ش، بررسی مصونیت والدین در ایراد صدمات جسمانی به فرزندان در حقوق ایران و انگلستان، قم، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه قم.
بابائی، ایرج، 1389ش، جبران خسارات ناشی از صدمات بدنی در حقوق مسؤولیت مدنی ایران، تهران، پژوهش حقوق و سیاست، سال دوازدهم، ش 28.
باریکلو، علیرضا، 1382ش، جبران خسارت بدنی در فقه اسلامی، مشهد، مجله مطالعات اسلامی، ش ۶۱.
ــــــــــــــــــ، 1389ش، مسئولیت مدنی، تهران، نشر میزان، چ2.
پور فرهاد، مسعود، 1382ش، کالبدشناسی انسانی، تبریز، نشر اختر، چ3.
جعفری لنگرودی، محمد جعفر، 1386ش، ترمینولوژی حقوق، تهران، گنج دانش، ج17.
جعفری، احمد بن عبدالله، 1422ق، دیه ما فی جوف الانسان من الاعضا، بیروت، مجله العدل، ش10.
جوهری، اسماعیل بن حماد، 1407ق، الصحاح، بیروت، دار العلم للملایین.
چایلدز، پنی، 1388ش، گزیده رویه قضایی انگلستان در امور کیفری، ترجمه آوا واحدی نوایی، تهران، میزان، چ 1.
حسنی، محمد، مسئولیت مدنی خسارات ناشی از تصادفات، برگرفته از وبلاگ:
www.mohassani.persianlog.ir/1392/02/18
خویی، سیدابوالقاسم، 1396ش، مبانی تکملة المنهاج، قم، نشر احیاءآثار خویی، چ2.
زبیدی، محمد بن عبدالرزاق، بی‌تا، تاج العروس، قاهره، دارالهدایه، ج39.
زراعت، عباس، 1380ش، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی، تهران، ققنوس.
سلطانی‌نژاد، هدایت ا...، 1380ش، مسئولیت مدنی خسارت معنوی، تهران، انتشارات نور الثقلین، چ 1.
شفیعی سروستانی، ابراهیم، ستایش، محمد کاظم و قیاسی، جلال‌الدین، 1376ش، قانون دیات و مقتضیات زمان، تهران، نشر مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری.
صفایی، حسین، رحیمی، حبیب‌الله، 1390ش، مسئولیت مدنی (الزامات خارج از قرارداد)، تهران، انتشارات سمت، چ2.
عاملی، زین‌الدین بن علی، 1419ق، مسالک الافهام فی شرح شرایع الاسلام، قم، موسسه المعارف الاسلامیه، چ1.
عبد الرحمان، محمود، بی‌تا، معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیة، قاهره، دار الفضیله.
عبدالمنعم بدر، محمد، 1954م، مبادی القانون الرومانی، قاهره، دارلکتب العربی.
عبدالهی، اسماعیل، 1389ش، درسهایی از فلسفه کیفری (درآمدی بر مسئولیت کیفری بدون تقصیر در نظام‌‌های حقوقی ایران و انگلستان)، تهران، انتشارات خرسندی، چ1.
فیومی، احمد بن محمد بن علی، 1420ق، المصباح المنیر، بیروت، المکتبة العلمیه.
قلعه جی، محمد رواس، قنیبی، حامد صادق، 1408ق، معجم لغة الفقها، بی‌جا، دارالنفائس، چ2.
کاتوزیان، ناصر، 1390ش، الزام‌‌های خارج از قرارداد، مسئولیت مدنی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چ4، ج 10.
گرجی، ابوالقاسم، 1381ش، دیات، تهران، دانشگاه تهران، چ1.
محمود صالحی، جانعلی، 1372ش، حقوق زیان‌دیدگان و بیمه شخص ثالث، تهران، انتشارات دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.
ـــــــــــــــــــــــــــ، 1370ش، حقوق زیان‌دیدگان در حوادث رانندگی و نظام تامین خسارتها، تهران: فصلنامه بیمه مرکزی ایران، سال ششم، ش4.
مصباح اردکانی، سید فخرالدین، ۱۳۹۱ش، کالبدشناسی عمومی، شیراز، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی شیراز.
معین، محمد، 1375ش، فرهنگ معین، تهران، انتشارات امیرکبیر، چ 9، جلد 2.
موسوی خمینی، سید روح‌الله، 1409 ق، تحریرالوسیله، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چ 5.
نجفی الاصفهانی، محمدحسن، 1374ش، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، تهران، نشر کتابچی، چ 4.
Administration of Justice Act. (1982).
Brown, W. J. (1999). GCSE LAW (7th ed.). London, England: Sweet and Maxwell.
Campbell Black, H. (1968). Black's Law Dictionary (4th ed.). St. Paul, MN: West Publishing Co.
Cooke, J. (1999). Law Of Tort (4th ed.). Financial Times Management.
Criminal Injuries Compensation Scheme. (2012).
Elliott, C., & Quinn, F. (2009). Tort Law (7th ed.). London, England: Pearson Longman.
Hepple, B. A. (1991). Tort: Cases And Materials (4th ed.). London, England: Butterworths.
Hunt, M. (2000). A Level And As Level Law. London, England: Sweet & Maxwell, Limited.
Offence against the Person Act (1861).
Offence against the Person Act (1861).
Road Traffic Act (1988).
Royal Commission on Civil Liability and Compensation for Personal Injury (1978).
The Criminal Injuries Compensation Scheme (2001).
White v. Estate of Constantine (1989), Housecroft v. Burnett (1986).
 
Persian and Arabic Sources
Abd al-Mun'im Badr, M. (1954). Principles of Roman Law. Cairo, Egypt: Dar al-Kutub
al-Arabi.
Abdollahi, I. (2010). Lessons from Criminal Philosophy (An Introduction to Non-Culpable Criminal Liability in Iranian and English Legal Systems) (Vol. 1). Tehran: Khorsandi Publication.
Abdul Rahman, M. (n.d.). Dictionary of Jurisprudential Terms and Phrases. Cairo: Dar
al-Fadhilah.
Aghai Nia, H. (1387 SH). Special Criminal Law: Crimes against Persons (Felonies). Vol. 4. Tehran: Mizan Publishing.
Ahanin Jegar, H. (1387 SH). Examination of Parental Immunity in Causing Physical Injuries to Children in Iranian and English Law (Master's thesis). Qom: Qom University Press.
Ahmad Ibn Faris Ibn Zakaria (Ibn Faris), (1404 AH). Mu'jam Maqayis al-Lughah [Dictionary of Language]. Qom: Office of Islamic Promotion of the Seminary of Qom.
Ahmad Idris, A. (1998). Diyat [Blood Money] (A. Feyz, Trans.). Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance.
Ameli, Z. D. ibn A. (2000). Masalik al-Afham fi Sharh Sharayi al-Islam (Vol. 1). Qom: Islamic Encyclopedia Institute.
Babai, I. (1389 SH). Compensation for Bodily Injuries in Iranian Civil Liability Law. Research in Law and Politics, 12(28), Tehran, Iran.
Bariklou, A. (1382 SH). Compensation for Physical Injuries in Islamic Jurisprudence. Journal of Islamic Studies, (61), Mashhad, Iran.
Bariklou, A. (1389). Civil Liability (2nd ed.). Tehran, Iran: Mizan Publishing.
Childs, P. (1388 SH). Selected English Judicial Procedure in Criminal Matters (A. Vahidi Navai, Trans.). Vol. 1. Tehran: Mizan Publishing.
Fiyumi, A. i. M. i. A. (1999). Al-Masbah al-Muneer. Beirut: Al-Maktabah al-Ilmiyyah.
Gorji, A. (2002). Diyah (Vol. 1). Tehran: University of Tehran.
Hassani, M. (n.d.). Civil Liability for Damages Resulting from Accidents. Retrieved from www.mohassani.persianlog.ir/1392/02/18
Ibn Fares ibn Zakariya (Ibn Fares), A. A.-H. (1404 AH). Mu'jam Maqayis al-Lughah (Vols. 1, 3, and 4). Qom: Dar Al-Tablighat Islamic Propagation Office.
Ibn Manzur, J. al-D. M. i. M. (1408 AH). Lisan al-Arab (Vols. 3 and 15). Beirut: Dar Al-Fikr for Printing, Publishing, and Distribution.
Ibrahim Mustafa, A. A. Z., Hamid Abdul Qadir, M. A. N. (n.d.). Al-Mojam al-Wasit Dictionary [Intermediate Dictionary]. Cairo: Dar Al-Dawa Arabic Language Association.
Jafari Langroudi, M. J. (1386 SH). Legal Terminology (Vol. 17). Tehran: Ganj Danesh Publishing.
Jafari, A. i. A. (1422 AH). The Diyya for the Human Organs in the Abdomen. Al-Adl Journal, (10), Beirut, Lebanon.
Johari, I. i. H. (1407 AH). Al-Sahah. Beirut: Dar Al-Alam for Publishers.
Katuzian, N. (2011). Non-Contractual Obligations, Civil Liability (Vols. 4 and 10). Tehran: University of Tehran Publication.
Khoei, S. A. (2017). Foundations of Takmila al-Minhaj (Vol. 2). Qom: Nahj al-Athar Publication.
Mesbah Ardakani, S. F. al-D. (2012). General Anatomy. Shiraz: Shiraz University of Medical Sciences.
Moein, M. (1997). Moein Dictionary (Vols. 2 and 9). Tehran: Amir Kabir Publication.
Musavi Khomeini, S. R. (1987). Tahrir al-Wasilah (Vol. 5). Qom: Islamic Publication Office.
Najafi Isfahani, M. H. (1995). Jawahir al-Kalam fi Sharh Sharayi al-Islam (Vol. 4). Tehran: Ketabchi Publication.
Pour Farhad, M. (1382 SH). Human Anatomy (Vol. 3). Tabriz, Iran: Ekhter Publishing.
Qal'ehchi, M. R., & Ghanibi, H. S. (1989). Dictionary of Jurisprudential Terms (Vol. 2). N/A.
Safaei, H., & Rahimi, H. (2011). Civil Liability (Non-Contractual Obligations) (Vol. 2). Tehran: SAMT Publication.
Salehi, J. M. (1991). Rights of Victims in Traffic Accidents and the System of Compensation. Central Insurance of Iran Journal, 6(4), Tehran, Iran.
Salehi, J. M. (1993). Rights of Victims and Third Party Insurance. Tehran: Tehran University Faculty of Management Publication.
Shafiei Sarvestani, E., Satayesh, M. K., & Ghiyasi, J. (1997). The Law of Diyat and the Necessities of Time. Tehran: Publication of the Presidential Strategic Research Center.
Snell, R. S. (2013). Clinical Anatomy (G. Hassanzadeh, Trans.). Tehran: Nashr Arjmandi Edition.
Soltaninejad, H. (2001). Civil Liability for Moral Damage (Edition 1). Tehran: Noor Al-Thaqalin Publication.
Zeraat, A. (2001). Islamic Penal Code in the current legal system. Tehran: Ghoqhnous.
Zubaydi, M. I. A. R. (n.d.). Taj al-Arus. Cairo: Dar al-Hedayeh.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image
پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب
دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 36
تیر 1402
صفحه 77-96
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار