حمایت از اماکن عبادی در مخاصمات مسلحانه از دیدگاه اسلام و حقوق بین‌الملل

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه حقوق بین‌الملل دانشکده حقوق دانشگاه قم.

چکیده

حمایت ازاماکن عبادی ذیل عنوان اموال فرهنگی و تاریخی در حقوق بین‌المللِ بشردوستانه لحاظ شده است.این حمایت شامل منع حمله و تخریب، ممنوعیت بکارگیری درجهت اهداف نظامی و منع اقدامات تلافی‌جویانه نسبت به این اماکن، استنظام حمایتی حقوق بین‌الملل در این حوزه بوده که با وجود اسناد بین‌المللی متعدد و رویه‌ی برخی از دادگاه‌های کیفری بین‌المللی تکامل یافته است. ازسوی دیگر، قرآن‌کریم با نام بردن از اماکن عبادی ادیان توحیدی، مصونیت و ممنوعیت تعرض به این اماکن را ابلاغ کرده وسنت نبوی آن رامتبلور نموده است. سیره مسلمانان نیز بر همین مبنا شکل گرفته است. در محورهای حمایت و نوع آن، اصل ضرورت نظامی به عنوان استثنای حمایت، اعمال مصونیت و حمایت بر اساس قراردادها و تعهد به مفاد آن‌ها در این زمینه از نقاط مشترک در دو نظام حقوقی است. با این حال، طرح مستقل مکان‌های عبادت به عنوان موضوع حمایت، اختصاص حمایت به اماکن عبادی ادیان توحیدی و نه هرمکانی، اعطای صبغه‌ی اعتقادی ومعنوی به موضوع حمایت و احترام اماکن عبادی از ویژگی‌های رویکرد اسلامی در این موضوع است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Protection of Places of Worship in Armed Conflicts in the Viewpoints of Islamic and International Law

نویسنده [English]

  • Gholamali Ghasemi
چکیده [English]

ious places has its place under the rubric of the cultural and historical properties in the international humanitarian law. This protection includes a ban on any kinds of attack or destruction against these places, the prohibition of utilizing these places for military purposes, any instances of retaliation against these places, and a system of supportive international law in this field. In a similar vein, the holy Quran has mentioned a prohibition of invasions against monotheistic places of worship. Additionally, the biographies of the Holy Prophet Mohammad and Muslims have best illustrated these kinds of behavior. The military necessity of attacks against these places as the exception to their protection, and the application of immunity on the basis of agreements are the common points of the two legal systems. However, in the Islamic approach, the protection is applicable only to the places of worship of monotheistic religions, not to all such places. Moreover, giving ideological and spiritual characteristics are other points of departure in the Islamic 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: : places of worship
  • protection
  • International Law
  • Islam
  • cultural properties
  1. قرآن کریم

    1. خدوری، مجید، 1391ش، جنگ و صلح در قانون اسلام، ترجمه: غلامرضا سعیدی، قم، کلبه شروق، چ1.
    2. سیاه‌رستمی، هاجر و دیگران، 1390ش، حقوق بین‌الملل بشردوستانه ناظر بر حمایت از افراد در درگیری‌های مسلحانه (مجموعه اسناد ژنو)، تهران، مؤسسه آموزش عالی علمی – کاربردی هلال احمر ایران.
    3. ضیایی‌بیگدلی، محمدرضا، 1391ش، حمایت از اموال فرهنگی در درگیری‌های مسلحانه در مجموعه مقالات همایش حمایت از اموال فرهنگی و تاریخی در حقوق بین‌الملل، تهران، شهر دانش، چ1.
    4. طباطبایی، سیدمحمدحسین، 1374ش، تفسیر المیزان، ترجمه: سیدمحمدباقر موسوی‌همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه‌ی مدرسین حوزه علمیه قم، ج 12.
    5. طبرسی، فضل بن حسن، 1360ش، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ترجمه و تحقیق: رضا ستوده، تهران، فراهانی.
    6. عظیمی‌شوشتری، عباسعلی و دیگران، 1393ش، جنگ و صلح در اسلام، قم، پژوهشکده تحقیقات اسلامی، زمزم هدایت، چ1.
    7. فرانکیونی، فرانچسکو، 1388ش، فراسوی معاهدات، پایداری حقوق عرفی جدیدی در حمایت از میراث فرهنگی، ترجمه: علیرضا ابراهیم‌گل و همکاران، مجله حقوقی بین‌الملل، ش 40.
    8. فلک، دیتر، 1387ش، حقوق بشردوستانه در مخاصمات مسلحانه، ترجمه: سید قاسم زمانی و دیگران، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، چ1.
    9. فیرحی، داوود، 1386ش، مفهوم جنگ و اخلاق نظامی در اسلام شیعی، فصلنامه سیاست دانشگاه تهران، دوره 38، ش 1.
    10. قاسمی، غلامعلی، سجاد باقرزاده، 1392ش، حقوق بشردوستانه و حمایت از اماکن عبادی در مخاصمات مسلحانه بین‌المللی و غیر بین‌المللی، فصلنامه مطالعات بین‌المللی پلیس، ش 130.
    11. لطفی، عبدالرضا، نادر اخگری‌بناب، محمدرضا فقهی، 1389ش، حمایت از محیط‌زیست، اموال و اماکن در مخاصمات مسلحانه، تهران، هستی‌نما، چ1، ج2.
    12. مکارم‌شیرازی، ناصر، 1374ش، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج 1 و 14.
    13. ممتاز، جمشید، امیرحسین رنجبریان، 1384ش، حقوق بین‌الملل بشردوستانه مخاصمات مسلحانه داخلی، تهران، میزان، چ1.
    14. نژندی‌منش، هیبت‌الله، 1391ش، حمایت از اموال فرهنگی در رویه دادگاه بین‌الملل کیفری یوگسلاوی سابق در مجموعه مقالات همایش حمایت از اموال فرهنگی و تاریخی در حقوق بین‌الملل، تهران، شهر دانش، چ1.
    15. وری، پیترو، 1391ش، فرهنگ حقوق بین‌الملل بشردوستانه، ترجمه: سیامک کرم‌زاده و کتایون حسین‌نژاد، تهران، چ2.
    16. هنکرتز، ژان ماری، لوئیس دوسوالدبک، 1387ش، حقوق بین‌الملل بشردوستانه عرفی، ترجمه: دفتر امور بین‌الملل قوه قضائیه و کمیته بین‌المللی صلیب سرخ، تهران، مجد، چ1.
    17. حلی، حسن بن یوسف بن مطهر، 1420ق، تحریرالاحکام الشرعیه علی مذهب الامامیه، تحقیق: ابراهیم بهادری، قم، مؤسسه امام صادق علیه‌السلام، چ1.
    18. روحانی، سیدمحمدصادق، 1413ق، فقه الصادق علیه‌السلام، قم، مؤسسه دارالکتاب، چ3.
    19. کاظمی، جواد بن سعید، 1365ش، مسالک الافهام الی آیات الاحکام، تهران، کتاب‌فروشی مرتضوی، چ2، ج1.
    20. مجلسی، محمدباقر، 1404ق، بحارالانوار الجامعه لدرراخبار الائمه الاطهارعلیهم‌السلام، بیروت، مؤسسه الوفاء، ج21.
    21. مصطفوی، حسن، 1360ش، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ج6.
    22. مغنیه، محمدجواد، 1424ق، تفسیر الکاشف، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج 1و5.
    23. موسوی‌خمینی، سیدروح‌الله، بی‌تا، تحریرالوسیله، قم، مؤسسه دارالعلم.
    24. موسوی‌سبزواری، سیدعبدالاعلی، 1409ق، مواهب الرحمان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسه اهل‌البیت علیهم‌السلام.
      1. International Committee of the Red Cross, Commentary on the Additional Protocols of 8 June 1977 to the Geneva Conventions of 12 Agast 1949, Geneva 1987.
      2. Gao, Sheng, (2008), International Protection of cultural Property: Some Preliminary Issues and the Role of International Conventions, Singapor Year Book of International Law and Contributors.
      3. The Prosecutor V. DuskoTadic (Indictment)، No. It – 94 – 1، Count 1 (ICTY 1999).
      4. The Prosecutor V.Tadic, Case, No 160 Licty Appeals Chamber, Oct, 2, 1995.
      5. Hague convention for the Protection of cultural property in the event of armed conflict of 14 may 1954.
CAPTCHA Image