مبانی مالکیت فضا و قرار در نظام حقوقی اسلام و غرب

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق خصوصی دانشکده حقوق دانشگاه قم

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه قم

چکیده

توسعه­­ی روز افزون جوامع شهری و محدودیت‌های ناشی از اراضی مسکونی موجب شده تا در برخی موارد ارزش فضا و قرار املاک از سطح زمین بیشتر شود. همین موضوع سبب افزایش تقابل بین مالکیت فردی با مالکیت عمومی شده است. بررسی و تحلیل مبانی مالکیت فضا و قرار می­تواند تا حد قابل توجهی کشمکش بین مالکین و متولّیان امور شهری را کاهش دهد. نتایج حاصل از مقایسه‌ی مبانی این نوع مالکیت در حقوق اسلام، قوانین موضوعه‌ی ایران و نظام حقوقی مالکیت در کشورهای فرانسه، انگلیس، آلمان، سوییس و مصر گویای آن است که بر اساس نظام‌های حقوقی مورد بحث، قواعد تسلیط، احترام، تبعیت، ید و لاضرر مهم‌ترین مبانی مالکیت فضا و قرار است، از این رو مالک زمین بر فضا و قرار نیز استیلا داشته و این استیلا باید مورد احترام واقع شود؛ چرا که فضا و قرار از ملحّقات و تبعات زمین است و هر شخصی مانع تصرّفات قانونی مالک شود به دلیل ورود ضرر، مسؤول جبران خسارات خواهد بود.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Foundations of Aboverground and Underground Ownership in Islamic and Western Law

نویسندگان [English]

  • Mohammad Salehi Mazandarani 1
  • jamshid mirzaei 2
چکیده [English]

Abstract
The ever-increasing expansion of urban societies and shortage of residential lands has caused to be aboveground and underground more valuable than the ground in some cases. This has led to the increasing conflict between individual and public ownership. Studying and analyzing the principles of ownership can reduce to a large extent the conflict between the private owners and custodians of urban affairs. the results of comparing the fundamentals of this type of ownership in Islamic, Iranian law and legal system of property rights in France, England, Germany, Switzerland, Egypt implies that the Controlling(Al-Taslit), Reverence(Ehteram), Compliance (Tabaiiat), Possession(Yad) and No-harm(La-Zarar) Rules are the most foundations of  aboveground and underground property right. Hence the owner of the land has Possession power on them and this must be honored, as aboveground and underground are land accessories and any person who prevents legal possession of the owner, will be liable to compensate due to the damages.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Possession Rule
  • Reverence Rule
  • Compliance Rule
  • No-Harm Rule
  • aboveground and underground Property

مراجع

  1.  قرآن‌کریم

    1. آخوند خراسانی، محمد کاظم، 1406ق، حاشیه بر مکاسب، تهران، انتشارات وزارت ارشاد اسلامی، چ1.
    2.  ابن ابی الجمهور، محمد بن علی، 1400ق، عوالی اللئالی، قم، انتشارات مطبعه الاداب، چ1.
    3.  اصفهانی، محمد حسین، 1410ق، کتاب الاجاره، نجف، المطبعه العلمیه، چ1.
    4. امامی، سید حسن، 1368ش، دوره حقوق مدنی، تهران، کتابفروشی اسلامیه، چ8 ، ج1.
    5. انصاری، مسعود و طاهری، محمد علی، 1388ش، دانشنامه حقوق خصوصی، تهران، انتشارات جنگل جاودانه، چ3.
    6.  بجنوردی، حسن، 1391ق، القواعد الفقهیه، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چ1.
    7. بحرالعلوم، محمد بن محمد تقی، 1403ق، بلغه الفقیه، تهران، انتشارات مکتبه الصادق علیه‌السلام، چ2.
    8.  بروجردی عبده، محمد، 1380ش، حقوق مدنی، تهران، انتشارات مجد، چ1.
    9. بلتاجی، محمد، 2007م، الملکیه الفردیه فی نظام الاقتصادی الاسلامی، قاهره، انتشارات دارالسلام، چ1.
    10. 10.  جعفری لنگرودی، محمد جعفر، 1372ش، حقوق اموال، تهران، کتابخانه گنج دانش، چ5.

    11. حر عاملی، محمد بن حسن، بی­تا، وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چ1.

    12. حلّی، یحیی بن سعید، 1415ق، الجامع للشرایع، قم، موسسه سید الشهدا علیه‌السلام، چ1.

    13. خمینی [امام]، سید روح‌الله، 1403ق، تحریرالوسیله، تهران، مکتبه الاعتماد، چ1.

    14. خوانساری نجفی، موسی بن محمد، 1405ق، منیه‌الطالب: تقریرات درس میرزای نایینی، نجف اشرف، مطبعه المرتضویه، چ1.

    1. 15.  صفایی، سید حسین، 1393ش، دوره مقدماتی حقوق مدنی: اشخاص و اموال، تهران، نشر میزان، چ18.

    16. طباطبایی یزدی، محمد کاظم، 1342ق، العروه الوثقی، نجف، مطبعه الآداب، چ1.

    17. عاملی غروی، جواد بن محمد، 1429ق، مفتاح‌الکرامه فی شرح القواعد العلامه، قم، موسسه آل‌البیت علیهم‌السلام، چ1.

    1. 18.  قهرمانی، نصرالله، 1389ش، مطالعه تطبیقی چگونگی رفع تعارض اصل تسلیط با قاعده لاضرر، مجله کانون وکلا، ش72.
    2. 19.  کاتوزیان، ناصر، 1381ش، اموال و مالکیت، تهران، نشر میزان، چ5.
    3. 20.  ــــــــــــــــــــ ، 1377ش، قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، تهران نشر دادگستر، چ2.

    21. کرکی [محقق]، علی بن حسین، 1414ق، جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم، موسسه آل‌البیت علیهم‌السلام، چ1.

    22. مجلسی [علامه]، محمد باقر، 1404ق، بحارالانوار، بیروت، موسسه الوفاء، چ2.

    1. 23.  محقق داماد، سید مصطفی، 1382ش، قواعد فقه: بخش مدنی، تهران، انتشارات مرکز نشر علوم اسلامی، چ22.
    2. 24.  ملک یونان،ژرژ،1350ش، ورود غیر مجاز به املاک دیگران در کامن‌لا، مجله حقوق مردم، ش26.

    25. نجفی، شیخ محمد حسن، 1397ق، جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت، دار الاحیاء التراث العربی، چ7، ج26.

    26. نراقی، احمد، 1396ق، مستند الشیعه فی احکام الشریعه، تهران، مکتبه المرتضویه، چ2.

    1. 27.  نوری، محمد علی، 1392ش، ترجمه قانون مدنی مصر، تهران، انتشارات کتابخانه گنج دانش، چ2.
    2. 28.  هدایت‌نیا،فرج‌الله، 1389ش، مبانی فقهی تحدید سلطنت مالکانه، مجله حقوق اسلامی، ش26.
      1.  Dietze, Gottfred, (1971), Indefence of property, London, Johns Hopkins press Ltd.
      2.  Duguit, Leon, (1912), Les transformation generals du droit privedepuis le code Napoleon, paris.
      3.  Epstein, Richard. A., (2008), supreme,neglect, Oxford.
      4.  padfield, colin Frank, (2001), Law made simple, Oxford.
      5. Ryan, Alan, (1987), property, university of Minnesota press.

     

     

ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار