نوع مقاله : علمی و پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه حقوق بین‌الملل دانشکده حقوق دانشگاه قم
2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد حقوق بین‌الملل دانشگاه قم
چکیده
حق داشتن وکیل یکی از ابزارهای دفاعی متهم به شمار می‌آید که به وسیله‌ی آن شخص فرصت اثبات بهتر بی‌گناهی یا دفاع از حقوق خویش را خواهد یافت. برآیند اعمال این حق در مرحله‌ی تحقیقات مقدماتی جلوگیری از اجحاف نسبت به حقوق متهم و حفظ کرامت انسانی وی می‌باشد. در این رهگذر بیان دیدگاه‌های اسلام، به عنوان مکتبی که مبین و پاسدار ارزش‌های اخلاقی و حقوق انسانی در بالاترین سطح ممکن مطابق با فلسفه‌ی وجودی و غایت حیات آدمی است، در کنار سنجش اسناد و موازین بین‌المللیِ برآمده از تجارب و اندیشه‌های بشری می‌تواند به لحاظ علمی و کاربردی متضمن نتایج ارزشمندی باشد. در نوشتار پیش رو، ضمن نگاهی کلی به رویکرد حقوق اسلام و حقوق بین المللی بشر پیرامون حق داشتن وکیل، این مسأله بررسی شده است که بر مبنای این دو نظام میزان قابلیت اعمال این حق و چگونگی تضمین آن در مرحله‌ی تحقیقات مقدماتی به چه صورت قابل تحلیل است. از سوی دیگر وکیل به عنوان دادرس متهم چه معیارهای رفتاری‌ای به ویژه در مرحله‌ی مقدماتی فرآیند دادرسی باید رعایت نماید، تا از موازین اسلامی و بین‌المللی تخطی نکرده باشد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Right to Have Advocate in Islamic Law and International Law of Human Rights: with an Emphasis on the Preliminary Inquiries Stage
نویسندگان [English]
- Mostafa Fazaeli 1
- Ebrahim Malakeh 2
چکیده [English]
Abstract
Right to have advocate and judicial consult in delegations, is a defensive means for the defendant and accused person, by which he/she can provide a good fortune to prove his/her innocence or proceed his/her case. Implementation of this right during preliminary inquiries would prevent any likely violation of accused rights and preserving his/her inherent dignity. Interpreting Islamic viewpoints in expressing and preserving moral values and human rights, in their higher levels, according to the philosophy and goal of human life, in comparison with international instruments and norms which are resulted by human experiment and knowledge, could include useful scientific and practical conclusions. In the present article, after giving a general sight of view about Islamic and human rights law on the right to have advocate, extent and quality of this right especially during preliminary inquiries, is discussed and explained that, how it could be guaranteed and, from the other side, which code of conduct should be followed by advocate according to Islamic and international norms and values.
کلیدواژه‌ها [English]
- Right to Have Advocate
- Preliminary Inquiries
- Islamic Law
- International Law of Human Rights
- Fair Trial
قرآن‌کریم
نهج البلاغه
- آخوندی، محمود،1388ش، آیین دادرسی کیفری، تهران، سازمان چاپ و انتشارات، چ14، ج1 -5.
- آشوری، محمد، 1385ش، آیین دادرسی کیفری، ترهان، سمت، چ7،ج2.
- آلوسی، سید محمود، 1415ق، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، بیروت، دارالکتب العلمیه، بی‌چا،ج12.
- ابن قدامه مقدسی، شمس الدین عبدالرحمن، 2009 م، مغنی، بیروت، دارالکتب العلمیه، بی‌چا،ج5.
- اردبیلی، محمد علی، 1390ش، حقوق جزای عمومی، تهران، میزان، چ24،ج1.
- باقی، عماد الدین، تیرماه1393ش، وکالت: نهادی مدنی یا حکومتی؟، مجله مهرنامه،ش 36 .
- براری لاریمی، محمد و تقی قبولی در افشان، سید محمد، 1389ش، حقوق متهم با رویکردی فقهی، مجله مطالعات فقه و حقوق اسلامی، ش 2.
- بی‌نام، 1327ش، وکالت دعاوی، مجله کانون وکلا، ش 1.
- جالینوسی، احمد و نجف‌پور، سارا، 1386ش، مفهوم عدالت در اسلام و غرب، مجله دانش سیاسی، ش 5.
10. جعفری لنگرودی، محمد جعفر، 1368ش، ترمینولوژی حقوق، تهران، گنج دانش، چ4.
11. خالقی، علی، 1390ش، آیین دادرسی کیفری، تهران، شهر دانش، چ13.
12. خوری شرتونی، سعید، 1989م، اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، بیروت، مرسل سیوعیه، چ2، ج2.
13. دهخدا، علی اکبر، 1343ش، لغت‌نامه، تهران، سیروس، بی‌چا.
14. زاپالا، سالواتور، 1387ش، حقوق بشر در محاکمات کیفری، ترجمه حسین آقایی جنت مکان، انتشارات دانشگاه شهید چمران، چ2.
15. سرخسی، محمد بن احمد، بی‌تا، المبسوط، بیروت، دارالمعرفه، بی‌چا،ج19.
16. شفیق العانی، محمد، 1950م، اصول المرافعات و الصکول فی القضاء الشرعی: مدخل الفقه العام، بغداد، مطبعه العانی، بی‌چا،ج2.
17. صالح قبائلی، سعد حماد، 2005م، حق المتهم فی الاستعانه بمحام دراسه مقارنه، قاهره، دار النهضه، بی‌چا.
18. ضیایی‌فر، محمد حسین، 1386ش، مجله حقوق اساسی، ش8.
19. طباطبایی، محمد حسین، 1393ش، تفسیر المیزان، تهران، موسسه اسماعیلیان، چ5.
20. طه، فریده و اشرفی، لیلا، 1386ش، دادرسی عادلانه، تهران، بنیاد حقوقی میزان، بی‌چا.
21. عابدین، محمد أمین، بی‌تا، رد المحتار على الدر المختار: حاشیه ابن عابدین ویلیه قره عیون الأخیار و تقریرات الرافعی، تحقیق: عادل أحمد عبد الموجود و علی محمد معوض، ریاض، دارالعالم الکتب، بی‌چا،ج8.
22. فخار زاده طوسی، جواد، 1391ش، حقوق متهمان، قم، پژوهشگاه علوم وفرهنگ اسلامی، بی‌چا.
23. فرجیها، محمد و مقدسی، محمد باقر، 1388ش، دسترسی به وکیل در مرحله تحقیقات پلیسی، مجله پژوهشهای حقوقی، ش 16.
24. فرید وجدی، محمد، بی‌تا، دایره المعارف القرن العشرین، بیروت، دارالفکر، بی‌چا،ج10.
25. فضائلی، مصطفی،1393ش، جایگاه و اصول دادرسی عادلانه در حقوق بشر و دکترین قضایی اسلام، فصلنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، ش. 1.
26. ــــــــــــــــــــ ،1393ش، دادرسی عادلانه در محاکمات کیفری بین‌المللی، تهران، مؤسسه مطالعاتی شهر دانش، چ 3.
27. فیض،علیرضا، 1363ش، مبادی فقه و اصول، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، بی‌چا.
28. فیض‌الاسلام، علینقی، 1320ق، ترجمه نهج البلاغه، قم، مؤسسه تحقیقات و نشر معارف اهل‌البیت علیهم‌السلام، بی‌چا.
29. قشیری نیشابوری، ابی الحسین مسلم، قرن13ق، صحیح مسلم، بیروت، دارالافاق الجدیده، ج3.
30. گلدوست جویباری، رجب، 1388ش، کلیات آیین دادرسی کیفری، تهران، نشرجنگل، چ 3.
31. ماوردی، علی بن محمد، 2002م، احکام السلطانیه، بیروت، دارالفکر، بی‌چا.
32. مطهری، مرتضی، 1372ش، عدل الهی، تهران، انتشارات صدرا، بی‌چا.
33. موسوی خمینی [امام]، سید روح الله، 1368ش، تحریرالوسیله، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار الامام الخمینی، بی‌چا، ج 1-2.
34. American Convention on Human Rights, (1978).
35. Basic Principles on the Role of Lawyers, (1990).
36. Case of Öcalan v. Turkey, (2005), Application No. 46221/99, Judgment, Strasbourg.
37. Concluding Observations of the HRC: Georgia, (1997), Doc. CCPR/C/79/Add.74,9.
38. European Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms, (1953).
39. European Court of Human Rights, Annual Report (2007), Registry of the European Court of Human Rights, Strasbourg. (http://www.governo.it/Presidenza/CONTENZIOSO/contenzioso_europeo/documentazione/Annual_Report_2007.pdf).
40. European Court of Human Rights, Annual Report (2007), Registry of the European Court of Human Rights, Strasbourg, 2008. http://www.governo.it/Presidenza/CONTENZIOSO/contenzioso_europeo/documentazione/Annual_Report_2007.pdf.
41. European Court of Human Rights, Annual Report (2007), Registry of the European Court of Human Rights, Strasbourg, 2008. http://www.governo.it/Presidenza/CONTENZIOSO/contenzioso_europeo/documentazione/Annual_Report_2007.pdf.3
42. guy&Xv Austria, (1981), (NO7138/75), (NO8403/78) Report of 14Dec.
43. Hunt, John, (2007), Working with Barristers, 2nd Edition, THE LAW SOCIETY OF NEWSOUTH WALES, available at: https://www.lawsociety.com.au/cs/groups/public/documents/internetcontent/026515.pdf.
44. International Covenant on Civil and Political Rights,(1966),( intered into force:1979).
45. OEA/ Ser7/v/ll, (1983), 62. Doc, Rev. 3.
46. Rodley Nigel & Matt Pollard, (1999), the Treatment of Prisoners.
47. Rules of Procedure and Evidence of the International Tribunal for Rwanda, (1995).
48. Rules of Procedure and Evidence of the International Tribunal for Former Yugoslavia,(adopted on11 Feb.1994 and amended several times to 2009).
49. Standard Minimum Rules for the Treatment of Prisoners (Standard Minimum Rules), (1977).
50. Statute of the International Criminal Court, (1998).
51. Statute of the International Criminal Tribunal for Rwanda (Rwanda Statute), (1994).
52. Statute of the International Criminal Tribunal for the Former Yugoslavia (Yugoslavia Statute), (1993).
53. Under inTernational Law, (1999.), Oxford University, Oxford.
54. UN Rules for the Protection of Juvenile Deprived of Their Liberty, (1990).
55. UN Standard Minimum Rules for the Administration of Juvenile Justice (the Bijing Rules), (1985).
56. Universal Declaration of Human Rights (Universal Declaration),(1948).
)
ارسال نظر در مورد این مقاله