نوع مقاله : علمی و پژوهشی
نویسنده
استادیار گروه حقوق خصوصی دانشگاه قم.
چکیده
تازه های تحقیق
از تحقیق حاضر میتوان نکات زیر را به طور خلاصه استنتاج کرد:
1- خسارت انتظار، یکی از گونههای خسارتهایی است که در نظام کامنلا برای جبران خسارت زیاندیده از نقض قرارداد، پرداخت میشود. در این نوع خسارت تلاش میشود که زیاندیده با دریافت پول در وضعیتی قرار داده شود که از اجرای قرارداد انتظار داشته است. بر خلاف آنچه که در حقوق ما مرسوم است، برآوردهساختنِ انتظار زیاندیده، نه از طریق اجرای عین قرارداد بلکه با پرداخت خسارت پولی به وی است. دلیل این امر این است که در نظام کامن لا، اجرای قرارداد، بر خلاف پرداخت خسارت که حق زیاندیده تلقی میشود، شیوة ثانوی و استثنایی است که به صلاحدید دادگاه وابسته است. اما در فقه امامیه و حقوق ایران، اولین شیوة جبران نقض قرارداد، الزام به اجرای عین قرارداد است.
2- خسارت انتظار در کامن لا عناصر متعددی دارد که یکی از آنها فوت منافعی است که زیاندیده از اجرای قرارداد انتظار داشته است. قابلجبران بودن این نوع خسارت در فقه امامیه و حقوق ما با دشواریهایی روبرو است. یکی از دلایل مهم آن این است که این نوع خسارت، تلف مال تلقی نمیشود؛ به این معنا که نمیتوان به متعهدی که تعهد قراردادی خود را اجرا نکرده نسبت داد که مال متعهدٌله را «تلف» کرده است. «تلف» مال در صورتی صدق میکند که مال، موجود باشد؛ حداکثر چیزی که ممکن است در این مورد گفته شود این است که متعهدِ متخلف، از تحقق مال آینده جلوگیری کرده است، و این امر به تنهایی سبب ضمان تلقی نمیشود.
اما باید توجه داشت که خسارت انتظار مصادیق دیگری هم دارد مانند زیان ناشی از دست نیافتن به موضوع قرارداد. این نوع خسارت و شیوة جبران آن، یعنی پرداخت بدل در فقه و حقوق ما نیز به رسمیت شناخته میشود؛ هرچند که در برخی موارد، مسئولیت مقصر به جبران خسارت از باب ضمان قهری است نه ضمان و مسئولیت مدنی.
3- راهکارهایی که در فقه و حقوق ایران برای جبران خسارت ناشی از عدم اجرای قرارداد یافت میشود در بسیاری موارد به نتایجی شبیه به پرداخت خسارت انتظار در نظام کامنلا منتهی میشود. از جملة این موارد، الزام به پرداخت بدل (مثل یا قیمت کالا و نیز اجرتالمثل عمل) یا انجام تعهد توسط شخصی ثالث و به هزینة متعهد است. آراء برخی از فقها در ابواب مختلف نیز با خسارت انتظار قابل تطبیق است. در برخی موارد مانند خسارت ناشی از دریافت کالای معیوب، شیوة جبران در کامن لا با فقه و حقوق ما تفاوت دارد.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
نویسنده [English]
Breach of contract, by way of non-performance, delay in performance, delivery of defective goods and so on, is a common phenomenon and various legal systems have developed several remedies to deal with it. In common law systems, the first and foremost remedy is damages or money awards and, order for specific performance of contract is an ancillary and exceptional remedy. The most common damages in these systems consists of expectation damages which aims at placing the injured party in the position he would have been in, had the contract been duly performed. In other words, by giving a sum of money, the law tries to meet the expectations of the injured party as much as possible. After explanation of such aspects of the expectation damages as concept, bases, elements, criterion and methods of compensation, this Article endeavors to give a brief account of this damages in Islamic jurisprudence as well as Iranian law.
کلیدواژهها [English]
ارسال نظر در مورد این مقاله