بررسی میزان انطباق پذیری جرایم اینترنتی با حقوق اسلامی (مطالعه موردی سرقت و کلاهبرداری)

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی

2 استاد گروه فقه و مبانی حقوق،گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی،واحد ساوه.

3 دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی،گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ساوه.

چکیده

با بررسی منابع حقوق اسلامی مشخص می­شود که مبنای جرم­انگاری و مجازات سرقت و کلاهبرداری ، حفاظت از مال مؤمن و غیر مؤمن در مقابل دستبرد یا مالکیت بدون اجازه توسط دیگران است و قاعده­ی احترام مبنای همین موضوع می­باشد. اما قطعاً در منابع حقوق اسلامی اشاره­ای به نوع اینترنتی این جرایم نشده است. به همین دلیل در این مقاله به دنبال آن هستیم که با بررسی جنبه­های مختلف جرایم اینترنتی مذکور مشخص کنیم که جرایم اینترنتی به چه میزان با حقوق اسلامی انطباق دارند و دیگر اینکه منابع حقوق اسلامی چگونه می­توانند در روشن شدن و تطبیق موضوع به کمک حقوق جزای نوین بیایند؟ یافته­های این تحقیق نشان می­دهد که عدم اشاره به سرقت و کلاهبرداری اینترنتی در حقوق اسلام، مجوزی برای عدم جر­م­انگاری این جرایم در قوانین امروزی نیست. به همین دلیل قانونگذار با استناد به مبانی حقوق اسلامی که تقلب و فریب و ارتکاب جرم برای دستیابی به ثروت از طریق روش‌های غیرقانونی را ممنوع اعلام کرده و برای آن ها مجازات تعیین نموده است، جرایم اینترنتی را در زیرمجموعه جرایم تعزیری قرار داده است تا اینکه، هم از بی کیفر ماندن این جرایم جلوگیری شود و هم اینکه دستورات اسلام مبنی بر ممنوع بودن اعمال مذکور در قانون لحاظ شده باشد. مقاله حاضر سعی دارد تا با روش توصیفی-تحلیلی به مطالعه تطبیقی منابع حقوق اسلامی مورد تأیید فقهای امامیه و اهل سنت با قوانین داخلی بپردازد تا امکان تطبیق­پذیری حقوق اسلام با سرقت و کلاهبرداری اینترنتی مشخص شود.

تازه های تحقیق

بر اساس تجزیه و تحلیل قبلی، سرقت، تقلب و کلاهبرداری اینترنتی از جرایمی هستند که در طیف جرایم تعزیری قرار دارند که قانونگذار حق دارد مجازات هایی را با توجه به همه عوامل دخیل برای این جرایم اعمال کند و همچنین مجاز است تا مجازات را در راستای منافع عمومی اصلاح کند.

در این تحقیق بدنبال پاسخ به دو سئوال اصلی بودیم یکی اینکه جرایم اینترنتی چه میزان با حقوق اسلامی انطباق دارند و دیگر  اینکه منابع حقوق اسلامی تا چگونه می توانند در روشن شدن و تطبیق موضوع به کمک حقوق جزای نوین بیایند؟ در پاسخ با این سوالات باید عنوان کرد که سیاست جنایی و کیفری اسلامی، سیاستی است که رویکرد واضحی برای هر وضعیت بحرانی جدید، مانند سرقت، تقلب اینترنتی و دیگر جرایم مرتبط با فناوری اطلاعات دارد. در رابطه با تقلب و کلاهبرداری اینترنتی، ملاحظات مورد نیاز برای اعمال مجازات تعزیر در آیات قرآنی و احادیث ، ممنوعیت تقلب و فریب و جرم و جنایت برای دستیابی به ثروت از طریق روش‌های غیرقانونی است که در طول مقاله به طور کامل مورد بررسی قرار گرفتند .

از متون و اظهارات پیشین روشن است که اسلام سرقت ، تقلب و کلاهبرداری را ممنوع کرده است و مسلمانان را ملزم نموده تا در تمام اعمالشان رک و راست باشند. حقیقت و صداقت از ارزش‌های اخلاقی اساسی اسلام هستند. در قانون اسلام، سرقت، جرمی است که برای آن مجازات حد قطع دست وجود دارد. با این حال، برای اثبات جرم سرقت، به معنای قانونی، که با یک حکم قضائی با قطع دست به پایان می‌رسد، می بایست شرایط شرعی و قانونی وجود داشته باشد واگر یکی از شرایط ذکر شده وجود نداشته باشد، اجرای قطع دست بخاطر سرقت قابل قبول نخواهد بود، در عوض، یک مجازات تعزیری در مورد مجرمان مورد حکم قرار خواهد گرفت.

طبق این قواعد، متخلفان تقلب و کلاهبرداری اینترنتی، از منظر قانون مجازات اسلامی، به عنوان سارق، در معنای قانونی این اصطلاح محسوب نمی‌شوند، که واجد شرایط مجازات قطع دست گردند که توسط خدا تعیین شده است، دلیل این امر این است که برخی از شرایط فوق‌الذکر در موارد سرقت اینترنتی هرگز قابل دسترسی نخواهد بود. به عنوان مثال، برای اثبات سرقت حدی لازم است که اقدام سرقت بدون اطلاع قبلی و رضایت قبلی از صاحب دارایی‌های به سرقت رفته انجام شود. با این حال، در کلاهبرداری اینترنتی، اقدام به بردن، گاهی اوقات با آگاهی قربانی از فرایند انجام می‌شود و منجر به از دست دادن پول می‌شود و قربانی این موارد را چه بر اثر بی اطلاعی از مسئل فنی چه بر اثر فریب خوردن قبول می‌کند،. این باعث می‌شود کلاهبرداری اینترنتی از مرزهای سرقت بیرون بیاید و در قانون شریعت، یک قانون مجازات تنها با یک مجازات تعزیر، که، همان‌طور که قبلا توضیح داده شد، از طریق یک فرآیند مبتنی بر قضاوت قانونی اجتهاد تعیین و توضیح داده می‌شود.

از تجزیه و تحلیل قبلی می‌توان نتیجه گرفت که قانون اسلامی از تمام قوانین و مقررات مثبت در ممنوعیت و مجازات سرقت ،تقلب و فریب حمایت می‌کند، و همچنین از زندگی مردم و اموال در مقابل سارقان و مجرمان حمایت می کند. لذا پیشنهاد می شود که از سیستم مجازات مبتنی بر صلاحدید (تعزیر) که در فقه جزایی اسلامی برای چنین جرایمی مورد استفاده قرار می‌گیرد ، مورد توجه قانونگذار قرار گیرد و با استفاده از آن زمینه‌ای گسترده برای قانونگذاران ایرانی فراهم می‌شود تا مقرراتی را که قادر به مقابله با سرقت و تقلب و کلاهبرداری در اینترنت هستند را تعیین و مجازات‌های مناسب را برای برخورد با مجرمان مقرر دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Studying the Adaptability of Internet Crimes with Islamic Law: A Case Study of Theft and Fraud

نویسندگان [English]

  • Saiyd Atarzadih 1
  • Mahmud ghayumzadeh 2
  • Jalal ansari 3
1 Assistant Professor, Research Institute for Police Sciences and Social Studies
2 . Professor, Department of Jurisprudence and Foundations of Islamic Law, Department of Law, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Saveh Branch
3 . PhD Student in Criminal law and Criminology, Department of Law, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Saveh Branch.
چکیده [English]

Surveying the sources of Islamic law clarifies that the basis of criminalization and the punishment of theft and fraud is to protect the believer's and non-believer's property against the abduction or possession without permission by others and the principle of respect is the basis of this subject. Undoubtedly, however, no reference is made to internet type of these crimes in the sources of Islamic law. Therefore, this article by means of examining the different aspects of the aforementioned internet crimes, seeks to determine that how much internet crimes are compatible with Islamic law, and how Islamic law's resources can be used in illustrating and adapting the subject in modern criminal law. The findings of this study indicate that the lack of reference to internet theft and fraud in Islamic law does not authorize non-criminalizing of these crimes in current laws. Accordingly, the lawmaker, through referring to foundations of Islamic law that has banned and determined punishment for fraudulent, deceptive, and criminal offenses for gaining wealth by illegitimate ways, has placed internet crimes under discretionary (ta'zeeri) crimes. So that it would be possible to prevent immunity from these crimes and the orders of Islam based on which these crimes are forbidden would be regarded in the law. The present article, through a descriptive-analytic method and in order to ascertain the possibility of the Islamic law being compatible with Internet theft and fraud, attempts to conduct a comparative study of Islamic law sources approved by the Imamiyah and Sunni jurisconsults with internal regulations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Law
  • Compatibility
  • Internet Fraud
  • Internet Theft

مراجع

1)    ابن ادریس، محمد بن احمد،1410ق، کتاب السرائر، قم، مؤسسة النشر الإسلامی،ج3.
2)    ابن براج(طرابلسی)،عبد العزیز، 1406ق، المهذب، قم، مؤسسة نشر اسلامی.
3)    ابن زهره، ﺣﻤﺰة ﺑﻦ علی،1375ش، غنیه النزوع، قم، نشر مؤسسة امام الصادق علیه السلام،ج1.
4)    ابن فهد الحلی، جمال الدین،1407ق؛ المهذب البارع فی شرح المختصر النافع‌، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‌،ج5.
5)    اخوان فرد،مسعود؛کیخافرزانه، محمدامین؛ بدیع صنایع، امین ، 1392ش،«مقایسۀ تقلب نسبت به قانون و حیل شرعیه در حقوق خصوصی» ، پژوهشنامه حقوق اسلامی، ش2.
6)    امینی، علیرضا؛ فیض، علیرضا؛ مرعشی سرائی، سید مرتضی؛ 1389ش،« نسبت مجازات های بازدارنده با تعزیرات در حقوق کیفری ایران» ، پژوهش های فقه و حقوق اسلامی، ش 19.
7)    انصاری ، شیخ مرتضی، 1393ق، المکاسب؛ قاهره، نشر مؤسسة دارالکتاب للطباعة والنشر،ج3.
8)    آیتی،سید محمد رضا؛ نجف آبادی،هادی، 1395ش، « تبدیل و جایگزینی مجازات های اسلامی(حدود و تعزیرات)متناسب با  مقتضیات زمان»، فصلنامه پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی، ش 46.
9)    ایزدی فر،علی اکبر؛ پیردهی حاجیکلا ، علی ، 1389ش،« سرقت اینترنتی: حدی یا تعزیری؟» ، مطالعات اسلامی:فقه و اصول، ش84 .
10)اﯾﺰدی ﻓﺮد، ﻋﻠﯽاﮐﺒﺮ؛ ﺣﺴﯿﻦﻧﮋاد، ﺳﯿﺪ ﻣﺠﺘﺒﯽ ، 1395ش، «ﺣﺮز ﺑﻮدن"ﻧﻈﺎرت ﻣﺎﻟﮏ" در ﺗﺤﻘﻖ ﻣﻔﻬﻮم ﺳﺮﻗﺖ» ، فقه و مبانی حقوق اسلامی، ش2.
11)بیگله، مطهره، 1391ش، «سیاست جنایی تقنینی ایران در قبال کلاهبرداری رایانه ای و ارائه راهکارهای کاهش و پیشگیری از آن» ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، استاد راهنما: حسن مرادی، حقوق جزا و جرم شناسی ، دانشکده حقوق و علوم سیاسی ، دانشگاه علامه طباطبایی.
12)پاینده،ابوالقاسم،1382ش؛ نهج الفصاحه، تهران ، نشر دنیای دانش،چ1.
13)تقی پور، حسین، 1389ش، « حجیت قول صحابه» ، مجله علوم حدیث، ش 56.
14)حسین نژاد،سید مجتبی، 1392ش، «بررسی فقهی موضوع شناسی حرز در سرقت از دیدگاه فقهای امامیه» ، فقه اهل بیت ، ش 75و76.
15)حسینی ، سیدمحمد،1387ش، «حدود و تعزیرات(قلمرو،انواع،احکام)» ، فصلنامه حقوق، ش1.
16)حسینی عاملی،محمدجواد بن محمد ، 1419ق، مفتاح الکرامه فی الشرح قواعد العلامه، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه ،چ1،ج13.
17)حضرتی شاهین دژ، صمد، 1391ش، «ﻣﺎﻫﯿﺖ ﻓﻘﻬﯽ و ﺣﻘﻮﻗﯽ ﺳﺮﻗﺖ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ» ، ﻓﺼﻠﻨﺎمه  ﻓقه و ﻣﺒﺎﻧﻲ ﺣﻘﻮق اﺳﻼﻣﯽ،ش ١٣و١٢.
18)خاوری،یعقوب؛1384ش، واژه نامه تفصیلی حقوق جزا ، مشهد ، نشر دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
19)خرم آبادی، عبدالصمد، 1386ش، «کلاهبرداری رایانه ای از دیدگاه بین المللی و و ضعیت ایران» ، فصلنامه حقوق مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی تهران، ش2.
20)خرمشاد،محمد باقر؛سرپرست سادات، سید ابراهیم، 1390ش، «ﺑﺎزاﻧﺪﻳﺸﻲ در اﺑﻌﺎد و ﮔﺴﺘﺮه ﻣﻔﻬﻮم ﺳﻨّﺖ» ، داﻧﺶ ﺳﻴﺎﺳﻲ، ش 1.
21)خمینی، سید روح الله، 1392ش، تحریر الوسیله، تهران، مؤسّسة تنظیم و نشر آثار الإمام الخمینی قدس سره،ج2.
22)خوئی، السید أبوالقاسم،1428ق، مبانی تکمله المنهاج ، قم، نشر موسسه احیا آثار الامام خویی،ج1.
23)دزیانی، محمد حسن ، بی تا، «جرایم کامپیوتری از حیث حقوق جزای اختصاصی» ، خبرنامه انفورماتیک، ش64.
24)رﺿﻮی اﺻﻞ، ﺳﯿﺪﻣﺤﺴﻦ ؛ﻣﺮادﺧﺎﻧﯽ، اﺣﻤﺪ ،1394ش،« ﺑﺮﺭسی ﻣﻔﻬﻮﻡ ﻫﺘﮏ ﺣﺮﺯ ﺩﺭ ﺳﺮﻗﺖﻫﺎﯼ ﺍﯾﻨترنتی»، فصلنامه علمی پژوهشی کاوشی نو در فقه، ش 3.
25)زرکشی، بدر الدین ، 1411ق، زهرالعریش فی تحریم الحشیش ، اسکندریه، نشر دارالوفاء ، چ2.
26)ساعدی، جعفر، 1384ش، «اجماع در اندیشه شیعی» ، فصلنامه فقه اهل بیت، ش 42.
27)سالاری، مهدی،1392ش، کلاهبرداری و ارکان متشکله آن ، تهران، نشر میزان، چ2.
28)سعادت،احمد؛کیاشمشکی،ابوالفضل، 1389ش،«معناشناسی تطبیقی عقل در حکمت، کتاب و سنت» ،پژوهشنامه حکمت و فلسفه اسلامی، ش 34.
29)ﺳﻴﻮﻃﻲ، ﺟﻼل اﻟﺪﻳﻦ،1409ق، ﺗﺪرﻳﺐ اﻟﺮاوی ﻓﻲ ﺷﺮح ﺗﻘﺮﻳـﺐ اﻟﻨـﻮاوی، بیروت ، نشر احمد عمر هاشم.
30)شرف الحق العظیم آبادی، محمد بن أبی بکر، 1388ق، عون المعبود على سنن أبی داود،مدینه ، نشرالمکتبة السلفیة .
31)طوسی ، محمد ﺑﻦ ﺣﺴﻦ، 1417ق، اﻟﻌﺪه ﻓﻲ ﺍﺻﻮﻝ ﺍﻟﻔﻘﻪ، ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﺤﻤﺪﺭﺿﺎ ﺍﻧﺼﺎﺭﻱ ﻗﻤﻲ، ﻗﻢ، ﻣﻄﺒﻌـه ﺳـﺘﺎﺭﻩ،ج2.
32)طوسی، محمدبن حسن، 1378ش، المبسوط فی فقه الإمامیة، تهران،نشر مکتب المرتضویه،ج3.
33)طوسی، محمدبن حسن،1400ق، النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی؛ بیروت، دارالکتاب العربی.
34)طیبی ، مرتضی؛ خدادای، انیس،1394ش،«سرقت هویت» ، فقه و حقوق اسلامی، ش10.
35)عالی پور، حسن، 1396ش، حقوق کیفری فناوری اطلاعات (جرایم رایانه‌ای)، تهران، انتشارات خرسندی، چ3.
36)عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی ، 1410ق،الروضه البهیه فی شرح اللمعه دمشقیه ، بیروت، دار احیا التراث العربی، چ2،ج1.
37)عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی ، 1413ق، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام؛ قم، موسسه معارف الاسلامیه،ج15.
38)علامه حلی، ابومنصور جمال‌الدین،1413ق، تحریر الاحکام و قواعد الاحکام؛ قم ،موسسه آل بیت(ع) لاحیاء التراث،ج2.
39)ﻋﻼﻣﻪﺣﻠﻲ،۱۴۰۴ ﻕ ،ﻣﺒﺎﺩﺉ ﺍﻟﻮﺻﻮﻝ ﺍﻟﻲ ﻋﻠﻢ ﺍﻻﺻﻮﻝ، ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻋﺒﺪ ﺍﻟﺤﺴﻴﻦ ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ ﺑﻘـﺎﻝ،،ﻗـﻢ،ﻣﻜﺘﺒﯽﺍﻻﻋﻼﻡ ﺍﻻﺳﻼﻣﻲ،چ2.
40)عمید ،حسن، 1357ش، فرهنگ عمید، تهران، نشر امیر کبیر، چ18.
41)فاضل موحدی لنکرانی، محمد ،1390ش،آیین کیفری اسلام، قم، مرکز فقهی ائمه اطهار.
42)فاضل موحدى لنکرانى، محمد،1381ش، تفصیل الشریعة- الحدود؛ قم، نشر مرکز فقه الائمه الاطهار(ع)، ج1.
43)فخر رازى، محمد بن عمر، ۱۴۲۰ق، مفاتیح الغیب، بیروت، دار احیاء التراث العربى،چ3،ج10.
44)فیومی مقرى، أحمد بن محمد بن علی، 1418ق، المصباح المنیر، بیروت ، نشرالمکتبة العصریّة،ج1
45)قدسی،احمد، 1387ش،«اجماع در نگاه فریقین» ، پژوهشنامه حکمت و فقه اسلامی، ش 25.
46)قربان نیا، ناصر، 1380ش،« فلسفه مجازاتها در فقه کیفری اسلام» ، رواق اندیشه، ش3 .
47)کلینی، محمد بن یعقوب،1387ش، اصول کافی، ترجمه مهدی آیت اللهی، تهران، انتشارات جهان آرا،ج1.
48)گرکی،مارکو؛ 1389ش،ﺟﺮﺍﻳﻢ ﺳﺎﻳﺒﺮﻱ:ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﺑﺮﺍﻱﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻱ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺗﻮﺳﻌﻪ؛ مترجم مرتضی اکبری،تهران، نشر ﭘﻠﻴﺲ  ﺍﻣﻨﻴﺖ ﻓﻀﺎﻱ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻭ ﺗﺒﺎﺩﻝ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻧﺎﺟﺎ،چ1.
49)محقق حلی، ابوالقاسم نجم الدین ،1408ق؛ شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم، نشر مؤسسه اسماعیلیان،ج4.
50)محقق حلی، ابوالقاسم نجم الدین،1388ش؛ تذکرة الفقهاء، تهران ،مکتبة المرتضویة لاحیاء الآثار الجعفریة،ج2.
51)محقق داماد، مصطفی ، 1374ش،«حرز در سرقت مستوجب حد» ، مجله حقوقی دادگستری، ش13 و 14.
52)مصدق، محمد،1395ش،« سرقت مستوجب حد از منظر قانون مجازات اسلامی1392با رویکرد کاربردی» ،ماهنامه دادرسی ، ش120.
53)مصطفى، إبراهیم؛ حسن الزیات،احمد؛1989م، المعجم الوسیط، استانبول، نشر دارالدعوه
54)مقدس اردبیلی، احمد ، 1416ق، مجمع الفائده والبرهان فی شرح ارشاد الاذهان، قم، موسسه نشر اسلامی،ج13.
55)مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامى، 1423ق، موسوعة الفقه الاسلامی، قم، نشر مذهب أهل البیت علیهم السلام.
56)موسویﻋﺎﻣﻠﻲ، ﺳﻴﺪﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﻋﻠﻲ،۱۴۱۰ﻕ ،ﻣﺪﺍﺭﻙ ﺍﻻﺣﻜﺎﻡ ﻓﻲ ﺷﺮﺡ ﺷﺮﺍﺋﻊ ﺍﻻﺳﻼﻡ، مشهد، ﻣﺆﺳـﺴه ﺁﻝﺍﻟﺒﻴـﺖ علیهم السلام ﻻﺣﻴـﺎءﺍﻟﺘﺮﺍﺙ.
57)میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمدحسن ، 1378ق، قوانین الاصول ،تهران، نشر مکتب العلمیه الاسلامیه.
58)میرمحمد صادقی، حسین؛ شایگان،محمد رسول، 1386ش،«راهکارهای مقابله با جرم کلاهبرداری رایانه ای در حقوق کیفری ایران»، فصل نامه دیدگاه های حقوقی دانشکده علوم قضایی و خدمات اداری، ش 42و43.
59)میرمحمد صادقی، حسین،1396ش، جرایم علیه اموال و مالکیت،تهران، انتشارات میزان، چ51.
60)میرمحمد صادقی،حسین، آذری متین،افشین، 1395، «روﯾﮑﺮد ﺟﺮم ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺑﻪ ﺟﻌﻞ هویت ﺑﺮای ارﺗﮑﺎب ﮐﻼهبرداری»، آموزه های حقوق کیفری، ش 12 .
61)نجفی، محمد حسن ، 1362ق، جواهرالکلام فی شرح الشرائع الاسلام، بیروت، دار احیاء تراث العربی،ج41.
62)نصیری، علی، 1389ش،«مفهوم و جایگاه سنت از نگاه اسلام و مسیحیت» ، حدیث حوزه،  ش1.
63)نقیبی، سید ابوالقاسم،1388ش، «قیاس مستنبط العله در فقه امامیه و حقوق ایران» ، ﺁﻣﻮﺯﻩﻫﺎﻱﻓﻘﻬﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻋﻠﻮﻡ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺭﺿﻮﻱ، ش ۳.
64)ورعی، سید جواد، 1394ش، «اختیارات حکومت در مجازات گنهکاران» ، پژوهش های فقهی، ش1.
65)وزیری، مجید؛ ارشاد حسینی، حجت، 1396ش، «بررسی احکام فقهی و حقوقی سرقت رایانه‌ای» ، نشریه معرفت، ش233.
66)        B.adigun, Tajudeen muhammed؛(2004), »The relevance of qiyas (analogical deduction) as a source of Islamic law in contemporary time«, LLM thesis,Ibrahim Ahmad Aliyu, Islamic Shari'ah Law ,faculty of law, ahmadu bello university(zaria,nigeria).
67)        Binational working group on cross-border mass marketing fraud؛(2006), »A Report to the Minister of Public Safety and Emergency Preparedness Canada and the  Attorney General of the United States « ,washington DC.
68)        Brenner,Susan.w؛(2010),Cybercrime Criminal Threats from Cyberspace, published by praeger, California(usa).
69)        Chung, Tae Jean؛(2008), »Policing Internet Fraud: A Study of the Tensions between Private and Public Models of Policing  Fraudulent Activity in Cyberspace with Particular Focus on South Korea and Special Reference to the United  Kingdom and the United States«, PhD Thesis, Advisor professor: David S.Wall, Philosophy, Faculty of Education, Social Sciences and Law, Leeds University(uk).
70)        E.okon,etim؛(2012), »The sources and schools of Islamic jurisprudence« , American journal of social and management sciences, vol3 ,issue3.
71)        Internet crime complaint center؛ (2017), annual report,usa , available at: https://pdf.ic3.gov/2017_IC3Report.pdf.
72)        J. McGillivray,Robert, C.Lieske,Steven؛(2001),»Webjacking«,William Mitchell Law Review, vol27,issue3.
73)        Koops,Bert-Jaap, Leenes,Ronald؛(2006),» Identity Theft, Identity Fraud  and/or Identity-related Crime«, Datenschutz und Datensicherheit, no30.
74)        Kunz,Michael,Wilson,Patrick؛(2004)Computer crime and computer fraud , Maryland(usa) ,department of criminology and criminal justice.
75)        Law, Jonathan , A. Martin,Elizabeth؛(2009), Oxford Dictionary of Law, 7th edition, Oxford, Oxford University Press .
76)        Levi, Michael؛(2007), »Associates, The Nature, Extent and Economic Impact of Fraud in the UK«, Report for the Association of Chief Police Officers’  Economic Crime Portfolio.
77)        M. Finklea, Kristin؛ (2012),» Identity Theft: Trends and Issues«,Congressional Research Service(CRS Report for Congress in Washington).
78)        MacGregor, David؛(2006), »Islamic law and its sources«, Platypus Magazine, no93.
79)        Robinson,Neil؛(2012), Feasibility study for a European Cybercrime Centre: Final Report؛ Cambridge (uk), Rand Europe published.
80)        T. Wells,Joseph؛(2009), Computer Fraud Case Book(THE BYTES THAT BITE)؛ New Jersey(United States), published by John Wiley & Sons.
81)        Vasiua ,Lucian, Warren.b,Matthew , Mackaya ,David؛ (2003), »Defining Fraud: Issues for Organizations from an  Information Systems Perspective«, 7th Pacific Asia Conference on Information Systems in Adelaide.
82)        W. Brenner, Susan؛ (2010), Cybercrime Criminal Threats from Cyberspace, santa Barbara (usa), praeger.
83)        Z. Celentano , Leslie and  associates ,(2000), Computer Crime A Joint Report ؛ New Jersey, State of New Jersey Commission of Investigation and Attorney.
 
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار