جستاری تطبیقی در اعتبار گواهینامه‌های ثبت طرح‌های صنعتی

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق خصوصی و اسلامی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران.

2 دانش‌آموخته دکتری حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران.

10.22091/csiw.2022.7922.2234

چکیده

حمایت از طرح‌های صنعتی در نظام‌هایی که مبتنی بر ثبت هستند با صدور گواهینامه از سوی مرجع ثبتی همراه می‌شود. اما حدود و ثغور بررسی مرجع ثبتی و میزان اعتباری که برای گواهینامه ها می‌توان متصور شد از قاعده یکسانی برخوردار نیست. برخلاف حق اختراعات و علائم تجاری که تحقیقات گسترده ای درباره نظام ثبتی آن صورت گرفته، این حوزه از حقوق مالکیت فکری مغفول مانده و ابعاد مداخله مراجع ثبتی و قلمرو اعتبار گواهینامه ها با چالش روبرو است. در کشورهای مختلف، از بررسی بسیار محدود شکلی تا بررسی تفصیلی  به درخواست متقاضی مشاهده شده  و حق اعتراض نیز در موارد متعددی پیش‌بینی‌نشده است. این مسائل می‌تواند ابهاماتی را در خصوص دایره حقوق اعطایی به ثبت‌کننده ایجاد کرده و محاکم را با چالش روبرو کند. بنابراین مقاله حاضر با روش تحلیلی توصیفی سرانجام نتیجه گیری می‌کند که عدم بررسی ماهوی به معنای عدم اعتبار گواهینامه‌های صادره نیست و به‌طور کلی گواهینامه‌های ثبت طرح‌های صنعتی تا هنگامیکه معارضی ندارد موجد حق انحصاری برای ثبت‌کننده بوده و معتبر است. اگرچه در بعضی نظام‌های ملی، گواهینامه‌های طرح‌های صنعتی مبتنی بر رژیم اعلامی ممکن است موجد حق سلبی برای ثبت‌کننده نباشد.

تازه های تحقیق

به‌منظور ثبت طرح‌های صنعتی، نظام‌های مختلف ثبتی در دنیا وجود دارد که حدود متفاوتی از بررسی را بر روی اظهارنامه ثبت طرح صنعتی انجام می‌دهند. میزان بررسی‌ها از بررسی شرایط شکلی و شروط مطلق تا بررسی کامل شکلی و ماهوی متنوع است. در برخی کشورها امکان درخواست بررسی ماهوی وجود دارد تا از این طریق بتوانند ارزش گواهی خود را بالاتر برند که البته این درخواست دارای ریسک نیز است. نکته دیگر عدم وجود مرحله اعتراض ثالث مانند آنچه در ثبت علامت تجاری وجود دارد، است که به نظر می‌رسد این مسئله باعث تزلزل و قابلیت ابطال هرچه بیشتر گواهی ثبت طرح صنعتی باشد. به‌هرحال در اکثر کشورها گواهی صادره تا زمانی که ابطال نشده است دارای ارزش است و به همین جهت امکان ابطال گواهی برای ذی‌نفعان متصور است و حتی در برخی قوانین به این مسئله اشاره صریح شده است. در ایران به نظر می‌رسد قانون سال 86 به دنبال اعمال نظام اعلامی در خصوص ثبت طرح‌های صنعتی بوده است، اما آئین‌نامه فراتر از قانون بوده و نظام را به بررسی تغییر داده است. مسئله‌ای بسیار مهم و تأثیرگذار که به نظر می‌رسد نمی‌توان برخلاف قانون اقدام نمود. در عمل نیز این اختلاف برداشت‌ها تأثیرگذار بوده است و ثبت‌های انجام‌شده دارای ارزش هم‌سطحی نیستند. بااین‌حال واقعیت آن است که طرح‌های صنعتی عمر کوتاهی دارند و به‌منظور اعمال اصل کارایی بهتر است نظام اعلامی را برای آن پذیرفت اما این امر به معنای ضعف این سند نیست و تا زمانی که گواهینامه ابطال نشده از نظر حقوقی معتبر است و موجد حق انحصاری کاملی برای ثبت‌کننده است (به‌ویژه در خصوص احراز شرایط مطلق). همچنین در مواجهه دادگاه‌ها با موضوع ابطال نیز دادگاه‌های کیفری درباره موضوعات احراز شده توسط مرجع ثبت شامل داخل در مفهوم طرح صنعتی بودن، خلاف نظم عمومی بودن و عملکردی بودن نمی­توانند مداخله کنند و این امر باید به محکمه حقوقی واگذار شود. باوجود این، ازآنجاکه مرجع ثبتی ایران رویه واحدی در قبال بررسی طرح‌های صنعتی ندارد در مرحله دادگاه، احتمال ابطال گواهینامه طرح نسبت به بعضی کشورها مانند کشورهای اروپایی بالاست و این امر تردیدی را درباره اعتبار مطرح می‌کند. اگرچه از نظر اصول و ضوابط حقوقی پذیرفتی نیست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study on the Validity of Industrial Design Registration Certificates

نویسندگان [English]

  • Zahra Shakeri 1
  • Zahra bahadori 2
1 Assistant Professor, Department of Private and Islamic Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran.
2 Ph .D. in Private Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran.
چکیده [English]

In IP systems based on registration, industrial designs are protected by certifications issued by the registration authority. However, the performed examination by the registration authority vary on the scope and therefore the amounts of validity presumable for certificates do not follow the same rules. Unlike patents and trademarks registration systems, which have been extensively studied in many countries, from a very limited formal review to a detailed review at the request of the applicant has been observed, and the right to pre-registration protest has not been provided in many cases. These issues can create ambiguities about the scope of rights granted to the registrant and challenge the courts. Therefore, the present article, through a descriptive analytical method, concludes that the lack of substantive examination does not mean the invalidity of certificates issued, and in general, industrial design registration certificates have an exclusive right for the registrants as long as there is no objection, although in some national systems, industrial design certificates based on the declaration regime may not give the registrant a negative right.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Validity Presumption of Registration Certifications
  • The Novelty of the Industrial Design
  • Industrial Design
  • Registration Declaration System
  • Examination System
  1. افراسیاب، محبوب، 1400ش ،«مالکیت صنعتی در نظام حقوقی ایران با تأکید بر رویه قضائی»، تهران، انتشارات علم و دانش،چ2.
  2. بهادری جهرمی، زهرا، شاکری، زهرا،1400ش،« اصل اعتبار گواهینامه ثبت اختراع و اعمال آن در نظام حقوقی ایران»، مجله حقوق خصوصی، دوره 18، ش1.
  3. حبیبا، سعید، حنیفی، نسیم،1391ش،« بررسی تطبیقی تعریف و معیارهای ثبت طرح صنعتی در قانون مصوب1386»، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دوره 16، ش1.
  4. سیدین،علی، کارچانی، مهدی(الف)، 1400ش، حقوق مالکیت صنعتی در آینه اندیشه­های قضایی(نشست­های علمی و نقد رأی)، تهران، پژوهشگاه قوه قضائیه و مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه ،چ1.
  5. ----------------------(ب)، 1400 ش، «حقوق مالکیت فکری جنبه‌های کاربردی مرتبط با کسب‌وکار»،قم، انتشارات کتاب طه،چ1.
  6. شاکری، زهرا، بهادری جهرمی، زهرا،1397ش، « سخنی در انواع نظام‌های ثبت اختراع، با نگاهی به برخی اصول ثبتی»، فصلنامه علمی دانشنامه‌های حقوقی، دوره 1، ش1.
  7. شبیری، سید حسن، دهقانی، سید احمد،1394ش،« مطالعه تطبیقی شرط منحصربه‌فرد بودن در طرح­های صنعتی و مقایسه آن با شرط اصالت»، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دوره 19، ش2.
  8. صادقی،محمود ، نجفی، حامد،1395ش،« مطالعه تطبیقی شرط کاربرد صنعتی در حقوق اختراعات»،پژوهش های تطبیقی حقوق اسلام و غرب،دوره 6،ش1.
  9. طباطبائی حصاری، نسرین، 1398ش، «حق دسترسی به اطلاعات در سیستم ثبت مالکیت صنعتی ایران»، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، دوره 49، ش3.
  10. قبولی در افشان، سید محمد مهدی ،محسنی،سعید،1389ش، «بررسی حقوقی طرح صنعتی قابل حمایت (مطالعه تطبیقی پیشینه و مفهوم)»، مجله دانش و توسعه، سال هفدهم، ش32.
  11. کریمی، محمد حسین،1389ش،»علائم تجاری در حقوق ایران: بر اساس قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری 1386»،تهران، نشر مجد.
  12. Antikainen, Mikko(2021), “Differences in Immaterial Details: Dimensional Conversion and Its Implications for Protecting Digital Designs Under EU Design Law”. IIC - International Review of Intellectual Property and Competition Law52, 137–168 .
  13. Bundesgerichtshof (German Federal Court of Justice), Case No I ZR 164/17 ‘Meda Gate’ [24 January 2019]
  14. Case T-9/07 Grupo Promer Mon Graphic SA v Office for Harmonisation in the Internal Market [2010] ECR II-0000, the General Court of the European Union.
  15. Church, Oliver.,(2019),”Derclaye, Estelle. & Stupfler ,Gilles. An Empirical Analysis of the Design Case Law of the EU Member States”. IIC- International Review of Intellectual Property and Competition Law 50, 685–719 .
  16. Cour de cassation (Supreme Court, France), commercial chamber, No 17-18517 [13 March 2019]
  17. T-41/14 Argo Development and Manufacturing Ltd v OHIM. 28 January 2015 , Available at: >https://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?docid=161844&doclang=EN<
  18. Rahman,Sharifa Sayma(2014), Industrial Design in Different Jurisdictions: A Comparison of Laws,Journal of Intellectual Property Rights,Vol 19,May 2014,223-228.
CAPTCHA Image