نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

• زهرا اسدی ¹
• محمدعلی خورسندیان ²

¹ دانش آموخته دکتری حقوق خصوصی دانشگاه تهران و پژوهشگر پژوهشکده بیمه

² هیات علمی دانشکده حقوق دانشگاه شیراز

چکیده

«اصل احتیاط» یکی از اصول مهم حقوقی است که در دهه های اخیر حقوقدانان از آن سخن به میان آورده‌اند و در حقوق کشورهای متعددی همچون فرانسه، بلژیک و... مورد استفاده قرار گرفته است. این اصل به دنبال آن است که ضرورت پیشگیری از خطر، محدود به خطرات حتمی که خسارات قطعی در پی داشته نگردد بلکه در مواقعی که جامعه در معرض خطرات جدی قرار می‌گیرد که از نظر علمی و فنی رابطه‌ی سببیت میان آن‌ها و وقوع زیان به صورت قطعی ثابت نشده است نیز اقدامات مقتضی در جهت احتراز از وقوع خسارات اتخاذ گردد.

با توجه به کارکرد اصل احتیاط، ممکن است در ابتدا کارایی این اصل با برخی نهادها و قواعد حقوقی دیگر خلط شود. نویسندگان در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی پس از معرفی اصل مذکور و بیان عناصر تشکیل دهنده‌ی آن که عبارتند از: 1-مواجهه با ریسک مظنون 2- بیم وقوع خسارتی سنگین یا جبران ناپذیر، به این نتیجه دست یافته اند که اصل مزبور با اصل جبران خسارت و نهاد دستور موقت در حقوق ایران و همچنین قاعده وجوب دفع ضرر محتمل، و مدل ظرفیت سنجی متمایز است اما می‌توان در حقوق اسلام کارکرد آن را با قاعده احتیاط در جان، ناموس و اموال خطیر توجیه کرد و برای وضع جرایم به قاعده تعزیر یا وجوب حفظ نظام و برای اثبات خسارت نیز به مبنای تقصیر استناد نمود.

کلید واژگان: اصل احتیاط، ریسک مظنون، اصل پیشگیری، اصل عملی احتیاط

کلیدواژه‌ها

• ریسک مظنون
• اصل پیشگیری
• اصل معافیت
• اصل عملی احتیاط
• اصل احتیاط

موضوعات

• حقوقی (تطبیقی حقوق اسلام و غرب)

عنوان مقاله [English]

A comparative study of the principle of precaution in modern law and Iranian and Islamic law

نویسندگان [English]

• zahra asadi ¹
• mohammadali khorsandiyan ²

¹ Ph.D. in private law at Tehran University and researcher at the Insurance Research Institute

² Associate Professor

چکیده [English]

Sometimes society is exposed to serious dangers, which the causal relationship between them and the occurrence of damage has not been definitively proven. In such circumstances, measures must be taken to prevent damage. This issue has been mentioned in the law of many countries such as France, Belgium and etc, as a precautionary principle.

Based on the analytical-descriptive method, we have introduced the mentioned principle and we have reached the conclusion that: in order to apply the precautionary principle, first, we must face the suspected risk and second, if the danger is not prevented, heavy or irreparable damage will be happened.

This principle differs from the compensation and the prevention principles, the principle of jurisprudential precaution, the rule of obligation to eliminate probable losses, Assimilative Capacity Model, but in Islamic law we can justify it by the rule of precaution in life, honor and serious properties

Keywords: precautionary principle, suspected risk, prevention principle, The principle of jurisprudential precaution

کلیدواژه‌ها [English]

• suspected risk
• prevention principle
• Exemption principle
• The principle of jurisprudential precaution
• The precautionary principle