بررسی تعهدات ارائه‌دهنده‌‌ی خدمت در قرارداد حفظ و نگهداری با تطبیق در اصول حقوق اروپایی قراردادهای خدمات‌محور و حقوق ایران

نوع مقاله : علمی و پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حقوق، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.

2 گروه حقوق، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران .

3 دانشیار گروه حقوق خصوصی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

10.22091/csiw.2023.8719.2343

چکیده

قرارداد حفظ و نگهداری یکی از انواع قراردادهای خدماتی است که ازجمله مصادیق آن قراردادهای رایانش ابری، خدمات پارکینگ، رحم اجاره‌ای و غیره هستند. در اتحادیه اروپا این قرارداد در قالب گروهی خاص از قراردادها، شناسایی گردیده و قواعد اختصاصی آن در دو سند اصول حقوق اروپایی قراردادهای خدمات‌محور و سند چهارچوب مشترک مرجع، پیش‌بینی‌ شده است. مطابق این قرارداد، یک‌طرف موظف به حفظ و نگهداری از مال سپرده‌شده در قبال دریافت اجرت می‌گردد. در سند مذکور، تعهداتی برای ارائه‌دهنده خدمت شامل تعهد به تأمین اشیا و اشخاص مورد نیاز (تأمین محل، تجهیزات و نیروی کار مناسب)، تعهد به مراقبت، تعهد به برگرداندن کالا، تعهد به انطباق و تعهد به ارائه گزارش، پیش‌بینی گردیده است. پژوهش حاضر به بررسی این تعهدات در سند اصول حقوق اروپایی و تطبیق آن با حقوق ایران می‌پردازد. به نظر می‌رسد کشورهای اروپایی با تدوین اسناد فوق در این زمینه موفق عمل کرده‌اند و وجود قوانین ویژه در این زمینه، باعث ایجاد رویه‌‌ی جدید و منسجمی گردیده است؛ بنابراین پیشنهاد می‌گردد با توجه ‌به اینکه مقررات خاصی در حقوق ایران در مورد قرارداد حفظ و نگهداری پیش‌بینی نگردیده، قانون‌گذار برای رفع ابهامات در خصوص قرارداد مذکور و مسائل مرتبط با آن، در بخشی مجزا به قانون‌گذاری پرداخته تا با استفاده از تجربه کشورهای اروپایی در این زمینه به قواعد و مقررات منسجم دست‌یابیم.
 

تازه های تحقیق

قرارداد خدمات قراردادی است که به‌موجب آن یک‌طرف (نگهدارنده یا ارائه‌دهنده خدمت)، ارائه خدمتی خاص را درازای دریافت قیمت، به دیگری (دریافت‌کننده خدمت) تعهد می‌کند. همان‌گونه که از تعریف قرارداد خدمات مشخص است، در این قراردادها مورد تعهد و موضوع معامله، نه کالا (عین)، بلکه خدمات (عمل) است. در این راستا و به دلیل اهمیت اقتصادی این‌گونه قراردادها، به‌خصوص قرارداد حفظ و نگهداری، در اتحادیه اروپا دو سند در این زمینه تدوین گردیده است: «اصول حقوق اروپایی در خصوص قراردادهای خدمات‌محور و سند چهارچوب مشترک مرجع».

طرفین در قرارداد حفظ و نگهداری دارای تعهداتی هستند که البته در این پژوهش، صرفاً برخی از تعهدات نگهدارنده (ارائه‌دهنده خدمت) موردبررسی قرار گرفته است که شامل تعهد نگهدارنده به تأمین اشیا و اشخاص موردنیاز جهت حفظ و نگهداری (تأمین محل، تجهیزات و نیروی کار مناسب)، تعهد به مراقبت، تعهد به استرداد مال سپرده شده، تعهد به مطابقت اجرا با قرارداد و تعهد به ارائه گزارش می‌باشند.

مطابق تعهد نگهدارنده به تأمین محل، تجهیزات و نیروی کار مناسب ارائه‌دهنده خدمت می‌بایست برای رسیدن به نتیجه موردنظر دریافت‌کننده خدمات، عواملی را موردنظر قرار دهد. ازجمله آن عوامل، توانایی برای انتخاب محل مناسب، نیروی کار واجد شرایط و استفاده از ابزار، مواد و تجهیزات مناسب و همچنین امکان واگذاری کار به شخص ثالث مورد بررسی قرار گرفت و مشخص گردید برخلاف قانون ایران، در سند اصول حقوق اروپایی قراردادهای خدمات‌محور، انعقاد قراردادهای فرعی (واگذاری کار به شخص ثالث) برای حفظ و نگهداری مطابق ماده (4:104) اصولاً مجاز نیست؛ لذا بررسی این مسئله ازجمله نوآوری‌های سند فوق بوده که موردبررسی قرار گرفته است. مطابق تعهد به مراقبت، ارائه‌دهنده خدمت می‌بایست با حداکثر تلاش و به‌کارگیری صحیح مواد و وسایل انتخاب‌شده در جهت دستیابی دریافت‌کننده خدمات به نتیجه مطلوب تلاش نماید. البته بیان گردید که یکی از نوآوری‌های سند فوق، تعهد ارائه‌کننده خدمت در قالب تعهد به مهارت و مراقبت مطابق نظریه (حداکثر تلاش) بنا نهاده شده است. این در حالی است که در حقوق ایران، تلاش متعارف، معیار تشخیص انجام تعهد ارائه‌کننده خدمت می‌باشد. تعهد به استرداد کالا، یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های قرارداد حفظ و نگهداری است که مطابق آن مال سپرده‌شده می‌بایست توسط نگهدارنده به دریافت‌کننده خدمات بازگردانده شود و دریافت‌کننده خدمات نیز مکلف است آن را تحویل بگیرد. مطابق تعهد به انطباق نیز متعهد بایستی آنچه مطابق قرارداد بر عهده گرفته و همچنین لوازم عرفی و قانونی آن را به‌جای آورد. در این زمینه بیان گردید در حقوق ایران تناسب کالا و خدمات باهدف خاص طرف قرارداد سابقه طرح ندارد؛ اما تجربه حقوق اروپایی در جهت رفع تنازع مفید بوده و ذکر آن در اصلاحات قانونی مفید خواهد بود. تعهد به ارائه گزارش هم یکی از تعهدات مهم نگهدارنده است، بر اساس این تعهد، نگهدارنده می‌بایست دریافت‌کننده خدمات را از دو نوع اطلاعات مطلع کند: اول، هرگونه آسیبی که در حین نگهداری به شیء وارد شده است و دوم، اقدامات احتیاطی لازم که دریافت‌کننده خدمات باید قبل از استفاده یا حمل‌ونقل انجام دهد. با توجه ‌به تعهدات مذکور می‌توان گفت، هرگونه تخطی و تخلف از تعهدات فوق موجب ایجاد مسئولیت برای نگهدارنده خواهد بود و با استناد به تخلف صورت‌گرفته، وی را می‌توان ملزم به جبران خسارت نمود.

همان‌طور که مطرح شد تعهدات مذکور در سند اصول حقوق اروپایی در خصوص قرارداد حفظ و نگهداری، به‌صورت ناقص و جزئی در حقوق ایران نیز وجود دارد ولیکن با توجه ‌به کاربرد روزافزون این‌گونه قراردادها پیشنهاد می‌گردد با بهره‌گیری از تجربیات ذکرشده در سند مذکور، قواعدی برای ایجاد انسجام و یکپارچگی مقررات در خصوص این قراردادها توسط قانون‌گذار تدوین و تقنین گردد. این مسئله علاوه بر پویاتر نمودن نظام حقوقی، سبب می‌گردد ارائه‌کنندگان و دریافت‌کنندگان خدمت حفظ و نگهداری به‌سادگی با حقوق و تکالیف خویش آشنا گردیده و محاکم قضایی نیز بدون سردرگمی به حل‌وفصل اختلافات در این زمینه بپردازند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Examining the Obligations of Service Providers in the Contracts of Maintenance and Preservation: A Comparison of European Principles of Service Contracts and Iranian Law

نویسندگان [English]

  • zahra kimiyaei nalkiyashari 1
  • marzieh zookinejad 2
  • Sayyed Mohammad Mahdi Qabuli Dorafshan 3
1 Department of Law, Neyshabur Branch, Islamic Azad University, Neyshabur, Iran.
2 Department of Law, Neyshabur Branch, Islamic Azad University, Neyshabur, Iran .
3 Associate Professor, Department of Private Law, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran.
چکیده [English]

The contract of maintenance and preservation is one type of service contracts that includes contracts such as cloud computing, parking services, lease of wombs, etc. In the European Union, this contract has been identified as a specific category of contracts, and its specific rules are provided in two documents, namely, the Principles of Euroean Law on Service Contracts (PELSC) and the Draft Common Frame of Reference (DCFR). According to this contract, one party is obligated to preserve and maintain the deposited property in exchange for receiving compensation. The aforementioned document includes obligations for the service provider, such as the obligation to provide necessary objects and personnel (providing premises, equipment, and suitable workforce), the obligation to exercise care, the obligation to return goods, the obligation to comply, and the obligation to provide reports. This research examines these obligations in the document of European Principles of Service Contracts and compares them with Iranian law. It appears that European countries have been successful in this regard by drafting the aforementioned documents, and the existence of specific laws in this area has led to the establishment of new and consistent procedures. Therefore, it is recommended that since Iran's law does not specifically address the contract of maintenance and preservation, the legislator should address ambiguities regarding this type of contract and related issues by enacting separate legislations, in order to achieve coherent rules and regulations based on the experiences of European countries in this realm.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Service Contracts
  • Contract of Maintenance and Preservation
  • Obligations of Service Providers

مراجع

احمدی، محمدرضا، 1388ش، تأملی بر مفهوم و مبانی اقسام تعهد، مجله پژوهش حقوق و سیاست، ش 26.
اخلاقی، بهروز، امام، فرهاد، 1393ش، اصول قراردادهای تجاری بین‌المللی، تهران، انتشارات شهر دانش.
امیری، میلاد، 1396ش، تعهدات طرفین در اصول اروپایی قراردادهای خدمات و حقوق ایران، پایان‌نامه دانشگاه شیراز، کارشناسی ارشد، حقوق خصوصی.
امینی، منصور، شاهنوش، عبدالصالح، 1392ش، نقش عرف در تعیین مفاد قرارداد؛ اصل یا قاعده، مجله تحقیقات حقوقی، ش1.
اوحدی، مصطفی، ۱۳۷۱ش، قواعد عمومی قرارداد بیع در تجارت بین‌الملل بر اساس کنوانسیون ۱۹۸۰، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
جاویدی آل سعدی، فرزاد، 1400ش، بررسی مفهوم و جایگاه شرط بهترین تلاش در حقوق ایران و آمریکا و اسناد بین‌المللی، فصلنامه پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دوره 23، ش 3.
خدمتگزار، محسن، 1389ش، تعهد ایمنی در قراردادها، تهران، انتشارات جنگل، چ1.
خورسندیان، محمدعلی، 1383ش، تمایز مقاطعه‌کاری و بیع، مجله علوم انسانی، ش32.
خورسندیان، محمدعلی، امیری، میلاد، 1397ش، مطالعه تطبیقی تعهدات طرفین قراردادهای خدمات‌محور در حقوق ایران و اروپا، مطالعات حقوق تطبیقی، دوره نهم، ش1.
ساعتچی، علی، جاویدی آل سعدی، فرزاد، 1397ش، قواعد عمومی حاکم بر قراردادهای خدمات‌محور، تهران، انتشارات مجد، تهران، چ1.
شعاریان، ابراهیم، رحیمی، فرشاد، 1393ش، انطباق مادی کالا با قرارداد در کنوانسیون بین‌المللی کالا مصوب 1380 و حقوق ایران، مجله حقوقی بین‌المللی، ش51.
شفیعی، علی، 1389ش، حفظ و نگهداری کالا و باز فروش آن به‌عنوان شیوه جبران در کنوانسیون وین، حقوق ایران و کامن لا، دانشگاه قم، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته حقوق خصوصی.
شهیدی، مهدی، 1383ش، اصول قراردادها و تعهدات. تهران، انتشارات مجد.
عبدی‌پور، ابراهیم، پرتو، حمیدرضا، 1391ش، بحثی در عدم مطابقت حقوقی کالا و ضمانت اجراهای آن، فصلنامه حقوق، دوره ۴۲، ش2.
عاملی، زین‌الدین (شهید ثانی)، 1413ق، مسالک الفهام، قم، مؤسسه معارف الاسلامیه، چ1، ج5.
فصیحی‌زاده، علیرضا، 1401ش، «تحلیل ضمانت اجرای تعهدات قائم به شخص در حقوق ایران، فقه و اصول قراردادهای تجاری بین‌المللی»، فصلنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، ش 4.
قبولی در افشان، محمدمهدی، قبولی درافشان، محمدصادق، 1394ش، بررسی فقهی و حقوقی اصل قابلیت استناد در موارد تردید در مشروعیت شرط، مجله‌‌ی پژوهش‌‌های فقهی، دوره 11، ش 2.
کاتوزیان، ناصر، 1387ش، عقود معین، تهران، شرکت سهامی انتشار، ج1.
ــــــــــــــــ، 1393ش، قواعد عمومی قراردادها، تهران، شرکت سهامی انتشار، ج4.
ــــــــــــــــ، 1396ش، عقود معین، تهران، شرکت سهامی انتشار، ج2.
محمدی بصیر، فرهاد، 1389ش، اجرای تعهدات در حقوق ایران و اصول حقوق قراردادهای اروپایی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.
مدنیان، غلامرضا و همکاران، 1390ش، امکان یا امتناع تبیین مفهوم نظم عمومی در حقوق، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دوره 15، ش3.
مرتضوی، عبدالحمید، 1389ش، حقوق تعهدات: تعهد به‌وسیله و به نتیجه. تهران، انتشارات جنگل.
نجفی، محمدحسن، 1403ق، جواهر الکلام، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چ1، ج21.
Bénoliel, I. (2016). Service Contract Conditions. European Commission Directorate-General For Competition.
Barendrecht, M., Jansen, C., Loos, M., Pinna, A., & van Gulijk, S. (2006). Principles of European Law Study Group on a European Civil Code Service Contracts (PEL SC).
Chitty, J. (2012). Chitty on Contracts: General principles. London: Sweet & Maxwell.
Poikela, T. (2006). Conformity of the goods in Vienne Convention. Nordic Journal of Commercial Law. Retrieved from www.njcl.Utu.fi
Simon, R. I. (2005). Standard-of-Care Testimony: Best Practices or Reasonable Care? Journal of the American Academy of Psychiatry and the Law, 33(1).
Von Bar, C., Clive, E., & Schulte-Nölke, H. (2009). Principles, Definitions and Model Rules of European Private Law. Draft Common Frame of Reference, Outline edition: Mnchen sellier European law Publisher.
 
Persian and Arabic Sources
Abdipour, E., & Parto, H. (2012). A Discussion on Legal Non-Conformity of Goods and the Guarantees of Their Performance. Quarterly Journal of Law, 42(2).
Ahmadi, M. R. (2009). Reflection on the Concept and Foundations of Types of Obligations. Journal of Legal Research and Policy, (26).
Akhlaghi, B., & Imam, F. (2014). Principles of International Commercial Contracts. Tehran: Shahrdanesh Publications.
Ameli, Z. (1994). Masalik Al-Fahm (Vol. 1, Part 5). Qom: Ma'arif Islamiyah Institute.
Amini, M., & Shahnoush, A. (2013). The Role of Custom in Determining the Content of the Contract: Principle or Rule. Journal of Legal Research, (1).
Amiri, M. (2017). Obligations of Parties in European Principles of Service Contracts and Iranian Law (Master's thesis). Shiraz University, Private Law.
Fasihizadeh, A. (2022). Analysis of the Guarantee of Performance of Person-Oriented Obligations in Iranian Law, Islamic Jurisprudence, and International Commercial Contracts. Comparative Research Journal of Islamic and Western Law, (4).
Ghobuli Dorafshan, M. M., & Ghobuli Dorafshan, M. S. (2015). Fighi and Legal Examination of the Principle of Reliability in Cases of Doubt about the Legitimacy of a Condition. Journal of Islamic Jurisprudential Research, 11(2).
Javidi Al Saadi, F. (2021). Examining the Concept and Position of the Best Efforts Clause in Iranian Law, the United States, and International Documents. Journal of Comparative Law Research, 23(3).
Katuzian, N. (2008). Specific Contracts (Vol. 1). Tehran: Sahami Enteshar Publishing.
Katuzian, N. (2014). General Rules of Contracts (Vol. 4). Tehran: Sahami Enteshar Publishing.
Katuzian, N. (2017). Specific Contracts (Vol. 2). Tehran: Sahami Enteshar Publishing.
Khedmatgozar, M. (2010). Safety Commitment in Contracts (Vol. 1). Tehran: Jangal Publication.
Khorsandian, M. A. (2005). Differentiation between Agency and Sale. Journal of Humanities, (32).
Khorsandian, M. A., & Amiri, M. (2018). Comparative Study of the Obligations of Parties in Service-Oriented Contracts in Iranian and European Law. Comparative Law Studies, 9(1).
Madenian, G., et al. (2011). Feasibility or Infeasibility of Defining the Concept of Public Order in Law. Journal of Comparative Law Research, 15(3).
Mohammadi Basir, F. (2010). Performance of Obligations in Iranian Law and Principles of European Contract Law (Master's thesis). Shiraz University.
Mortezavi, A. (2010). Law of Obligations: Obligation by Means and Result. Tehran: Jangal Publication.
Najafi, M. H. (2024). Jawahir al-Kalam (Vol. 1, Part 21). Beirut: Dar Ihya al-Turath al-Arabi.
Owhadi, M. (1992). General Rules of Sales Contracts in International Trade Based on the 1980 Convention (Master's thesis). Tarbiat Modares University.
Saatchi, A., & Javidi Al Saadi, F. (2018). General Rules Governing Service Contracts (Vol. 1). Tehran: Mojdeh Publication.
Shafiei, A. (2010). Preservation and Maintenance of Goods and Their Resale as a Method of Compensation in the Vienna Convention, Iranian Law, and the Common Law (Master's thesis). Qom University, Private Law.
Shahidi, M. (2004). Principles of Contracts and Obligations. Tehran: Moj Publication.
Shoariyan, E., & Rahimi, F. (2014). Material Conformity of Goods with the Contract in the 2002 International Goods Convention and Iranian Law. Journal of International Legal Studies, (51).
 
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار