حقوقی (تطبیقی حقوق اسلام و غرب)
غلامعلی قاسمی؛ عباس ایمن اسلامیه
چکیده
امروزه موشک های بالستیک به عنوان یک توانمندی حساس واستراتژیک علاوه بر نقش برتری دهنده آن در جنگ گرم نقش اساسی و عامل تعیین کننده بازدارندگی دفاعی در زمان صلح و یا جنگ سرد محسوب می شود. پژوهش حاضر با ملاحظه اصول و اسناد بین المللی موجود،واکنش حقوق بین الملل نسبت به این سلاح راهبردی را تحلیل نموده است . به استثنای موارد خاص ، تولید ...
بیشتر
امروزه موشک های بالستیک به عنوان یک توانمندی حساس واستراتژیک علاوه بر نقش برتری دهنده آن در جنگ گرم نقش اساسی و عامل تعیین کننده بازدارندگی دفاعی در زمان صلح و یا جنگ سرد محسوب می شود. پژوهش حاضر با ملاحظه اصول و اسناد بین المللی موجود،واکنش حقوق بین الملل نسبت به این سلاح راهبردی را تحلیل نموده است . به استثنای موارد خاص ، تولید و کاربرد این سلاح از منظر حقوق بین الملل ممنوع نیست و همه دولت‌ها از جمله جمهوری اسلامی ایران حق برخورداری ازاین سلاح را به منظور تأمین امنیت و دفاع مشروع خویش دارند .با بررسی و تحلیل دکترین امنیتی و دفاعی ج.1.1 و نیز وضعیت کشورهای رقیب و دشمن این حقیقت بدست می آید که برنامه موشکی ایران جنبه بازدارندگی و دفاعی دارد و با لحاظ انواع تحریم های تسلیحاتی و فشارهای سیاسی اقتصادی قدرت های جهانی گریز ناپذیر بوده و در تعارض با تعهدات بین المللی در این حوزه نیست
نسرین کردنژاد؛ غلامعلی قاسمی
چکیده
شفافیت به معنای جریان آزاد اطلاعات در حوزه‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی نقشی سازنده در امر حکمرانی دارد. برای این اصل در قواعد حقوق عمومی استثنائاتی پیشبینی شده است. در این مقاله با مراجعه به حقوق عمومی ایران بهویژه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، این استثنائات استخراج شده و سپس برای روشن شدن دیدگاه اسلامی در این باره، بحث ...
بیشتر
شفافیت به معنای جریان آزاد اطلاعات در حوزه‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی نقشی سازنده در امر حکمرانی دارد. برای این اصل در قواعد حقوق عمومی استثنائاتی پیشبینی شده است. در این مقاله با مراجعه به حقوق عمومی ایران بهویژه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، این استثنائات استخراج شده و سپس برای روشن شدن دیدگاه اسلامی در این باره، بحث در قرآن و روایات پیگیری گردیده است. یافتههای این پژوهش که به روش توصیفی-تطبیقی انجام شده، نشان داده است که در قرآن و روایات نیز این اصل به طور مطلق پذیرفته نیست و حد و مرزهایی برای آن در نظر گرفته شده است که در حوزه حقوق عمومی و مبانی اسلام قابل دستهبندی است. این محدودیتها در حوزه حقوق عمومی از آیات و روایاتی که به حفظ حرمت و آبروی اشخاص توصیه دارند و نیز آیات و روایاتی که اشاعه فحشاء، فاش کردن اسرار نظامی، گسترش مطالب مخل به استقلال را منع نمودهاند، قابل برداشت است. محدودیتهای مرتبط به حوزه مبانی اسلام نیز از آیات و روایاتی که ناظر به منع توهین به مقدسات اسلامی، نشر کتب ضاله و تضعیف عقاید مردم است، استنباط شده است.
غلامعلی قاسمی؛ محمد ستایش پور
چکیده
حمله هوایی پهپادی در سرزمین عراق به شهادت سردار قاسم سلیمانی و 9 تن از همراهان ایشان انجامید. مقاله حاضر با روش کتابخانه ای اطلاعات را گردآوردی کرده است تا به مسأله وضعیت حقوقی اقدام آمریکا در شهادت سردار سلیمانی از نگاه حقوق مسئولیت بین المللی در نقض تعهد حقوق بشر پاسخ دهد. جستار حاضر بر این فرضیه مبتنی شده است که آمریکا مسئولیت ...
بیشتر
حمله هوایی پهپادی در سرزمین عراق به شهادت سردار قاسم سلیمانی و 9 تن از همراهان ایشان انجامید. مقاله حاضر با روش کتابخانه ای اطلاعات را گردآوردی کرده است تا به مسأله وضعیت حقوقی اقدام آمریکا در شهادت سردار سلیمانی از نگاه حقوق مسئولیت بین المللی در نقض تعهد حقوق بشر پاسخ دهد. جستار حاضر بر این فرضیه مبتنی شده است که آمریکا مسئولیت دارد و بالمآل، به لحاظ حقوقی بین المللی می توان به دنبال پیامدهای آن بود. شهادت سردار سلیمانی و همراهان ایشان به تصریح رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، تحت دستور مستقیم وی بوده است. ازاین رو طبق ماده (4) مجموعه مواد 2001 کمیسیون حقوق بین الملل در زمینه مسئولیت بین المللی دولت ها ناشی از عمل متخلفانه بین المللی، به آمریکا منتسب است و نقض تعهدات معاهداتی و عرفی کشور در زمینه حقوق بین الملل بشر دانسته می شود. بدین ترتیب، هر دو عنصر انتساب و نقض تعهد بین المللی محقق شده و طبق مواد (1) و (2) مجموعه مواد 2001، آمریکا مسئولیت بین المللی دارد. آمریکا به عنوان کشور متخلف باید تضمین معتبر و متقاعدکننده به عدم تکرار بدهد (ماده 30(ب) مجموعه مواد 2001)، غرامت بپردازد و جلب رضایت صورت گیرد (مواد 36 و 37 مجموعه مواد 2001). جلب رضایت و تضمین عدم تکرار باید به طور معتبر و واقعی (غیرصوری) باشد و دراین مورد، این امر با خروج کامل نیروهای آمریکا از منطقه و به ویژه عراق محقق می شود.
غلامعلی قاسمی؛ مریم شاکری فر
چکیده
حقوق بین الملل بشردوستانه حمایت های متعددی را در مورد رفتار احترام آمیز با اجساد درگذشتگان جنگ ها مقرر داشته است. این حمایت ها، با تعهد به جستجوی مفقودین آغاز شده و تا دفن محترمانه ی اجساد ادامه دارد. علاوه بر مشکلات مربوط به اجرای این مقررات، نظام حقوق بشردوستانه در جرم انگاری برخی رفتارها علیه اجساد مانند نبش قبرهای ...
بیشتر
حقوق بین الملل بشردوستانه حمایت های متعددی را در مورد رفتار احترام آمیز با اجساد درگذشتگان جنگ ها مقرر داشته است. این حمایت ها، با تعهد به جستجوی مفقودین آغاز شده و تا دفن محترمانه ی اجساد ادامه دارد. علاوه بر مشکلات مربوط به اجرای این مقررات، نظام حقوق بشردوستانه در جرم انگاری برخی رفتارها علیه اجساد مانند نبش قبرهای غیر مجاز، موانع شناسایی اجساد و رها ساختن آنها در میدان جنگ دچار کاستی است. از آنجا که منشأ بسیاری از مقررات بشردوستانهی حمایتی در زمینهی اجساد، تعالیم ادیان الهی است، دراین مقاله، حمایت از اجساد در چارچوب منابع فقه اسلامی مطالعه شده است. احترام به شخصیت انسان پس از مرگ، ضرورت خاکسپاری فوری اجساد و حرمت قطع عضو اجساد کشته شدگان در جنگ به عنوان یک تکلیف دینی در روایات معصومین (ع) و آراء فقیهان مسلمان برجسته است. اگر چه دفن با آداب ویژه اسلامی با توجه به نقش محوری ایمان و اعتقاد به توحید و معاد در جهان بینی اسلامی، اختصاص به اجساد مسلمانان دارد، اما بر پایه ی ضوابط فقه اسلامی ناظر به احکام ثانویه، ضرورت دفن به همه اجساد کشته شدگان در جنگ تسری می یابد. علاوه بر ملاحظات بهداشتی و اهمیت تبادل اجساد و در نتیجه ضرورت نگهداری و دفن آنان، امروزه دولتهای مسلمان به موجب اسناد بینالمللی بشردوستانه نیز متعهد به رعایت این حمایت ها هستند
غلامعلی قاسمی؛ مسلم ملکی
چکیده
اصل منع توسل به زور برای حفظ و تقویت صلح جهانی، عنصر محوری در نظام بینالمللیِ مبتنی بر منشور ملل متحد است. در پی ممنوعیت جنگ و تکرار این قاعده در اسناد بینالمللی متعدد، مسأله ممنوعیت تبلیغات برای جنگِ تجاوزکارانه نیز در حقوق بینالملل مطرح گردید. با بروز مخاصمات بینالمللی و داخلی متعدد و متنوع پس از جنگ سرد، بهویژه در منطقه ...
بیشتر
اصل منع توسل به زور برای حفظ و تقویت صلح جهانی، عنصر محوری در نظام بینالمللیِ مبتنی بر منشور ملل متحد است. در پی ممنوعیت جنگ و تکرار این قاعده در اسناد بینالمللی متعدد، مسأله ممنوعیت تبلیغات برای جنگِ تجاوزکارانه نیز در حقوق بینالملل مطرح گردید. با بروز مخاصمات بینالمللی و داخلی متعدد و متنوع پس از جنگ سرد، بهویژه در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا، موضوع تبلیغ برای جنگ اهمیت بیشتری یافته است. در این مقاله، ممنوعیت تبلیغ توسل به زور در نظام منابع حقوق بینالملل بررسی شده است و ممنوعیت آن خصوصاً با توجه به تصریح برخی معاهدات محرز است. بر این اساس، دولت‌ها نباید با کاربرد ابزارهای مختلف از جمله رسانه، به این عمل مبادرت ورزند. در دیدگاه اسلامی نیز، موضوع در قرآن و سنّت ارزیابی شده است. در این قسمت، علاوه بر شواهد متعدد قرآنی و روایی، از اصول کلّیِ مستنبط از این منابع استفاده میشود که اقتضای اصالت صلح و منع شروع به جنگ، ممنوعیت هر گونه تبلیغات برای جنگ تجاوزکارانه نیز هست. سیره نبوی (ص) و رفتار امام علی (ع) در آغاز کردن جنگها، پشتوانه مهمی برای این برداشت است و نقطه مثبت و متمایزِ رهیافت اسلامی در این قلمرو تلقی میشود.
محمد هادی مفتح؛ غلامعلی قاسمی؛ نسرین کردنژاد
چکیده
آموزه‌ی حکمرانی خوب در دهه‌های اخیر و متعاقب عدم موفقیت نظریات ناظر بر دولت، از سوی نهادهای بینالمللی نظیر کمیسیون حقوق بشر و بانک جهانی مطرح گردید. این آموزه بر توانمند سازی دولت تأکید داشته و تحقق امر مذکور را منوط به اصلاح روش حکومت‌داری می‌داند. طرح این دیدگاه در مجامع غربی سبب شده عده‌ای امکان اجرایی شدن آن را در جوامع اسلامی ...
بیشتر
آموزه‌ی حکمرانی خوب در دهه‌های اخیر و متعاقب عدم موفقیت نظریات ناظر بر دولت، از سوی نهادهای بینالمللی نظیر کمیسیون حقوق بشر و بانک جهانی مطرح گردید. این آموزه بر توانمند سازی دولت تأکید داشته و تحقق امر مذکور را منوط به اصلاح روش حکومت‌داری می‌داند. طرح این دیدگاه در مجامع غربی سبب شده عده‌ای امکان اجرایی شدن آن را در جوامع اسلامی با دیدهی تردید بنگرند. به دنبال بررسی این امر، صاحبنظران آرای گوناگون و بعضاً متعارضی مطرح نمودهاند که در این نوشتار تحت عنوان دیدگاه مخالفان و موافقان از آنها سخن به میان آمده است. نویسندگان ضمن تبیین این نظریات و بررسی ادلهی آنها، هیچیک از دو دیدگاه موافقانِ مطلق و مخالفان را نپذیرفته و بر این اعتقادند آموزه‌ی حکمرانی خوب و اصول مطرح شده در آن به مثابهی یک تجربهی بشری قابل بررسی میباشد. در این راستا با لحاظ مبانی اسلامی در خصوص حکومت و حکمرانی مانند اصل حاکمیت قوانین اسلامی و سایر اصول ناظر بر مقولهی حکمرانی که از قرآن و سنت اتخاذ شدهاند، آموزه‌ی مورد بحث به صورت مشروط و با رعایت مبانی مزبور قابلیت اجرایی خواهد داشت.
غلامعلی قاسمی
چکیده
حمایت ازاماکن عبادی ذیل عنوان اموال فرهنگی و تاریخی در حقوق بین‌المللِ بشردوستانه لحاظ شده است.این حمایت شامل منع حمله و تخریب، ممنوعیت بکارگیری درجهت اهداف نظامی و منع اقدامات تلافی‌جویانه نسبت به این اماکن، استنظام حمایتی حقوق بینالملل در این حوزه بوده که با وجود اسناد بینالمللی متعدد و رویه‌ی برخی از دادگاه‌های کیفری بینالمللی ...
بیشتر
حمایت ازاماکن عبادی ذیل عنوان اموال فرهنگی و تاریخی در حقوق بین‌المللِ بشردوستانه لحاظ شده است.این حمایت شامل منع حمله و تخریب، ممنوعیت بکارگیری درجهت اهداف نظامی و منع اقدامات تلافی‌جویانه نسبت به این اماکن، استنظام حمایتی حقوق بینالملل در این حوزه بوده که با وجود اسناد بینالمللی متعدد و رویه‌ی برخی از دادگاه‌های کیفری بینالمللی تکامل یافته است. ازسوی دیگر، قرآنکریم با نام بردن از اماکن عبادی ادیان توحیدی، مصونیت و ممنوعیت تعرض به این اماکن را ابلاغ کرده وسنت نبوی آن رامتبلور نموده است. سیره مسلمانان نیز بر همین مبنا شکل گرفته است. در محورهای حمایت و نوع آن، اصل ضرورت نظامی به عنوان استثنای حمایت، اعمال مصونیت و حمایت بر اساس قراردادها و تعهد به مفاد آنها در این زمینه از نقاط مشترک در دو نظام حقوقی است. با این حال، طرح مستقل مکانهای عبادت به عنوان موضوع حمایت، اختصاص حمایت به اماکن عبادی ادیان توحیدی و نه هرمکانی، اعطای صبغهی اعتقادی ومعنوی به موضوع حمایت و احترام اماکن عبادی از ویژگیهای رویکرد اسلامی در این موضوع است.